Οι εξελίξεις το τελευταίο δεκαπενθήμερο, μάλλον επιβεβαιώνουν όσους υποστηρίζουν ότι, παρά το αδιέξοδο των συνομιλιών της Γενεύης λόγω της Τουρκικής αδιαλλαξίας, προτεραιότητα της Κυπριακής κυβέρνησης παραμένει η εξεύρεση μιας «λύσης» στο Κυπριακό, κατά το δυνατόν συμβατής με τις (συνεχώς αυξανόμενες) Τουρκικές απαιτήσεις.
Τα πιο κάτω γεγονότα φαίνεται να τεκμηριώνουν την άποψη αυτή:
1.Ο Αντιπρόεδρος της Τουρκίας και αρμόδιος υπουργός για θέματα Κύπρου, Τουγρούλ Τουρκές, ανάμεσα σε άλλα ενδιαφέροντα σημεία, πρόσφατα υποστήριξε ότι ο πραγματικός αριθμός των «Τουρκοκυπρίων» είναι περίπου 300.000 (δηλαδή 80.000 περισσότεροι από τον «επίσημο» αριθμό που δίνουν οι κατοχικές Αρχές).
Σε συνδυασμό με προηγούμενη τοποθέτηση της Τουρκοκυπριακής ηγεσίας, ότι κανείς έποικος δεν πρόκειται να απομακρυνθεί (θέση που δεν έχει διαψευστεί από την Κυπριακή πλευρά), αυτό σημαίνει αυτόματα την νομιμοποίησημεγάλου αριθμού εποίκων, παρά το Διεθνές Δίκαιο και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.
Τι θα έπρεπε λοιπόν να γίνει;
- Καταγγελία στους διεθνείς οργανισμούς, όπως ζήτησε και ο πολύπειρος πρώην Πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής, Γιαννάκης Ομήρου.
- Άμεση επαναφορά του θέματος στις δικοινοτικές συναντήσεις, ζητώντας αναθεώρηση των σχετικών «συγκλίσεων» και πάγωμα των διαπραγματεύσεων, μέχρις ότου επιτευχθεί αντικειμενική καταμέτρηση των εποίκων, όπως προέβλεπαν παλαιότερες προτάσεις εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ.
- Άμεση προσκόμιση καταλόγου όσων δικαιούνται να πολιτογραφηθούν Κύπριοι και απομάκρυνση των υπολοίπων, όπως προέβλεπε ακόμη και το σχέδιο Ανάν.
2.Σε συνέντευξή του, ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Τσαβούσογλου ζήτησε να ισχύσουν οι τέσσερις ελευθερίες της Ε.Ε. (διακίνηση προσώπων, διακίνηση αγαθών, εγκατάσταση, απόκτηση περιουσίας) για τους Τούρκους υπηκόους στην Κύπρο, όπως ισχύει για τους πολίτες της Ε.Ε..
Παρά το γεγονός ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης καταδίκασε τις δηλώσεις αυτές, δημοσιογραφικές πληροφορίες αναφέρουν ότι ο επικεφαλής της Κυπριακής Αντιπροσωπίας στις διαπραγματεύσεις, στις 31.01.2017 επισκέφθηκε την έδρα της Ε.Ε. για διαβουλεύσεις για το θέμα αυτό. Στο ίδιο δημοσίευμα, εύλογα κατά την γνώμη μας, εκτιμάται ότι κύκλοι της Ε.Ε. δεν θα είχαν αντίρρηση στην τουρκική αξίωση (αρκεί η ισχύς του να περιορίζεται μόνο στην Κύπρο).
Παράλληλα, άλλα δημοσιεύματα κάνουν λόγο για αποδοχή, υπό όρους, της θέσης αυτής στο παρελθόν, από άλλον Κύπριο Πρόεδρο. Το σκεπτικό είναι προβληματικό («δεν ισχύει τίποτα αν δεν συμφωνηθούν όλα» είχε συμφωνηθεί τότε) αλλά οφείλει να κάνει ιδιαίτερα επιφυλακτικό τον σημερινό Κύπριο Πρόεδρο σε «ενδιάμεσες» γραπτές συμφωνίες, ή σε διαπραγματεύσεις «ανοιχτού τέλους».
Στην πραγματικότητα, η Ελληνοκυπριακή πλευρά θα έπρεπε να προστατεύσει την χώρα από ενδεχόμενες μελλοντικές πληθυσμιακές ανατροπές, ζητώντας να περιληφθεί όρος στην Συμφωνία, ώστε ακόμα και σε περίπτωση προσχώρησης της Τουρκίας στην Ε.Ε., να μην επιτρέπεται η παραμονή Τούρκων στο νησί (πέρα από μια προκαθορισμένη αναλογία), σύμφωνα με τις προβλέψεις του Συντάγματος του 1960, αλλά και άλλων σχεδίων, όπως το σχέδιο Ανάν.
3.Η τοποθέτηση του Ειδικού Συντονιστή κ. Άιντα, κατά την πρόσφατη Διάσκεψη, ότι δεν υπάρχει απόφαση του ΟΗΕ για απομάκρυνση των κατοχικών δυνάμεων, την οποία υπέδειξε ως λανθασμένη ο κ. Κοτζιάς, εξέθεσε τον κ. Άιντα, που με κάθε ευκαιρία υποστηρίζει τις Τουρκοκυπριακές απόψεις, υπονομεύοντας την Ελληνοκυπριακή πλευρά.
Η στάση αυτή του κ. Άιντα έχει προκαλέσει κατά καιρούς την έντονη αντίδραση του Προέδρου Αναστασιάδη, χωρίς περαιτέρω συνέχεια. Ορισμένα κυπριακά κόμματα, λαμβάνοντας υπόψη την μεροληπτική του συμπεριφορά έχουν κατ' επανάληψη προτείνεινα ζητηθεί από τον ΟΗΕ η αντικατάστασή του, πολύ περισσότερο που ο νέος Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, κατά τον κ Ακιντζί «αναμιγνύεται πολύ περισσότερο» στις συνομιλίες για το Κυπριακό, από τον προκάτοχό του.
4.Στο Συμβούλιο της Ευρώπης, όπου αυτό το διάστημα προεδρεύει η Κύπρος, η Επιτροπή Υπουργών παραχώρησε ένα επιπρόσθετο περιθώριο δέκα μηνών προς την Τουρκία, για να συμμορφωθεί στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ). Σημειώνεται ότι η Τουρκία πρόσφατα αύξησε σημαντικά την συνδρομή της στο Συμβούλιο της Ευρώπης, αποτελώντας πλέον έναν από τους κύριους χρηματοδότες του.
5.Η Ε.Ε. συνεχίζει τις συνομιλίες για διεύρυνση της τελωνειακής Ένωσης με την Τουρκία, που αναμένεται να αποφέρει στην Τουρκία πολλές δεκάδες δισεκατομμύρια Ευρώ ετησίως, ενώ ο εναρμονισμός των κατεχομένων με τα δεδομένα της Ε.Ε. επιχειρείται με γρήγορους ρυθμούς που δεν συμβαδίζουν και τείνουν να γίνουν ανεξάρτητοι από την πρόοδο στην λύση του Κυπριακού.
6.Παρά την στρατηγική σημασία της αξιοποίησης των υδρογονανθράκων στην Κύπρο, δύο πρόσφατες ειδήσεις την μεταθέτουν χρονικά. Αυτές αφορούν την (εκ νέου) καθυστέρηση των γεωτρήσεων της Total, αλλά και την διαπίστωση «κωλύματος» στον Διαγωνισμό για την ανάδειξη νομικού συμβούλου της Κύπρου, γεγονός που ενδεχομένως επηρεάζει την υπογραφή των Συμβάσεων παραχώρησης των «οικοπέδων» με τις μειοδότριες πετρελαϊκές Εταιρείες. Σημειώνουμε ότι η Τουρκοκυπριακή πλευρά έχει επανειλημμένα ζητήσει το πάγωμα των ερευνητικών γεωτρήσεων και ότι ένας σωστός Διαγωνισμός δεν απαιτεί ιδιαίτερη εμπλοκή Νομικού Συμβούλου, για την υπογραφή των Συμβάσεων.
7.Τέλος, η εδραίωση ενός ισλαμιστικού, εθνικιστικού και αυταρχικού καθεστώτοςστην Τουρκία, οι πρόσφατες προκλήσεις στα Ίμια και οι απειλές κατά της Ελλάδας με αφορμή την μη έκδοση Τούρκων στρατιωτικών, εξανεμίζουν τις όποιες προσδοκίες ορισμένων για βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας - Τουρκίας και επιβεβαιώνουν την πάγια τακτική της Τουρκίας, να ανοίγει ένα νέο θέμα πριν ακόμα κλείσει το προηγούμενο.
Σε ό,τι αφορά το θέμα της απομάκρυνσης του κατοχικού στρατού και των εγγυήσεων, ο κ. Κοτζιάς, ως αρμόδιος εκπρόσωπος της Ελληνικής κυβέρνησης, φαίνεται ότι το αντιμετωπίζει ορθά, ζητώντας, όπως και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης τον τερματισμό τους. Παράλληλα, ακολουθώντας την αρχή ότι «η Κύπρος αποφασίζει, η Ελλάδα συμπαρίσταται» αποφεύγεται η διατύπωση γνώμης για οποιοδήποτε άλλο θέμα, όχι μόνο από την Ελληνική Κυβέρνηση, αλλά και από το σύνολο σχεδόν των Ελληνικών πολιτικών κομμάτων. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το ΚΚΕ, το οποίο, για τον λόγο αυτό, ήρθε σε σφοδρή αντιπαράθεση με το «αδελφό» ΑΚΕΛ.
Συνοπτικά, η αποσπασματική και βραχυπρόθεσμη προσέγγιση που περιγράψαμε πιο πάνω, δεν ευνοεί την αποτελεσματική αντιμετώπιση της Τουρκικής απειλής, μιας απειλής που αφορά όλο τον Ελληνισμό. Ο Ελλαδικός και Κυπριακός Ελληνισμός πρέπει ενωμένοι να προετοιμαστούν στην αντιμετώπισή της, αντί να επικαλούνται λόγους να μην το πράξουν. Όσοι στο παρελθόν, από προσωπική πεποίθηση ή για λόγους ευκολίας άσκησης μιας εφήμερης πολιτικής, παρερμήνευαν τα προφανή, καθησυχάζοντας εαυτούς και αλλήλους, δεν έχουν πλέον καμία δικαιολογία συνέχισης της τακτικής αυτής, αντίθετα θα πρέπει να αδράξουν την ευκαιρία να πράξουν τα δέοντα, εφαρμόζοντας την λογική αρχή ότι «η διάπραξη ενός λάθους δεν δικαιολογεί την επανάληψή του».
Κλείνουμε με την επισήμανση ότι τα θέματα των εξωτερικών σχέσεων είναι ιδιαίτερα λεπτά. Εάν δεν διεκδικείς εσύ το δίκιο σου, δεν πρόκειται άλλος να το διεκδικήσει για σένα, ακόμα και αν έχει όφελος από μια τέτοια απόφασή σου. Σε όσους δε, για ευνόητους ή μη λόγους, στα πλαίσια μιας επικοινωνιακής πολιτικής, συσκοτίζουν ή ωραιοποιούν τα πραγματικά γεγονότα στο Κυπριακό, αντιπαραθέτουμε την προμετωπίδα (συμπολιτευόμενης) Κυπριακής εφημερίδας:
«Θαρσεί. Τ' αληθές λέγων ου σφάλλη ποτέ.», δηλαδή «Να έχεις θάρρος. Λέγοντας την αλήθεια δεν σφάλλεις ποτέ.»