Έχοντας συγκεντρώσει αρκετές ψήφους για να προστατέψει την πυρηνική συμφωνία στο Κογκρέσο, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών John Kerry τώρα πιστεύει πως η μόνη απειλή για την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της συμφωνίας έρχεται από το εξωτερικό.
Σε συνέντευξη που έδωσε στην The Huffington Post την Πέμπτη, ο Kerry δήλωσε πως η γνώμη που έχουν οι πολίτες για τη συμφωνία θα βελτιωθεί με το πέρασμα του χρόνου. Και όχι απαραίτητα αυξητικά. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ προέβλεψε ότι η χώρα «θα είναι 90% υποστηρικτική» απέναντι στη συμφωνία όταν ο νέος ή η νέα πρόεδρος αναλάβει καθήκοντα, κάνοντάς αδύνατο για τον ίδιο (ή την ίδια) να την καταργήσει, κάτι το οποίο έχει υποσχεθεί κάθε Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος.
«Δεν μπορώ να δω ένα πρόεδρο να λέει από μόνος του στα Ηνωμένα Έθνη και στις άλλες πέντε χώρες που μας υποστήριξαν στις διαπραγματεύσεις “Συγνώμη, απλά θα αποτραβηχτούμε και θα κάνουμε δυσκολότερη την κατάσταση στην Μέση Ανατολή”. Απλά δεν το βλέπω να γίνεται», δήλωσε ο Kerry, αποκαλώντας μια τέτοια κίνηση «παράλογη».
Η αυτοπεποίθηση που κυριαρχεί στο Foggy Bottom (γειτονιά στην Ουάσινγκτον) είναι το αποτέλεσμα μιας σειράς θετικών εξελίξεων για την κυβέρνηση την τελευταία εβδομάδα. Μια σειρά από Δημοκρατικούς Γερουσιαστές, που στο παρελθόν δεν υποστήριζαν τη μία ή την άλλη πλευρά, ανακοίνωσαν ότι στηρίζουν την συμφωνία με το Ιράν και έτσι έδωσαν την δύναμη στον πρόεδρο να ασκήσει επιτυχώς βέτο σε ενδεχόμενο αρνητικό ψήφισμα.
Αριθμώντας τα εμπόδια που έρχονται, ο Kerry δήλωσε ότι πρώτο του μέλημα είναι οι εσωτερικές υποθέσεις του Ιράν και όχι οι δικές του.
«Πιστεύω ότι η μία εύλογη ανησυχία για κάποιον θα ήταν το οτι υπάρχει στο εσωτερικό του Ιράν ένα στοιχείο το οποίο μας πάει ένα βήμα πίσω ή μένει αδρανές. Σε αυτή την περίπτωση, η ιρανική κυβέρνηση θα πρέπει να δώσει μια απάντηση», δήλωσε ο Kerry.
«Καταλαβαίνω το ενδεχόμενο να νιώσεις ανήσυχος όταν πρέπει να έρθεις αντιμέτωπος με κάτι τέτοιο, όμως δεν βλέπω το κράτος στην παρούσα φάση να αναλογίζεται το ενδεχόμενο επιστροφής των κυρώσεων και προφανώς την ανάγκη στρατιωτικής δράσης – αν αυτή ήταν η μοναδική επιλογή», συμπλήρωσε.
Σαν ένας καλά προετοιμασμένος πωλητής που προωθεί το προϊόν του, ο Kerry διαλάλησε τα καλά της συμφωνίας και υποβάθμισε τις αρνητικές κριτικές. Αρνήθηκε την ανησυχία του λεγόμενου «βέτο-του κράχτη», όπου το Ιράν, καλομαθημένο από την ελάφρυνση χρέους, ίσως νιώσει να εμποδίζεται να ακυρώσει την συμφωνία, σε περίπτωση που οι ΗΠΑ διερευνήσουν υποθέσεις περί ενίσχυσης της τρομοκρατίας. Ακόμα, περιέγραψε ένα μέλλον για την Μέση Ανατολή, στο οποίο το Ισραήλ και οι χώρες του Κόλπου συνεργάζονταν με κοινό σκοπό την άμυνα της περιοχής.
«Θα είναι πραγματικά μοναδικό, αλλά πιστεύω πως το πιστεύουν πολλοί τώρα», δήλωσε.
Ίσως η πιο βασανιστική γεωπολιτική συνεργασία να λάμβανε χώρα μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν. Σε συνέντευξή του τον Αύγουστο ο Kerry επανέλαβε αυτό που ο Jeffrey Goldberg είπε για τον πρόεδρο εξωτερικών του Ιράν. Ο Javad Zarif είχε δηλώσει πως είναι πρόθυμος να μιλήσει με τον Kerry για τοπικά ζητήματα μετά την υπογραφή της συμφωνίας. Οι ομιλίες δεν έχουν ακόμα λάβει χώρα, καθώς η συμφωνία δεν είναι επίσημη. Ο Kerry όμως δήλωσε στην Huffington Post ότι βλέπει πως η επίλυση της εμφύλιας διαμάχης στην Συρία μπορεί να ενισχύσει την συνεργασία Ιράν και ΗΠΑ.
Ένα τέλος σε αυτή την διαμάχη θα ήταν ένα μη αναμενόμενο και έξυπνο διπλωματικό σχέδιο που γίνεται ολοένα και πιο πιεστικό λόγω της προσφυγικής κρίσης στις γειτονικές χώρες και την Ευρώπη. Και παρόλο που απέφυγε την πρόταση να υποδεχτεί η Αμερική περισσότερους πρόσφυγες, πρότεινε τρόπους που θα αφαιρέσουν λίγο βάρος από τις πλάτες άλλων χωρών. Σε αυτούς δεν γίνεται αναφορά η επίλυση της ρίζας του προβλήματος που είναι ο εμφύλιος στην Συρία.
«Προφανώς πρέπει να δημιουργήσεις ένα οικοδόμημα ώστε αυτοί οι άνθρωποι να μην είναι σε τόσο απελπιστική κατάσταση. Πρέπει να τους προσφερθεί προσωρινή στέγη και δυνατότητα σίτισης. Έχουμε μεγάλους προσφυγικούς καταυλισμούς στην Ιορδανία, τον Λίβανο. Επεκτείνονται περισσότερο. Στην Τουρκία, έχουμε προσφυγικούς καταυλισμούς. Μπορεί να πρέπει να φτιάξουμε ένα προσωρινό προσφυγικό καταυλισμό ώστε να το αντιμετωπίσουμε».
Η κρίση στην Συρία είναι μια από τις πολλές που ο Kerry ελπίζει να αντιμετωπίσει όσο είναι υπουργός Εξωτερικών. Ψηλά στη λίστα με τις επιθυμίες του είναι να συνθέσει μια διεθνή συμμαχία για να μιλήσει για την κλιματική αλλαγή σε συνέδριο που πρόκειται να λάβει χώρα στο Παρίσι.
Όσον αφορά το ζήτημα της αντικατάστασής του, το υπουργείο έχει διασφαλίσει τον δρόμο για την συμφωνία με το Ιράν. Το να βάλει υποψηφιότητα για πρόεδρος δήλωσε πως δεν τίθεται αυτή την στιγμή στο τραπέζι, παρά τα όσα λέγονται ότι η Κλίντον αντιμετωπίζει δυσκολίες.
Κατά ένα τρόπο η συμφωνία με το Ιράν είναι το τελευταίο ή ίσως σχεδόν τελευταίο ορόσημο της θητείας του ως υπουργός. Ο Kerry έχει δεχτεί πλήγμα επειδή υποστήριξε την χρήση στρατιωτικών δυνάμεων στο Ιράκ το 2002. Και παρόλο που υπήρχε ένα δείγμα εξιλέωσης στην προσπάθεια μιας διπλωματικής επίλυσης στην περίπτωση του Ιράν, είναι δύσκολο να διαχωρίσεις αυτά τα δύο. Είδε μάλιστα μια κοινή απειλή.
«Μετάνιωσα για αυτή την ψήφο... επειδή πίστευα ότι την καταχράστηκαν. Ένιωσα ότι βιαστήκαμε να κάνουμε πόλεμο σε αντίθεση με το τι υποσχέσεις είχαν δοθεί στο πλαίσιο εξάντλησης όλων των μεθόδων. Ήταν λοιπόν μια κακή ψήφος. Και έτσι ακριβώς είναι. Και πιστεύω πως σε αυτή την περίπτωση είχαμε υποχρέωση να εξαντλήσουμε την πιθανότητα μιας διπλωματικής λύσης με το Ιράν πριν πάρουμε τον δρόμο μιας αναπόφευκτης διαμάχης».
*Το κείμενο αρχικά δημοσιεύτηκε στην αμερικανική έκδοση της Huffington Post.