Χιλιάδες πολίτες, τα τελευταία χρόνια, βρέθηκαν μπροστά στο σκληρό δίλημμα να αποποιηθούν τα περιουσιακά στοιχεία των γονιών τους για να μη φορτωθούν τα χρέη τους. Αυτό που άλλοτε ήταν δικαίωμα, έγινε φόβος. Η κυβέρνηση υπόσχεται να φέρει νομοθετικές αλλαγές που θα αλλάξουν αυτό το τοπίο, φέρνοντας μια ρύθμιση που δεν αφορά μόνο νομικές ισορροπίες, αλλά έχει βαθιά οικονομική και κοινωνική διάσταση.
Για πρώτη φορά, οι κληρονόμοι δεν θα κινδυνεύουν να χάσουν τη δική τους περιουσία λόγω χρεών του θανόντος. Οι οφειλές θα αποπληρώνονται αποκλειστικά από την ίδια την… κληρονομιά, ενώ τη διαδικασία θα αναλαμβάνει ειδικός εκκαθαριστής — δικηγόρος από κατάλογο του δικαστηρίου — ο οποίος θα αποτιμά την αξία των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων. Αν τα χρέη υπερβαίνουν την περιουσία, η κληρονομιά θα εκκαθαρίζεται πλήρως χωρίς καμία ευθύνη για τον κληρονόμο.
Η μεταρρύθμιση αυτή έχει οικονομικό αποτύπωμα που ξεπερνά το ατομικό επίπεδο. Χιλιάδες ακίνητα που σήμερα παραμένουν “παγωμένα” ή εγκαταλειμμένα θα μπορούν να επανέλθουν στην οικονομική δραστηριότητα — να πουληθούν, να αξιοποιηθούν ή να φορολογηθούν. Η απελευθέρωση αυτής της αδρανούς περιουσίας σημαίνει έσοδα για το Δημόσιο, κίνηση στην αγορά ακινήτων και ανακούφιση για οικογένειες που μέχρι σήμερα φοβούνταν να ακουμπήσουν την κληρονομιά τους.
Ταυτόχρονα, η κοινωνική σημασία είναι τεράστια: Λιγότερες ενδοοικογενειακές συγκρούσεις, λιγότερες αντιδικίες για “χρέη και οικόπεδα”, λιγότερη ντροπή για τους ανθρώπους που ένιωθαν την περιουσία των γονιών τους να γίνεται βάρος. Η καθιέρωση ψηφιακού μητρώου διαθηκών, που θα λειτουργεί από την 1η Νοεμβρίου, θα επιταχύνει τη διαδικασία δημοσίευσης και θα μειώσει τον χρόνο αναμονής που σήμερα φτάνει ακόμη και τα δύο χρόνια.
Ωστόσο, παραμένουν γκρίζες ζώνες: Ποιος θα ελέγχει τον εκκαθαριστή; Πώς θα αποτιμώνται με ακρίβεια ακίνητα διαφορετικής αξίας; Πώς θα αποτιμώνται περιουσίες με εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις; Πώς θα εξασφαλιστεί ότι η διαδικασία θα είναι γρήγορη και δίκαιη και δεν θα εγκλωβιστεί στη γνωστή ελληνική γραφειοκρατία;
Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μια αλλαγή που μπορεί να επαναφέρει την εμπιστοσύνη των πολιτών προς το κράτος και να δώσει νέα πνοή σε μια αγορά που εδώ και χρόνια «σέρνει» ανενεργά περιουσιακά στοιχεία.
