Με σημαία τη «δίκαιη εργασία για όλους» κατέθεσε η κυβέρνηση το νέο εργασιακό νομοσχέδιο στη Βουλή. Στόχος, σύμφωνα με το Υπουργείο Εργασίας, είναι ο εκσυγχρονισμός του πλαισίου, η μείωση της γραφειοκρατίας και η ενίσχυση των δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Ωστόσο, πίσω από τις διακηρύξεις για απλοποίηση και στήριξη, πυκνώνουν οι φωνές που βλέπουν ένα “ευέλικτο” μοντέλο εργασίας που μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη πίεση και ανασφάλεια για χιλιάδες εργαζόμενους.
Ευέλικτο ωράριο: Ελευθερία ή εργοδοτική πίεση;
Η διάταξη που επιτρέπει σε εργαζόμενους, «εφόσον το επιθυμούν», να δουλεύουν έως 13 ώρες ημερησίως για έναν εργοδότη — αντί για δύο όπως ίσχυε μέχρι σήμερα — με προσαύξηση 40%, είναι αυτή που έχει προκαλέσει τις πιο έντονες αντιδράσεις.
Στην πράξη, συνδικαλιστικές οργανώσεις και αντιπολιτευόμενα μέσα υποστηρίζουν ότι η συγκεκριμένη ρύθμιση ανοίγει την πόρτα σε έμμεση πίεση των εργαζομένων να “επιλέξουν” περισσότερη εργασία, ειδικά σε κλάδους με χαμηλή διαπραγματευτική ισχύ.
Όπως σχολίαζε χαρακτηριστικά στέλεχος της ΓΣΕΕ, «κανείς δεν θα αναγκάζει τον εργαζόμενο στα χαρτιά — αλλά στην πράξη, ποιος θα τολμήσει να πει όχι;».
«Ελαστικότητα» παντού
Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης:
- Ευελιξία στην κατανομή της ετήσιας άδειας, δίνοντας στους εργαζόμενους το δικαίωμα να ζητούν τμηματική χορήγηση. Οι επικριτές τονίζουν ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κατακερματισμό του χρόνου ανάπαυσης, καθιστώντας τον εργαζόμενο μόνιμα «διαθέσιμο».
- Διευκολύνσεις στις προσλήψεις και λιγότερα έντυπα, τα οποία μεν μειώνουν τη γραφειοκρατία για τις επιχειρήσεις, αλλά κατά τους εργαζομένους «χαλαρώνουν τα ίχνη» της εργοδοτικής ευθύνης.
- Fast-track διαδικασίες πρόσληψης ορισμένου χρόνου, που αν δεν συνοδευτούν από αυστηρούς ελέγχους, μπορεί να δημιουργήσουν ένα τοπίο βραχυπρόθεσμης, περιστασιακής και αναλώσιμης εργασίας.
Εργαζόμενοι: «Περισσότερες ώρες, λιγότερη σιγουριά»
Η Υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως παρουσιάζει το νομοσχέδιο ως ένα «εκσυγχρονισμένο πλαίσιο που προέκυψε μέσα από διάλογο με την κοινωνία της εργασίας».
Ωστόσο, αντιπολιτευόμενοι βουλευτές και συνδικάτα το χαρακτηρίζουν ως «νομοσχέδιο διευκόλυνσης της εργοδοσίας», που μεταφέρει μεγάλο βάρος ευθύνης στον ίδιο τον εργαζόμενο και αποδυναμώνει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι η επιβολή της «ευελιξίας» συμπίπτει με μια περίοδο που η Επιθεώρηση Εργασίας υπολειτουργεί, με περιορισμένο προσωπικό και πόρους. «Ακόμα και τα καλύτερα μέτρα μένουν στα χαρτιά, αν δεν υπάρχει έλεγχος», σχολιάζουν χαρακτηριστικά συνδικαλιστές.
Επισφαλής ισορροπία σε μια αγορά ήδη πιεσμένη
Η ελληνική αγορά εργασίας βρίσκεται ήδη σε καθεστώς έντασης: οι μισθοί παραμένουν καθηλωμένοι, το κόστος ζωής ανεβαίνει και οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης επεκτείνονται. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι νέες ρυθμίσεις μοιάζουν να κάνουν τη ζυγαριά να γέρνει προς την πλευρά των επιχειρήσεων, αφήνοντας τους εργαζόμενους με περισσότερη «ευελιξία» αλλά λιγότερη σιγουριά.
Δεν είναι τυχαίο ότι εκπρόσωποι των εργαζομένων και της αντιπολίτευσης μιλούν για «επιχειρούμενη κανονικοποίηση της 13ωρης εργασίας» και για «νομοσχέδιο που πακετάρει την ανασφάλεια σε περιτύλιγμα μοντερνισμού».
Το διακύβευμα
Το νομοσχέδιο, όπως είναι φυσικό, θα αποτελέσει πεδίο πολιτικής σύγκρουσης στη Βουλή.
Πίσω από τις γραμμές όμως βρίσκεται ένα κρίσιμο ερώτημα για εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους: Θα μεταφραστεί στην πράξη σε περισσότερη προστασία ή σε έναν πιο «ελαστικό» και απρόβλεπτο εργασιακό βίο;
