Οι δημοσκοπήσεις και κυρίως το λαϊκό αίσθημα, δείχνουν ότι η κοινωνία, σε μεγάλο βαθμό, στέκεται στο πλευρό των αγροτών. Και δικαίως. Και στις δύο πλευρές υπάρχουν άνθρωποι με χρέη, υποχρεώσεις, οικογένειες, που βλέπουν το εισόδημά τους να συμπιέζεται, το κόστος να καλπάζει και το κράτος να τους οδηγεί στα όρια. Όμως μέσα σε αυτό το δίκιο, υπάρχει κι ένας κίνδυνος. Να μετατραπεί η οργή σε αδιέξοδο για επαγγελματίες που επίσης «τα ’χουν βρει σκούρα» και τότε ο θυμός να αλλάξει στόχο, να γίνει διχασμός.
Δεν χρειάζεται μεγάλη φαντασία για να δει κανείς την αλυσίδα. Ένα ξενοδοχείο που περίμενε, μέσα στην καρδιά της σεζόν των μικρών αποδράσεων, επισκέπτες σε έναν παραδοσιακό τόπο. Και ξαφνικά, ακυρώσεις. Όχι επειδή ο κόσμος δεν θέλει να ταξιδέψει, αλλά επειδή φοβάται ότι θα εγκλωβιστεί ή θα ταλαιπωρηθεί. Έμποροι και άνθρωποι της αγοράς που δεν μπορούν να παραλάβουν εμπόρευμα, γιατί τα φορτηγά έχουν μπλοκαριστεί στα σύνορα ή στα σημεία των κινητοποιήσεων. Και κάπου εκεί εμφανίζεται το πιο ύπουλο φαινόμενο. Ή καθημερινότητα του άλλου γίνεται «κόστος» που ψάχνει υπαίτιο.
Ακόμα και ένα μέτρο που μοιάζει τεχνικό – π.χ. να περνούν Ι.Χ. αλλά όχι φορτηγά από μια κρίσιμη δίοδο, όπως ανακοινώθηκε για τη σήραγγα των Τεμπών – μετατρέπεται σε κοινωνική βόμβα. Γιατί ο ιδιώτης οδηγός θα πει «εγώ πέρασα», αλλά ο επαγγελματίας θα πει «εγώ καταστράφηκα».
Και αυτό, ακριβώς αυτό, είναι το δώρο που δεν πρέπει να κάνουν τα μπλόκα σε κανέναν. Δηλαδή να αφήσουν τον κοινωνικό αυτοματισμό να κερδίσει έδαφος. Οι πολίτες μπορούν να καταλάβουν την πίεση του αγρότη. Μπορούν να δεχτούν την ταλαιπωρία, όταν τη βλέπουν ως κομμάτι μιας συλλογικής διεκδίκησης. Εκεί που «σπάει» η αντοχή είναι όταν νιώσουν ότι τιμωρούνται άνθρωποι που δεν έχουν καμία δυνατότητα να απορροφήσουν άλλο πλήγμα.
Ο αγώνας κρίνεται και από το πώς τον δίνεις. Κι αν κάτι έχει αποδείξει η ιστορία των κινητοποιήσεων, είναι ότι η κοινωνική συμμαχία είναι το μεγαλύτερο όπλο. Όχι το κλείσιμο. Όχι η επίδειξη δύναμης. Η συμμαχία. Γι’ αυτό, με όλο τον σεβασμό στον πόνο, την απόγνωση και την αδικία που βιώνουν αγρότες, κτηνοτρόφοι, μελισσοκόμοι, αξίζει να σκεφθούν μερικά απλά, πρακτικά πράγματα που δεν ακυρώνουν την πίεση προς την κυβέρνηση, αλλά προστατεύουν την κοινωνία που τους στηρίζει:
Στοχευμένες «ανάσες» για την αγορά. Παράθυρα διέλευσης για φορτηγά με προϊόντα, φάρμακα, πρώτες ύλες, τροφοδοσία
Καθαροί κανόνες, όχι αβεβαιότητα. Το μεγαλύτερο κακό στον τουρισμό και στις ακυρώσεις δεν είναι η δυσκολία. Είναι το «δεν ξέρω τι θα γίνει αύριο».
Μήνυμα ενότητας. Να ακουστεί καθαρά ότι ο στόχος δεν είναι «ο κόσμος», αλλά η πολιτεία που έσπρωξε αγρότες/κτηνοτρόφους ως εδώ.
Ας το πούμε όπως είναι: οι αγρότες δεν βγήκαν στον δρόμο από ιδιοτροπία. Βγήκαν γιατί δεν βγαίνει ο λογαριασμός. Κι αυτό το ξέρει η κοινωνία. Όμως η ίδια κοινωνία έχει κι άλλους ανθρώπους που δεν βγαίνει ο δικός τους λογαριασμός. Αν συγκρουστούν αυτοί μεταξύ τους, η πολιτεία θα παρακολουθεί από την εξέδρα, ατάραχη. Ίσως και τρίβοντας τα χέρια της με ικανοποίηση που πέτυχε τον κοινωνικό αυτοματισμό.
Το ζητούμενο, λοιπόν, δεν είναι να «μαλακώσει» ο αγώνας. Είναι να μην αλλάξει στόχο η οργή της κοινωνίας. Να μείνει εκεί που πρέπει: στις αποφάσεις, στις καθυστερήσεις, στις πολιτικές που παράγουν αδιέξοδα.
Οι αγρότες χρειάζονται τη χώρα μαζί τους. Και η χώρα, στην πλειοψηφία της, θέλει να είναι μαζί τους. Ας μη χαρίσουν σε κανέναν το προνόμιο να τσακωθούμε μεταξύ μας, την ώρα που όλοι – από το χωράφι μέχρι το μαγαζί και το ξενοδοχείο– παλεύουμε για το ίδιο πράγμα: Να ζούμε αξιοπρεπώς από τη δουλειά μας.
