Πολύς ο λόγος για την «ανάπτυξη». Μια χιλιοταλαιπωρημένη έννοια, μια χιλιοειπωμένη λέξη. Μπορεί μια κοινωνία όμως να αναπτυχθεί χωρίς «κοινωνική» παιδεία;
Τα τελευταία πολιτικά γεγονότα του 2015, ενός έτους που τρεμοσβήνει με πληγές και αμφιβολίες, απέδειξαν ολοκάθαρα τις ταξικές διαφορές μεταξύ των πολιτών, διαφορές που φαίνονται ολοκάθαρα στις διαδρομές της καθημερινότητας.
Το 2004, την εποχή των Ολυμπιακών αγώνων, της αισιοδοξίας, του δανεικού πλουτισμού και της υπέρμετρης εθνικής υπερηφάνειας, οι περισσότεροι συμπολίτες μας είχαν αποκτήσει συμπεριφορές γαλλικής διαπαιδαγώγησης, μεγαλοστικής κουλτούρας, κάτι ανάμεσα σε «φυσικά και ξέρω από σούσι» μέχρι παραχώρηση προτεραιότητας στα φανάρια γιατί «εμείς είμαστε οι άξιοι απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων, και οφείλουμε να είμαστε πολιτισμένοι, όλος ο πλανήτης με εμάς ασχολείται».
Τα χρόνια που πέρασαν παρασύροντας μαζί τους τα δανεικά και τα σούσι, έφεραν στην επιφάνεια το αιώνιο ελληνικό αξίωμα «να πεθάνει πρώτα η κατσίκα του γείτονα» που είχε θαφτεί λόγω περιστασιακής καλοπέρασης. Τα χρόνια που ήρθανε, έφεραν μαζί τους μπόλικη ανέχεια, μιζέρια, κοινωνικές αδικίες και πολύ απαισιοδοξία. To κλισέ «οι μάσκες έπεσαν» ίσχυε πιο πολύ απο ποτέ. Και τώρα;...
Ενα κράτος γεμάτο σκάνδαλα, δολιοφθορά που καλλιέργησε δεκαετίες το πρότυπου του «μάγκα και καταφερτζή» θα δημιουργούσε πολίτες κλωνοποιημένους στην ίδια λογική.
Μόνο που τώρα τα χρήματα έλειπαν για να καλυφθεί το προφανές. Ο λεγόμενος «κοινωνικός φθόνος». Και ήρθε η μόδα των startups. Oι επιδοτήσεις, σε μια προσπάθεια να αναγεννηθεί ενα διαλυμένο κράτος απο τις στάχτες του, βασιζόμενο πάνω στις νέες, πρωτοποριακές ιδέες άφθαρτων -ηλικιακά- ανθρώπων. Και μετά...;
Η ανάπτυξη που όλοι επικαλούνται σαν Ευαγγέλιο, έχει να κάνει με την συνολικότερη εικόνα μιάς κοινωνίας. Και χωρίς κοινωνική παιδεία, χωρίς την στοιχειώδη προσπάθεια να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι την καθημερινότητα μας δεν μπορεί να την επικαλεστεί καμμιά κοινωνία σαν επίτευγμα. Από το πιο απλό παράδειγμα της «γαιδουριάς» όπου βλέπουμε στο λεωφορείο μια έγκυο σε προχωρημένη εγκυμοσύνη αλλά κανένας δεν σηκώνεται να παραχωρήσει μιά θέση (!), απο την σωστή οδική συμπεριφορά, την πολιτισμένη συμπεριφορά απέναντι στα ζώα και στις αδικημένες κοινωνικά ομάδες μέχρι την ευγένεια στα κοινωνικά δίκτυα, όλα μα όλα, είναι θέμα παιδείας. Και καμιά ουσιώδη ανάπτυξη δεν μπορεί να έρθει στο προσκήνιο αν το υπόβαθρο είναι γεμάτο προχειρότητες και μίσος για τον διπλανό που -ίσως- βρίσκεται σε ευνοϊκότερη σχέση.
Kάποια στιγμή πρέπει να αφήσουμε την ἐρμη την κατσίκα του γείτονα, και να ασχοληθούμε με το πως θα αναπτύξουμε ουσιαστικά, το δικό μας χωράφι. Με κατσίκες ή χωρίς.