Προειδοποίηση ότι η Ε.Ε. και τα κράτη- μέλη της πρέπει να προετοιμαστούν για το ενδεχόμενο μιας χημικής ή βιολογικής επίθεσης από το ISIS (Ισλαμικό Κράτος/ Daesh/ ISIL) απευθύνει με έγγραφό της η Μπεατρί Ίμενκαμπ, πολιτική αναλύτρια του Ευρωκοινοβουλίου.
Το εν λόγω έγγραφο δημοσιεύτηκε online στην ιστοσελίδα του Ευρωκοινοβουλίου, στην κατηγορία «Think Tank», όπου ανεβαίνουν τα έγγραφα τα οποία βοηθούν στην διαμόρφωση της πολιτικής της Ε.Ε. Όπως επισημαίνεται, από τις αρχές του Οκτωβρίου, τρομοκρατικές επιθέσεις στην Άγκυρα, στο Σινά, τη Βηρυτό, το Παρίσι και την Τύνιδα, για τις οποίες το ISIS έχει αναλάβει την ευθύνη, έχουν κοστίσει τις ζωές 500 περίπου ανθρώπων, ενώ παράλληλα οι τζιχαντιστές απειλούν με επιπλέον επιθέσεις σε ευρωπαϊκές πόλεις, πιο θανατηφόρες και πιο συγκλονιστικές.
«Αυτό έχει κάνει ειδικούς να προειδοποιούν ότι η οργάνωση ίσως να σχεδιάζει να αποπειραθεί τη χρήση όπλων μαζικής καταστροφής, τα οποία έχουν απαγορευθεί διεθνώς. Στις 19 Νοεμβρίου, ο Γάλλος πρωθυπουργός, Μανουέλ Βαλς, προειδοποίησε ότι το ISIS/ Daesh ίσως σχεδιάζει χημική ή βιολογική επίθεση. Επί της παρούσης, οι Ευρωπαίοι πολίτες δεν λαμβάνουν σοβαρά την πιθανότητα εξτρεμιστικές οργανώσεις να χρησιμοποιήσουν χημικά, βιολογικά, ραδιολογικά ή πυρηνικά υλικά σε επιθέσεις στην Ευρώπη. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι επιπτώσεις μιας τέτοιας επίθεσης, εάν κάποια στιγμή γίνει, θα ήταν ακόμα πιο αποσταθεροποιητικές».
Μη συμβατικά όπλα
Όπως αναφέρεται στην ανάλυση, ουκ ολίγοι ειδικοί έχουν προειδοποιήσει ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος το ISIS να χρησιμοποιήσει χημικά, βιολογικά, ραδιολογικά ή ακόμα και πυρηνικά υλικά (CBRN- ΡΒΧΠ στα ελληνικά) για να πλήξει ευρωπαϊκούς στόχους. Έχει προταθεί, για παράδειγμα, ότι το επόμενο όπλο επιλογής της οργάνωσης θα μπορούσε να είναι μια αυτοσχέδια εκρηκτική συσκευή με χημικά ή ραδιενεργά υλικά. Η Νόμι Μπαρ-Γιάακοφ (International Security Department, Chatham House) σε δική της ανάλυση στον Guardian έχει υποστηρίξει ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος χρήσης μη συμβατικών όπλων από το ISIS στην Ευρώπη ή αλλού, ενώ ο Βόλφγκανγκ Ρουντισχάουσερ, διευθυντής του WMD (Weapons of Mass Destruction) Non-Proliferation Centre του ΝΑΤΟ, σε άρθρο του («Could ISIL go Nuclear?») αναφέρει πως η οργάνωση έχει ήδη τη γνώση, και σε κάποιες περιπτώσεις τους ειδικούς, που θα επέτρεπε τη χρήση ΡΒΧΠ υλικών ως όπλων τρομοκρατίας.
Εν συνεχεία, σημειώνεται ότι έχει ήδη καταγραφεί χρήση χημικών όπλων από την οργάνωση σε Συρία και Ιράκ, ενώ τονίζεται η σημασία της ριζοσπαστικής ιδεολογίας και της επιδίωξης για χτυπήματα που προκαλούν σοκ/ συγκλονίζουν (με σκοπό και την προσέλκυση νέων μελών). Όσον αφορά στο εξειδικευμένο προσωπικό, εκτιμάται ότι μπορεί να προκύψουν σημαντικές απειλές από εξαιρετικά καταρτισμένα άτομα, που έχουν πρόσβαση σε ευαίσθητες πληροφορίες και υλικά και κατέχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία. «Το ISIS έχει στρατολογήσει εκατοντάδες ξένους μαχητές, περιλαμβανομένων κάποιων με πτυχία στη Φυσική, τη Χημεία, και την Επιστήμη Υπολογιστών, οι οποίοι, σύμφωνα με ειδικούς, μπορούν να δημιουργήσουν θανατηφόρα όπλα από πρώτες ύλες, σημειώνεται σχετικά. Παράλληλα, τονίζεται πως η οργάνωση, ελέγχοντας μεγάλες εκτάσεις, έχει πρόσβαση σε μεγάλα επίπεδα χρηματοδότησης (περιουσιακά στοιχεία 2 τρισ. δολαρίων και ετήσια έσοδα 2,9 δισ., σύμφωνα με μελέτη του Reuters τον Οκτώβριο του 2014), καθώς και καταφύγια/ ζώνες όπου μπορεί να λειτουργεί ελεύθερα και να κρύβεται από τους αντιπάλους της. Ακόμη, γίνεται αναφορά στην επικοινωνιακή στρατηγική (βίντεο με φρικιαστικές εκτελέσεις, social media κλπ).
Η έκταση της απειλής
Στο παρελθόν, η δυσκολία απόκτησης και διαχείρισης της «πρώτης ύλης» για ΡΒΧΠ επιθέσεις εμπόδισε οργανώσεις όπως η αλ Κάιντα από το να προβούν σε τέτοιες επιθέσεις. Ωστόσο έχει αναφερθεί τα τελευταία λίγα χρόνια ότι το Ισλαμικό Κράτος είχε αρκετές ευκαιρίες να αποκτήσει πρόσβαση σε τέτοια υλικά σε Ιράκ, Συρία και Λιβύη. Στη Συρία, κάποια χημικά και βιολογικά όπλα (Σαρίν, ρικίνη) θεωρείται πως βρίσκονται ακόμα στη χώρα και είναι πιθανώς προσβάσιμα στο ISIS. Στο Ιράκ, η οργάνωση είχε το 2014 πρόσβαση σε μπούνκερ των παλαιών ιρακινών προγραμμάτων χημικών όπλων, περιλαμβανομένων αερίων μουστάρδας. Πύραυλοι με αέρια νεύρων ίσως να υπάρχουν ακόμα στο Ιράκ. Ακόμη, τον Ιούλιο του 2014, η ΙΑΕΑ αποκάλυψε πως εξτρεμιστές οι οποίοι συνδέονταν με το ISIS έκλεψαν πυρηνικό υλικό από το Πανεπιστήμιο της Μοσούλης στο βόρειο Ιράκ, ενώ μέσω των παρακλαδιών του στη Λιβύη, το ISIS ίσως να έχει πρόσβαση σε χημικά υλικά από παλαιά προγράμματα. Σημειώνεται ότι τον Αύγουστο του 2014, σε laptop Τυνήσιου πτυχιούχου Φυσικής και Χημείας που μαχόταν με το Ισλαμικό Κράτος στη Συρία βρέθηκε έγγραφο 19 σελίδων για την ανάπτυξη βουβωνικής πανώλης και τη χρήση της ως όπλου.
Όσον αφορά στη διαθεσιμότητα ΡΒΧΠ υλικού στην Ευρώπη, σύμφωνα με αναφορά της Κομισιόν, υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για έναν αποφασισμένο τρομοκράτη, καθώς πολλά περιστατικά λανθασμένης τοποθέτησης ή απώλειας υλικού λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο, ενώ αναφέρονται στην ΙΑΕΑ πάνω από 150 περιπτώσεις διακίνησης ραδιολογικών και πυρηνικών υλικών ετησίως. Πολλά από τα χημικά που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία για ένα μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων είναι τοξικά (TICs- toxic industrial chemicals), ενώ υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ριζοσπαστικοποιημένα άτομα τα οποία έχουν πρόσβαση και εργάζονται σε «ευαίσθητους» τομείς να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις τους για επιθέσεις εναντίον κρίσιμων υποδομών (υδραγωγείων, πυρηνικών εγκαταστάσεων κλπ).
Όσον αφορά στη διοργάνωση μιας τέτοιας επίθεσης, σαφώς και η πρόκληση (από τεχνικής πλευράς/ επιμελητείας) είναι μεγάλη. Ωστόσο, το ISIS έχει πολύ σημαντικούς οικονομικούς πόρους, έχει αποδείξει ότι μπορεί να προσελκύσει εξειδικευμένο προσωπικό και έχει (ή μπορεί να έχει) πρόσβαση σε ΡΒΧΠ υλικό. Επίσης, είναι άγνωστος ο αριθμός των συμπαθούντων στην Ευρώπη. «Αυτό αυξάνει την πιθανότητα η οργάνωση να πραγματοποιήσει μια ΡΒΧΠ επίθεση σε ευρωπαϊκό έδαφος», υπογραμμίζεται.