Σε ιδιαίτερα θετικό και παραγωγικό κλίμα διεξήχθη η συνάντηση των Υπουργών Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου (Ελλάδα) και Γιώργου Παπαναστασίου (Κύπρος) με τον Επίτροπο Ενέργειας και Στέγασης της ΕΕ, Νταν Γιόργκενσεν, στις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η συνάντηση επιβεβαίωσε τη στενή συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου και Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ ανέδειξε την πλήρη ταύτιση απόψεων των δύο χωρών ως προς τις ενεργειακές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, στο επίκεντρο των συνομιλιών βρέθηκε το υποθαλάσσιο καλώδιο Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ (Great Sea Interconnector), για το οποίο εκδηλώνεται ενδιαφέρον διεύρυνσης των συμμετεχόντων χωρών, ενώ προγραμματίζεται επίσκεψη των δύο υπουργών στην Ουάσιγκτον τον Απρίλιο για την περαιτέρω προώθηση του έργου.
Great Sea Interconnector – Πυλώνας ενεργειακής ενοποίησης της Μεσογείου
Ο Έλληνας Υπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου υπογράμμισε τη σημασία του έργου Great Sea Interconnector (GSI) ως πυλώνα ενεργειακής ασφάλειας για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο και τόνισε την ανάγκη επικαιροποίησης των τεχνικοοικονομικών στοιχείων.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές το έργο έχει καταστεί ελκυστικό σε Ηνωμένες Πολιτείες και χώρες του Κόλπου.
Μάλιστα το έργο εντάσσεται στον Οικονομικό Διάδρομο Ινδίας–Μέσης Ανατολής–Ευρώπης (IMEC), ο οποίοςσυνδέεται με την πρωτοβουλία 3+1 (Ελλάδα-Κύπρος-ΗΠΑ-Ισραήλ), ενώ προγραμματίζεται νέα συνάντηση στις αρχές Απριλίου στην Ουάσιγκτον για τον περαιτέρω συντονισμό.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την πλευρά της, εμφανίζεται έτοιμη να στηρίξει το έργο τόσο χρηματοδοτικά όσο και διπλωματικά.
Αναφορικά με την εξέλιξη της χρηματοδότησης του GSI με συνολικές δεσμεύσεις ύψους 657 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 160 εκατ. έχουν ήδη καταβληθεί προς την Ελλάδα, ενώ επιπλέον 100 εκατ. ευρώ αναμένεται να προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης προς ενίσχυση της Κυπριακής πλευράς.
Οι δηλώσεις του κ. Παπασταύρου επικεντρώθηκαν στην επιτάχυνση των έργων διασυνδεσιμότητας, στην απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο και στην ανάδειξη της Ελλάδας ως πύλης εισόδου αμερικανικού LNG προς την ΕΕ.
Ο Κύπριος Υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, δήλωσε σχετικά ότι συμπίπτουν οι απόψεις τους με αυτές του Έλληνα ομόλογό του, ότι δηλαδή το διασυνοριακό έργο πρέπει να περάσει σε μια επικαιροποίηση στο οικονομικό κομμάτι. «Η πιο σημαντική παράμετρος αυτής της μελέτης είναι να προσελκύσουμε ισχυρούς επενδυτές, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να υλοποιήσουν το έργο, ώστε οι προκλήσεις γύρω από το οικονομικό και πιθανόν και το τεχνικό κομμάτι να είναι βιώσιμες».
«Με αυτή τη λογική κινούμαστε προς την κατεύθυνση της συγκεκριμένης μελέτης, έτσι ώστε να εντάξουμε το τεχνοοικονομικό σκέλος στο νέο περιβάλλον, το οποίο στοχεύει στην εξεύρεση ισχυρών παικτών και ταμείων που θα μπορούν να ενισχύσουν οικονομικά το έργο» είπε.
Ενεργειακές ροές μέσω Τουρκίας – Ελλιπή δεδομένα και ανάγκη διαφάνειας
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η ελληνική πλευρά ενημέρωσε για τον κίνδυνο επανασειγωγής του ρωσικού φυσικόυ αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά δεδομένου ότι η Τουρκία δεν διαθέτει real-time δεδομένα για τις εισαγωγές και εξαγωγές φυσικού αερίου, γεγονός που καθιστά αδύνατη την ιχνηλασιμότητα.
Όπως τόνισαν, «το έλλειμμα πληροφόρησης επιτρέπει τη διακίνηση φορτίων χωρίς επαρκή πιστοποίηση προέλευσης, γεγονός που υπονομεύει τον κανονισμό REPowerEU».
Η Αθήνα και η Λευκωσία φέρεται να ζήτησαν τη δημιουργία ενιαίου ευρωπαϊκού μηχανισμού επαλήθευσης, με στόχο να πιστοποιείται η προέλευση των φορτίων και να αποτρέπεται η παράκαμψη των κυρώσεων μέσω τρίτων χωρών.
Ευρωπαϊκά δίκτυα και διασυνδεσιμότητα
Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ακόμη ότι η ελληνική πλευρά παρουσίασε τις θέσεις της για το επερχόμενο Grid Package, υπογραμμίζοντας ότι η ΕΕ εξακολουθεί να στερείται ενιαίας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς δεν υπάρχει κεντρική κατεύθυνση για την ανάπτυξη των δικτύων.
Η Ελλάδα έχει ήδη καταθέσει non-paper, ζητώντας να θεσπιστούν κίνητρα για τα κράτη που παρέχουν τη μεταφορική τους υποδομή και συμβάλλουν στη συνοχή του ευρωπαϊκού ενεργειακού συστήματος.
Όπως σημείωναν οι ίδιες πηγές, «η Ευρώπη δεν ανταμείβει εκείνους που ενισχύουν τη διασυνδεσιμότητα και τη σταθερότητα της αγοράς, γεγονός που διευρύνει το χάσμα Βορρά–Νότου».
Πρότειναν, επίσης, πλήρη αξιοποίηση των υφιστάμενων δικτύων και ενίσχυση του διασυνοριακού εμπορίου ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να επιτευχθεί πραγματική ενοποίηση της αγοράς.
Κατά τις ίδιες πηγές, ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Μάρος Σέφκοβιτς ζήτησε ενημέρωση για το ύψος της συμφωνίας Ελλάδας–ΗΠΑ στον ενεργειακό τομέα, προκειμένου να ενταχθεί στο συνολικό ευρωπαϊκό πακέτο επενδύσεων ύψους 700 δισ. ευρώ που έχει συμφωνηθεί μεταξύ ΕΕ- ΗΠΑ..
Όσον αφορά την πορεία των ερευνών υδρογονανθράκων στο Ιόνιο, οι οποίες βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο, η επενδυτική τους ωρίμανση αναμένεται μετά το 2030. Όπως τονίστηκε, το φυσικό αέριο θα εξακολουθήσει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο ως μεταβατικό καύσιμο στην πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα, με ορίζοντα το 2050, συμβάλλοντας παράλληλα στη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας της Ευρώπης.
Η παρουσία της ελληνικής και κυπριακής αντιπροσωπείας στις Βρυξέλλες υπογράμμισε τη στρατηγική θέση των δύο χωρών ως πυλών εισόδου και διασύνδεσης για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και τον αυξανόμενο ρόλο της Ανατολικής Μεσογείου στο νέο ευρωπαϊκό ενεργειακό ισοζύγιο.
