Τον αριθμό των 150.000 ενεργών εφέδρων σε βάθος πενταετίας θέτει ως στόχο το υπουργείο Άμυνας, στο πλαίσιο ριζικών αλλαγών σχετικά με τις αλλαγές στην εφεδρεία που προωθούνται στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2030» για τις μεταρρυθμίσεις στις Ένοπλες Δυνάμεις.
Με αφορμή την παρουσία του υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια στην Ημερίδα με θέμα «Αναδιοργάνωση του Θεσμού της Εφεδρείας», την οποία διοργάνωσε το ΓΕΣ το Σάββατο στην Αίθουσα Αμφιθεάτρου της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων (ΣΣΕ), πηγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας επισημαίνουν πως η αναδιοργάνωση του θεσμού αποτελεί μια από τις κύριες προτεραιότητες- με τον κ. Δένδια να έχει τονίσει επανειλημμένα πως ο «στρατός των πολιτών» είναι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα βασικός πυλώνας της άμυνας της Ελλάδας. Στόχος, υπογραμμίζουν, είναι η συγκρότηση μιας εφεδρείας σύγχρονης, θεσμικά κατοχυρωμένης, μέσα από την υιοθέτηση ενός δυναμικού μοντέλου που θα έχει ως βασικό άξονα τη διαρκή επιχειρησιακή εκπαίδευση σε ρεαλιστική βάση, και θα α αποδίδει υψηλή προστιθέμενη αξία στους εκπαιδευόμενους.
Στην ημερίδα στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων για μία από τις πιο σημαντικές μεταρρυθμίσεις της Ατζέντας «2030»: Την αναδιοργάνωση του θεσμού της Εφεδρείας.#elladadynati #agenda2030 pic.twitter.com/JHWMLxdBKt
— Nikos Dendias (@NikosDendias) April 26, 2025
Το πρόβλημα σε αριθμούς
Οι αριθμοί που παρουσιάζουν οι εν λόγω πηγές δίνουν μια εικόνα σχετικά με την έκταση του ζητήματος, το οποίο «βιωματικά»- βάσει των εμπειριών δηλαδή από τη θητεία- μπορεί να αντιληφθεί μεγάλο μέρος των πολιτών που έχουν υπηρετήσει στις Ένοπλες Δυνάμεις. Αν και θεωρητικά όλοι όσοι ολοκληρώνουν τη θητεία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις θεωρούνται έφεδροι, στην πραγματικότητα μικρός μόνο αριθμός τους μετεκπαιδεύεται μετά την απόλυσή του, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί, σε περίπτωσή που χρειαστεί, στα καθήκοντά του: Χαρακτηριστικά το 2024 κλήθηκαν 28.455 έφεδροι για μετεκπαίδευση και από αυτούς παρουσιάστηκαν για διάφορους λόγους περίπου οι μισοί, δηλαδή 14.203.
Οι αλλαγές που έρχονται: Πώς θα λειτουργεί η μετεκπαίδευση
Όπως τονίζουν οι πηγές του ΥΠΕΘΑ, στο πλαίσιο των δομικών αλλαγών στη μετεκπαίδευση, δημιουργείται ο θεσμός της ενεργού εφεδρείας. Στόχος είναι, με την πλήρη εφαρμογή της «Ατζέντας 2030», σε βάθος πενταετίας να δημιουργηθεί μια δύναμη 150.000 ενεργών εφέδρων, οι οποίοι, με μία αναδιαμορφωμένη και τακτική εκπαίδευση, θα μπορούν να συντρέξουν άμεσα τους ήδη υπηρετούντες με θητεία στις Ένοπλες Δυνάμεις και το μόνιμο προσωπικό τους, ώστε να καλύψουν επαρκώς τις επιχειρησιακές ανάγκες. «Με βάση τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα και τις ισορροπίες που διαμορφώνονται σήμερα, αλλά λαμβάνοντας υπόψη και τις απειλές που αντιμετωπίζει η Πατρίδα μας, η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια της μη αξιοποίησης των πολιτών που επιθυμούν να συνεισφέρουν στην Εθνική Άμυνα» υπογραμμίζουν οι πηγές του ΥΠΕΘΑ.
Μία κύρια αλλαγή όσον αφορά τον θεσμό των ενεργών εφέδρων είναι η κατά βάση εθελοντική συμμετοχή, καθώς ο οπλίτης θητείας θα καλείται κατά την απόλυσή του να δηλώσει αν επιθυμεί να συμμετέχει σε αυτόν. Ο αρχικός σχεδιασμός προβλέπει ότι η συμμετοχή στην ενεργό εφεδρεία θα καθίσταται υποχρεωτική μόνο σε ειδικές περιπτώσεις (όπως π.χ. σε συγκεκριμένες ειδικότητες) και όταν δεν καλύπτεται ο αριθμός των εκπαιδευομένων που απαιτούνται για την κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών από εθελοντική συμμετοχή. Από τη συμμετοχή στον θεσμό του ενεργού εφέδρου θα αποκλείονται όσοι έχουν καταδικαστεί για σοβαρά ποινικά αδικήματα.
Το περιεχόμενο της εκπαίδευσης εφεδρείας, σημειώνουν οι πηγές του ΥΠΕΘΑ, θα αναβαθμιστεί, στα πρότυπα της προγραμματισμένης αναβάθμισης της εκπαίδευσης όσων καλούνται να υπηρετήσουν τη θητεία τους. Για τον σκοπό αυτό θα αξιοποιηθούν με τις αναγκαίες προσαρμογές οι βέλτιστες πρακτικές από χώρες που δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στον θεσμό της εφεδρείας (όπως π.χ. Φινλανδία και Ισραήλ), ενώ θα αξιοποιηθούν σύγχρονα τεχνικά μέσα όπως π.χ. εξομοιωτές κλπ.
Με την αναβάθμιση του θεσμικού πλαισίου εφεδρείας και μετεκπαίδευσης προβλέπεται τουλάχιστον ένας κύκλος μετεκπαίδευσης 3 – 6 ημερών ανά 3 έως 5 χρόνια για κάθε έφεδρο. Συνολικά οι έφεδροι οπλίτες θα μπορούν να μετεκπαιδευτούν έως 80 ημέρες μετεκπαίδευσης μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας, ενώ οι έφεδροι αξιωματικοί θα συμπληρώνουν τουλάχιστον 150 ημέρες μετεκπαίδευσης.
Στόχος είναι επίσης ο θεσμός της εφεδρείας να μην αποτελεί εμπόδιο για την εκπλήρωση των επαγγελματικών υποχρεώσεων όσων θα καλούνται σε μετεκπαίδευση, ούτε να επιβαρύνει οικονομικά τους συμμετέχοντες σε αυτήν. Για το σκοπό αυτό θα ληφθεί μέριμνα για την χρηματική αποζημίωση κατά τις ημέρες απουσίας από την εργασία των μετεκπαιδευομένων. Το επόμενο διάστημα θα υπάρξουν συναντήσεις της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εθνικής Άμυνας με τους εκπροσώπους των εργοδοτικών οργανώσεων, προκειμένου να τους ζητηθεί να συντρέξουν οικονομικά στην κάλυψη από πλευράς τους του κόστους αποζημίωσης των εργαζομένων που θα κληθούν να μετεκπαιδευθούν. «Με δεδομένο ότι δεν μπορεί να υπάρξει ισχυρή οικονομική ανάπτυξη χωρίς ισχυρή εθνική άμυνα και ασφάλεια, θεωρούμε ότι οι εκπρόσωποι των εργοδοτικών φορέων θα ανταποκριθούν θετικά και θα συμβάλλουν στο βαθμό που τους αναλογεί, στην αναβάθμιση του θεσμού της εφεδρείας» σημειώνουν οι πηγές του ΥΠΕΘΑ. Παράλληλα, εξετάζεται η θέσπιση περαιτέρω κινήτρων, τα οποία θα ανακοινωθούν σε επόμενο διάστημα.
Εφαρμογή «ΕΦΕΔΡΟΣ»: Ηλεκτρονική πρόσκληση εφέδρων
Υλοποιείται επίσης η ηλεκτρονική πρόσκληση εφέδρων σε ψηφιακή μορφή και εκσυγχρονίζεται ο τρόπος με τον οποίο θα γίνεται η ενημέρωση και η κλήση τους, με στόχο την άμεση αποστολή των επιστρατευτικών εγγράφων. Ήδη έχει διασυνδεθεί η εφαρμογή «ΕΦΕΔΡΟΣ», στην οποία θα εγγράφονται όσοι ολοκληρώνουν τη θητεία τους, με το GOV.GR, για την αποστολή επιστρατευτικών εγγράφων ενώ θα υπάρχει η δυνατότητα αποστολής ομαδικών μηνυμάτων SMS σε εφέδρους των Μονάδων Επιστρατεύσεως.
Δύο Κέντρα Μετεκπαίδευσης Εφεδρείας
Με βάση τον αρχικό σχεδιασμό, προβλέπεται η ίδρυση δύο Κέντρων Μετεκπαίδευσης Εφεδρείας, σε συγκεκριμένες περιοχές, αξιοποιώντας ήδη υπάρχουσες στρατιωτικές υποδομές. Το ένα Κέντρο σχεδιάζεται να δημιουργηθεί στη νότια Ελλάδα (σε περιοχή της Αττικής) και το δεύτερο στη βόρεια Ελλάδα (κοντά στη Θεσσαλονίκη). Σκοπός είναι να παρέχεται εκπαίδευση από εξειδικευμένα στελέχη χωρίς να διαταράσσεται η λειτουργία των Μονάδων αλλά και να διευκολύνεται η εύκολη πρόσβαση των εκπαιδευομένων στα Κέντρα αυτά.
Εκπαίδευση σε drones και εξομοιωτές πέρα από τις βολές με ατομικό οπλισμό
Η μετεκπαίδευση εφεδρείας, τονίζουν οι πηγές του ΥΠΕΘΑ, θα είναι προσαρμοσμένη, όπως και η εκπαίδευση όσων υπηρετούν την θητεία τους, στις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις και στα διδάγματα των πρόσφατων πολεμικών συγκρούσεων, ενώ θα μπορούν να απονέμονται νέες ειδικότητες, σύμφωνα με τις σύγχρονες επιχειρησιακές ανάγκες. Πέραν των βολών με ατομικό οπλισμό και την εκπαίδευση είτε σε οπλικά συστήματα που πρόκειται να αναβαθμιστούν, είτε στα νέα που θα αποκτηθούν στο πλαίσιο υλοποίησης του εγκεκριμένου πρόσφατα ΜΠΑΕ, θα δίνεται έμφαση σε σύγχρονες τακτικές μάχης και σε νέα γνωστικά κι επιχειρησιακά αντικείμενα π.χ. στην εκπαίδευση σχετικά με τα drones (αναγνώριση – προστασία – αντιμετώπιση – χειρισμός), αλλά και στην αξιοποίηση σύγχρονων μέσων προσομοίωσης μάχης, όπως οι εξομοιωτές.
Επίσης, ο θεσμός της ενεργού εφεδρείας θα συνδυάζεται, με τις κατάλληλες προσαρμογές, με τον θεσμό της Εθνοφυλακής, συμβάλλοντας στην κάλυψη των αμυντικών αναγκών σε παραμεθόριες περιοχές. Στην κατεύθυνση αυτή ενοποιούνται οι Διευθύνσεις Επιστράτευσης και Εθνοφυλακής.
