«Το κάθε πέρυσι και δυσκολότερα, κάθε φέτος και χειρότερα, αυτή η μνημονιακή παράδοση πρέπει το 2016 να σπάσει», όπως λέει στην HuffPost Greece κυβερνητικός παράγοντας με άμεση γνώση των στοιχείων της Ελληνικής οικονομίας και των διαπραγματεύσεων. Παρόλα αυτά η ευχή του κυβερνητικού στελέχους για τη νέα χρονιά μοιάζει εξίσου δύσκολη με το να πιάσει κανείς το τζόκερ μετά από πολλαπλά τζακ ποτ.
Το 2016 θα είναι η έβδομη μνημονιακή χρονιά με μια ακόμα κυβέρνηση να τρέχει πίσω από τις δεσμεύσεις του προγράμματος και τους στόχους που θέτει αυτό. Για ακόμα μια χρονιά το νέο έτος ξεκινάει με πολλά πιθανά σενάρια και ένα μόνο στόχο: H οικονομία να επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, η αγορά να πάρει μπροστά και οι αριθμοί να αποτυπώσουν το θετικό τους πρόσημο (εφόσον αυτό επιτευχθεί) και στην πραγματική οικονομία.
Η αξιολόγηση
Και το 2016 ξεκινά με μια κρίσιμη διαπραγμάτευση να καραδοκεί έχοντας στην ατζέντα «καυτά» θέματα που και τα προηγούμενα χρόνια προκάλεσαν εμπλοκές και καθυστερήσεις. Το 2015 φεύγει αφήνοντας παρακαταθήκη για το 2016 την «καυτή πατάτα» του Ασφαλιστικού. Ο κίνδυνος να τιναχτούν οι διαπραγματεύσεις για ακόμα μια φορά στον αέρα είναι ορατός, από τη στιγμή που οι δύο πλευρές, τουλάχιστον αυτή τη στιγμή, μοιάζουν να έχουν τελείως διαφορετικής προσέγγιση, αναφορικά με το περιεχόμενο της μεταρρύθμισης που θα καταστήσει βιώσιμο το Ασφαλιστικό σύστημα.
Οι επαφές μεταξύ κυβέρνηση και δανειστών βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων και σύμφωνα με παράγοντες του υπουργείου Εργασίας το τελικό σχέδιο θα παρουσιαστεί από την κυβέρνηση το πρώτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου. Στόχος να ακολουθήσει ευρύς διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους και λεπτομερής διαπραγμάτευση με τους δανειστές.
Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει το νομοσχέδιο να έχει ψηφιστεί μέχρι τα μέσα του Ιανουαρίου, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για την έναρξη της πρώτης αξιολόγησης του Μνημονίου Ωστόσο, όσο οι μέρες περνούν αυξάνονται οι φωνές στο εσωτερικό της κυβέρνηση που εκτιμούν ότι δεν θα πρέπει η Αθήνα να πιεστεί από το χρόνο, δίνοντας έτσι το περιθώριο στους φορείς να εκφράσουν τη γνώμη τους.
Οι εκτιμήσεις αυτές των τελευταίων ημερών έρχονται να προστεθούν σε όσα λένε αρκετά κυβερνητικά στελέχη αναφορικά με την διάρκεια της επικείμενης αξιολόγησης. Όπως εξηγούν στόχος είναι η διαπραγμάτευση να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό προκειμένου να ανοίξει η συζήτηση για το χρέος.
Ωστόσο, οι ίδιοι παράγοντες τονίζουν ότι το 2016 δεν έχει καμία σχέση με το 2015, που ήταν μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά αναφορικά με την εξυπηρέτηση του χρέους που έπρεπε να αντιμετωπίσει η Ελλάδα. Φέτος οι ανάγκες είναι πολύ χαμηλότερες και η πρώτη σοβαρή πληρωμή προς το ΔΝΤ είναι τον «μακρινό» Ιούλιο.
Με λίγα λόγια η κυβέρνηση ταμειακά μπορεί να αντέξει μια ακόμα μακρά διαπραγμάτευση χωρίς όμως αυτή τη φορά να διακινδυνεύσει να μην μπορεί να ανταποκριθεί στις ταμειακές της υποχρεώσεις. Ως εκ τούτου το ενδεχόμενο και το 2016 να χαρακτηριστεί ως χρονιά ακόμα μιας πολύμηνης διαπραγμάτευσης είναι πολύ πιθανό και θα κριθεί από το αποτέλεσμα της συζήτησης για το Ασφαλιστικό και τα «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια. Κυρίως όμως θα κριθεί από τις αντοχές της κυβερνητικής πλειοψηφίας να σηκώσει στη Βουλή το βάρος ενός ακόμα πακέτου σκληρών μέτρων.
Το χρέος
Στο ενδεχόμενο μιας ακόμα πολύμηνης διαπραγμάτευσης είναι δεδομένο ότι η συζήτηση για τη διευθέτηση του Ελληνικού χρέους θα πάει χρονικά πιο πίσω, καθώς οι θεσμοί έχουν ξεκαθαρίσει ότι προϋπόθεση για να ανοίξει η συζήτηση για το χρέος είναι η ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης.
Αν και αυτή τη στιγμή η «λύση» για το χρέος θεωρείται ότι από την πλευρά των εταίρων είναι ειλημμένη, δεν πρόκειται να επισημοποιηθεί πριν οι επικεφαλής των τεχνικών κλιμακίων δώσουν το πράσινο φως.
Ακόμα όμως και στο θετικό σενάριο που θέλει την αξιολόγηση να τελειώνει πριν το Μάρτιο και τη συζήτηση για το χρέος να ξεκινάει αμέσως μετά, η υλοποίηση των όποιων αποφάσεων δεν πρόκειται να δώσουν άμεση λύση στο πρόβλημα της Ελληνικής Οικονομίας.
Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι οι δανειστές σχεδιάζουν παρεμβάσεις σε βάθος δεκαετίας, εκτιμώντας ότι αυτή τη στιγμή το Ελληνικό χρέος είναι και εξυπηρετήσιμο και βιώσιμο. Παρόλα αυτά αν και οι όποιες αποφάσεις δεν αναμένεται να έχουν άμεση επίδραση στην οικονομία, η έμμεσες επιδράσεις θα είναι σημαντικές παίζοντας μεγάλο ρόλο στην προσπάθεια επιστροφής από τον εφιάλτη της ύφεσης.
Ο γρίφος της ανάπτυξης
Το 2016 η οικονομία θα βγαίνει από μια ακόμα χρονιά ύφεσης και θα προσδοκά να επιστρέψει στην ανάπτυξη το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Υπό αυτές τις συνθήκες και προκειμένου να επιστρέψει η Οικονομία σε θετικούς ρυθμούς , σημαντικό ρόλο θα παίξει η διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού, η ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης για τη διευθέτηση του χρέους, η άρση ή τουλάχιστον η περαιτέρω χαλάρωση των capital controls και η εξεύρεση κεφαλαίων προκειμένου να “ζεσταθεί” η αγορά.
Ειδικά για τον τελευταίο παράγοντα θα κριθούν πολλά από την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης εντός του χρονοδιαγράμματος. Σε αυτή την περίπτωση η κυβέρνηση θα λάβει τα χρήματα των υπόλοιπων δόσεων, θα αποφύγει να στραγγίξει για δεύτερη χρονιά τα Ταμεία των φορέων της, ενώ θα μπορεί σταδιακά να ξεκινήσει η αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τους ιδιώτες, προκειμένου να επιστρέψει η ρευστότητα στην αγορά.