Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί εδώ και χρόνια να χρησιμοποιήσει τα εκατομμύρια των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων προκειμένου να χρηματοδοτήσει την άμυνά της και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας μετά τον πόλεμο.
Σύμφωνα με το Reuters, το σχέδιο που επεξεργάζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επέτρεπε στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να χρησιμοποιήσουν τα περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την Ουκρανία, χωρίς να τα κατάσχουν. Μια επιδίωξη που σκοντάφτει ωστόσο σε νομικά ζητήματα και βρίσκει αντίθετες κάποιες χώρες της ΕΕ αλλά και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Πώς θα μπορούσε να ξεπεραστεί το νομικό εμπόδιο
Το σενάριο που μελετά η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι να εκδώσει Δάνειο Αποζημιώσεων στην Ουκρανία με βάση τα ταμειακά υπόλοιπα που θα προκύψουν από τίτλους που λήγουν και δεσμεύτηκαν το 2022 μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Το δάνειο θα αποπληρωθεί από την Ουκρανία μόνο όταν λάβει πολεμικές αποζημιώσεις από τη Ρωσία, που θα αποτελούν σημείο της ειρηνευτικής συμφωνίας, επιτρέποντας ουσιαστικά στην Ουκρανία να δαπανήσει τα χρήματα τώρα, αντί να περιμένει μέχρι να πληρώσει η Μόσχα.
Ωστόσο, δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί εάν τα ασφάλιστρα κινδύνου του δανείου θα βαρύνουν μόνο τις ευρωπαϊκές χώρες ή και τις χώρες της G7, δηλαδή τον Καναδά, την Ιαπωνία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Για πόσα χρήματα μιλάμε
Η Επιτροπή, η οποία είναι υπεύθυνη για τον καθορισμό των λεπτομερειών του δανείου, περιμένει την αξιολόγηση των χρηματοδοτικών αναγκών της Ουκρανίας από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το 2026 και το 2027 πριν λάβει απόφαση για το μέγεθός του δανείου που θα εκδώσει. Αυτό θα εξαρτηθεί από το εάν θα συμπεριληφθούν και τα περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια που είναι σήμερα τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Από αυτά, 210 δισεκατομμύρια ευρώ (229 δισεκατομμύρια δολάρια) βρίσκονται στην Ευρώπη, εκ των οποίων 185 δισεκατομμύρια ευρώ στο Euroclear, ένα κεντρικό αποθετήριο τίτλων με έδρα τις Βρυξέλλες. Περίπου 175 δισεκατομμύρια ευρώ από αυτά έχουν μετατραπεί σε μετρητά καθώς λήγουν οι τίτλοι. Αυτό είναι περίπου το ταμειακό υπόλοιπο με το οποίο θα μπορούσε να εργαστεί η ΕΕ.
Η ΕΕ, θα αποπληρώσει πρώτα το δάνειο των 45 δισεκατομμυρίων ευρώ (50 δισεκατομμύρια δολάρια) της G7 προς την Ουκρανία που συμφωνήθηκε πέρυσι, από τα κέρδη που θα προκύψουν από τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν δεσμευτεί, και αποτέλεσαν την εγγύηση για την έγκριση του εν λόγο δανείου προς το Κίεβο. Μετά από αυτό απομένουν περίπου 130 δισεκατομμύρια ευρώ για το νέο δάνειο.
Πώς θα λειτουργούσε το δάνειο
Για να αποφευχθεί η κατάσχεση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, η ιδέα είναι να μεταφερθούν τα μετρητά από την Euroclear σε ένα νεοσύστατο Ταμείο Ειδικού Σκοπού (SPV) που ανήκει σε κυβερνήσεις της ΕΕ ή και σε κυβερνήσεις της G7. Σε αντάλλαγμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εκδώσει ομόλογα μηδενικού τοκομεριδίου στην Euroclear, εγγυημένα από τους ιδιοκτήτες του SPV.
Τα ομόλογα της ΕΕ θα καλύπτουν τον κίνδυνο της Euroclear έναντι ρωσικών δικαστικών διαφορών, ενώ τα μετρητά στο SPV θα μπορούσαν να επενδυθούν σε πιο επικερδή επενδύσεις και να δημιουργήσουν υψηλότερη απόδοση για την Ουκρανία.
Παρότι η ΕΕ προτρέπει και τα 27 κράτη μέλη της να υπογράψουν την απόφαση καθώς και τα κράτη της G7 στο SPV και να εκδώσουν εγγυήσεις ανάλογες με το μέγεθος των οικονομιών τους, χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβενία αρνούνται. Παρόλα αυτά, αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν δηλώσει ότι το SPV θα μπορούσε να συσταθεί χωρίς αυτές τις δύο χώρες, εάν χρειαστεί.
