Του Γιώργου Σταμάτη, Βουλευτή Επικρατείας της ΝΔ.
Η Διεθνής Ημέρα Σκύλων Οδηγών καθιερώθηκε το 1992 από τη Διεθνή Ομοσπονδία Σκύλων Οδηγών (International Guide Dog Federation ), για να τιμήσει την ίδρυση της Ομοσπονδίας στις 26 Απριλίου του 1989 και εορτάζεται κάθε χρόνο την τελευταία Τετάρτη του Απριλίου. Στόχος της ημέρας είναι αφενός να ευαισθητοποιήσει τη διεθνή κοινή γνώμη σχετικά με τη σπουδαιότητα των σκύλων οδηγών στην καθημερινότητα των ατόμων με οπτική αναπηρία και αφετέρου να αναδείξει τις προκλήσεις και τις ανάγκες των οργανισμών που εκπαιδεύουν και παρέχουν στους τυφλούς χειριστές σκύλους οδηγούς.
AdvertisementAdvertisementΟ θεσμός του σκύλου οδηγού συμβάλλει καταλυτικά στη διαμόρφωση μιας ζωής πιο αυτόνομης και ανεξάρτητης για τα άτομα με οπτική αναπηρία. Η σύγχρονη Ιστορία της εκπαίδευσης σκύλων οδηγών για τυφλούς ξεκινά κατά τη διάρκεια του Α Παγκοσμίου Πολέμου, από την επιτακτική ανάγκη που δημιουργήθηκε, να υποστηριχθούν, να επανενταχθούν στην κοινωνία και να κινούνται αυτόνομα οι στρατιώτες που γύριζαν από το μέτωπο τυφλωμένοι από τα δηλητηριώδη αέρια. Την ιδέα συνέλαβε ο Γερμανός γιατρός Gerhard Stalling, όταν στο νοσοκομείο που εργαζόταν παρατήρησε τον σκύλο του να προσπαθεί να καθοδηγήσει έναν τυφλό ασθενή. Έτσι ιδρύθηκε στο Oldenburg της Γερμανίας το πρώτο κέντρο εκπαίδευσης σκύλων οδηγών, ενώ γρήγορα η πρακτική αυτή διαδόθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη και την Αμερική, ανοίγοντας μια νέα σελίδα για την ανεξάρτητη διαβίωση των ατόμων με αναπηρία όρασης.
Σήμερα πλέον, ως σκύλος οδηγός ορίζεται ο σκύλος βοήθειας που είναι εκπαιδευμένος να καθοδηγεί με ασφάλεια ένα άτομο με οπτική αναπηρία. Έτσι ο τυφλός χειριστής αποκτά αυτονομία, μπορεί να μετακινείται με ευελιξία και ασφάλεια και να προσπερνά τα εμπόδια ακόμη και σε πλημμελώς προσβάσιμα περιβάλλοντα, ενώ παράλληλα ενισχύεται η συμμετοχή του σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας. Σύμφωνα μάλιστα με τον οργανισμό “Guide Dogs of America”, οι σκύλοι οδηγοί προσφέρουν περισσότερες ευκαιρίες για ανεξαρτησία, βελτιωμένη κινητικότητα και κοινωνική αλληλεπίδραση .
Για να εκπαιδευτούν ως σκύλοι οδηγοί επιλέγονται μη επιθετικά κουτάβια, στην Ελλάδα συνήθως Labrador, τα οποία από τριών μηνών ξεκινούν το ταξίδι της εκπαίδευσης και της προσφοράς. Για έναν χρόνο περίπου το κουτάβι φιλοξενείται από ανάδοχο εθελοντή, ο οποίος το κοινωνικοποιεί, του γνωρίζει τον κόσμο και το παραδίδει ώριμο πια και πειθαρχημένο, έτοιμο να ξεκινήσει την εκπαίδευση του. Στη συνέχεια, ο σκύλος εκπαιδεύεται από τον εκπαιδευτή σκύλων οδηγών για ένα χρόνο και παραδίδεται στο χειριστή, αφού πρώτα έχει πιστοποιηθεί από τη σχολή που τον εκπαίδευσε. Η τελευταία φάση της εκπαίδευσης είναι και η καθοριστική για να διαπιστωθεί αν ο σκύλος οδηγός και ο χειριστής μπορούν να συνεργαστούν ως ομάδα, γι αυτό πραγματοποιούν κάποια μαθήματα από κοινού.
Ο σκύλος οδηγός προσφέρει στο άτομο με οπτική αναπηρία απρόσκοπτη μετακίνηση, με άνεση και ελευθερία, αφού εντοπίζει έγκαιρα όλα τα εμπόδια εδάφους, τα κινούμενα εμπόδια, καθώς και τα εμπόδια που βρίσκονται σε κάποιο ύψος, όπως κλαδιά δέντρων που προεξέχουν, πινακίδες, τηλεφωνικοί θάλαμοι, τα οποία αποφεύγει όπως κάθε περαστικός.
Στη χώρα μας, η νομοθεσία που έχει θεσπιστεί για την δυνατότητα πρόσβασης των σκύλων οδηγών θεωρείται από τις πιο άρτιες και φιλικές διεθνώς. Ειδικότερα, οι εκπαιδευμένοι και οι υπό εκπαίδευση σκύλοι οδηγοί έχουν δικαίωμα πρόσβασης και εισόδου σε όλες τις δημόσιες και ιδιωτικές εγκαταστάσεις, όπου βρίσκεται ο χειριστής τους. Ο κάθε σκύλος οδηγός λειτουργεί ως προέκταση του σώματος του χειριστή και δεν πρέπει να διαχωρίζεται από αυτόν, γιατί έτσι περιορίζεται η αυτονομία, η ασφάλεια και η ελευθερία των επιλογών του.
Η άρνηση πρόσβασης του σκύλου οδηγού εκεί όπου βρίσκεται ο χειριστής του ισοδυναμεί με διάκριση σε βάρος του ατόμου λόγω αναπηρίας. Ωστόσο, παρά τη θεσμική κατοχύρωση, παρατηρούνται κάποιες φορές περιστατικά παρεμπόδισης πρόσβασης σκύλων οδηγών σε χώρους συνάθροισης κοινού, όπως καταστήματα, εστιατόρια, κολυμβητήρια, ταξί, ακόμη και λεωφορεία, λόγω έλλειψης ενημέρωσης των υπευθύνων τόσο για τη νομοθεσία όσο και για τη χρησιμότητα του σκύλου οδηγού για τον τυφλό χειριστή του. Έτσι αναδεικνύεται η ανάγκη διοργάνωσης εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού για τα δικαιώματα των χειριστών και των σκύλων οδηγών, αλλά και για τη μείζονα σπουδαιότητα των ειδικά εκπαιδευμένων αυτών σκύλων για την ανεξαρτησία των ατόμων με οπτική αναπηρία, η οποία δεν πρέπει να περιορίζεται.
Αποτελεί χρέος όλων μας να συμβάλλουμε, έτσι ώστε οι συμπολίτες μας με οπτική αναπηρία να ασκούν ελεύθερα το θεμελιώδες δικαίωμα τους να συμμετέχουν σε μια κοινωνία με λιγότερα εμπόδια, με ισότητα, αυτονομία και ασφάλεια.
