Η εικόνα είναι σχεδόν σουρεαλιστική. Ένα σκάνδαλο εκατομμυρίων σε ευρωπαϊκές αγροτικές ενισχύσεις, μια Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής live, κι ένας μάρτυρας με το παρατσούκλι «Φραπές» να επικαλείται το δικαίωμα σιωπής, απαντώντας επιλεκτικά όπου τον βολεύει. Την ίδια ώρα, έξω από την οθόνη, οι αγρότες που έχουν βγει στους δρόμους, βλέπουν την υπόθεση που τους καίει, να μετατρέπεται σε πολιτικό θέαμα.
Χτες ο Γιώργος Ξυλούρης, ο αγροτοσυνδικαλιστής που η δημόσια σφαίρα έχει βαφτίσει «Φραπέ», εμφανίστηκε στην Εξεταστική για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και ουσιαστικά αρνήθηκε να απαντήσει στα περισσότερα ερωτήματα, επικαλούμενος το δικαίωμα στη σιωπή και τη μη αυτοενοχοποίηση. Όμως, σε άλλα σημεία μπήκε στον διάλογο, σχολιάζοντας, υπαινισσόμενος και παίζοντας με τις λέξεις. Ένα είδος πολιτικού performance πάνω σε μια δικογραφία που περιγράφεται ως «φωτιά και λάβα».
Η Νέα Δημοκρατία, από την πλευρά της, ανακοίνωσε ότι τον παραπέμπει στον εισαγγελέα για «περιφρόνηση» της Επιτροπής, επιχειρώντας να δείξει θεσμική αυστηρότητα. Η αντιπολίτευση αντέδρασε έντονα, με τον ΣΥΡΙΖΑ να ζητά ακόμη και αυτόφωρη διαδικασία λόγω της άρνησης του μάρτυρα να απαντήσει. Στο πολιτικό ταμπλό, όλοι προσπαθούν να φανούν «σκληροί με τη διαφθορά», αλλά το κοινό βλέπει κυρίως καυγάδες, διαδικαστικά τρικ και μικροκομματικούς υπολογισμούς.
Και κάπου εδώ γεννάται το ερώτημα: ποιος τελικά απαξιώνει την αποκάλυψη του σκανδάλου;
Η κυβέρνηση, που δείχνει να χρησιμοποιεί την Εξεταστική περισσότερο ως ασπίδα διαχείρισης πολιτικού κόστους παρά ως εργαλείο πλήρους διαφάνειας;
Η αντιπολίτευση, που μετατρέπει κάθε διαδικαστική κίνηση σε ευκαιρία τηλεοπτικής σύγκρουσης; Ή οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές της υπόθεσης, που κρύβονται πίσω από νομικά δικαιώματα για να πουν όσο το δυνατόν λιγότερα;
Το δικαίωμα σιωπής είναι θεμελιώδες σε ένα κράτος δικαίου. Δεν είναι, όμως, άλλοθι για να μετατραπεί μια σοβαρή υπόθεση, με καταγγελίες για πελατειακά δίκτυα, τρομαγμένους μπροστινούς και ευρωπαϊκά κονδύλια που μοιράζονταν σαν λάφυρα, σε σκηνικό όπου πρωταγωνιστούν παρατσούκλια, «διάλογοι-φωτιά» και πιασάρικοι τίτλοι.
Το πραγματικό διακύβευμα δεν είναι αν ο «Φραπές» θα γίνει ακόμα ένα meme στα social ή αν η κάθε παράταξη θα κερδίσει λίγους πόντους εντυπώσεων. Είναι αν θα μάθουμε με ακρίβεια τι συνέβη με τα χρήματα που προορίζονταν για τους αγρότες, ποιοι ωφελήθηκαν, ποιοι ήξεραν και ποιοι έκαναν ότι δεν βλέπουν.
Όταν ένα σκάνδαλο εκατομμυρίων καταλήγει σε σόου στη Βουλή, τότε το μήνυμα προς την κοινωνία είναι σαφές και κυνικό. Οι θεσμοί μπορούν να γίνουν σκηνικό, η αλήθεια μπορεί να γίνει σενάριο ταινίας και η οργή των πολιτών, ντεκόρ. Κι αυτό, όσο κι αν κάποιοι παριστάνουν τους αγανακτισμένους, είναι η μεγαλύτερη απαξίωση της ίδιας της αποκάλυψης του σκανδάλου.
