Τα σενάρια μεγαλύτερης αξιοποίησης της Σούδας αναθερμαίνει η νέα κρίση ανάμεσα στην Τουρκία και συμμαχικές χώρες για τη χρήση της βάσης του Ιντσιρλίκ. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Καθημερινής της Κυριακής, επί του πρακτικού επιπέδου, η βάση της Σούδας ήδη χρησιμοποιείται πολύ περισσότερο από ότι σ το παρελθόν και μάλιστα επεκτείνεται διαρκώς.
Ένα σκέλος της πολύ έντονης αμερικανικής παρουσίας στην Ελλάδα αυτή την εποχή είναι οι πολύ πυκνές συνεκπαιδεύσεις που πραγματοποιούν μονάδες των ΗΠΑ με ελληνικές ειδικές δυνάμεις και όχι μόνο. Σε πολιτικό -αλλά και ουσιαστικό- επίπεδο απομένει η ανανέωση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας για πέντε -ή και περισσότερα- χρόνια, αντί της ετήσιας ισχύος που έχει αυτή τη στιγμή.
Στις ελληνοαμερικανικές επαφές που πραγματοποιούνται διαρκώς, σε πολλαπλά επίπεδα, τους τελευταίους μήνες η διάθεση για ανανέωση της συμφωνίας και μάλιστα για περισσότερα του ενός χρόνια, επαναλαμβάνεται διαρκώς.
Ένα σκέλος της καθυστέρησης αφορά το πιθανό πολιτικό κόστος και ένα δεύτερο τα ανταλλάγματα που ζητάει η Αθήνα. Για την Ουάσιγκτον είναι εξαιρετικά δύσκολη η παραχώρηση αντιτορπιλικών Arleigh Burke, τα οποία φέρουν πυραυλικά συστήματα Aegis. Αυτού του είδους τα πλοία δεν έχουν ενταχθεί στην κατηγορία του πλεονάζοντος πολεμικού υλικού (EDA) των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων και δεν θα μπορούσαν να παραχωρηθούν κατ' αυτόν τον τρόπο στην Ελλάδα. Υπενθυμίζεται ότι τα ελικόπτερα τύπου Καϊόβας μεταφέρονται στην Ελλάδα ακριβώς μέσω EDA, που είναι ένα πρόγραμμα που απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά έχει γίνει δίαυλος για παραχώρηση υλικού και σε ισχυρές οικονομίες όπως το Ισραήλ. Γίνεται απολύτως σαφές ότι δίχως την απαραίτητη οικονομική δυνατότητα, η Ελλάδα δεν μπορεί να εξασφαλίσει ειδικούς όρους ούτε για τα πέμπτης γενιάς αεροσκάφη F-35, παρά την καλή αμερικανική διάθεση να διευκολύνουν τις διαδικασίες που αφορούν την αρχική προώθηση του αιτήματος, αλλά και τη θετική αντιμετώπιση από τη γραφειοκρατία. Στα πλέον σαφή και ήδη ορατά αντισταθμιστικά ωφελήματα θα πρέπει να θεωρείται η έμμεση -αλλά ουσιώδης- αμερικανική βοήθεια στην αναβάθμιση του ναυστάθμου Κρήτης, στη γεωπολιτική θέση και την επιχειρησιακή αξία του οποίου το ΓΕΕΘΑ και το ΓΕΝ έχουν επενδύσει σημαντικά. Από αρκετούς εκτιμάται, επιπλέον, ότι η Αθήνα πρέπει να κινηθεί στην κατεύθυνση της ενίσχυσης από τις ΗΠΑ σε μικρότερα αλλά τακτικής σημασίας οπλικά συστήματα, η τεχνολογική εξέλιξη των οποίων είναι η ταχύτητα, όπως τα drones ή τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Εκτιμάται ότι από ένα σημείο και έπειτα η σχέση Ουάσιγκτον και Αθήνας, λόγω της κατάστασης στην περιοχή, έχει αποκτήσει μια δυναμική ανεξάρτητη από τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Εξακολουθούν να υπάρχουν και προς τις δύο πλευρές του Ατλαντικού φόβοι για πιθανή εξαγωγή της άλλοτε αυξημένης, άλλοτε μειωμένης έντασης μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας, ωστόσο γενικά εκτιμάται ότι η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει ένα αγκυροβόλιο σταθερότητας για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Διπλωματικές πηγές ανέφεραν, μεταδίδει η Καθημερινή, ότι η συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν την προηγούμενη εβδομάδα κατέδειξε με τρόπο ανάγλυφο τις δυνατότητες και τους περιορισμούς της Τουρκίας. Ο Ερντογάν αντιλαμβάνεται ότι η απόφαση για στήριξη των Κούρδων από τους Αμερικανούς είναι δεδομένη, ωστόσο αρχίσει να διαμορφώνεται ένα πλαίσιο στήριξης της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ, το οποίο θα μπορούσε να λάβει μορφή σε μια πιθανή επιχείρηση με στόχο -μετά την εκδίωξη του ISIS- τον ίδιο τον Άσαντ. Ήδη στη στρατιωτική επιτροπή του ΝΑΤΟ συζητήθηκε το ενδεχόμενο ενεργότερη συμμετοχής του ΝΑΤΟ σε επιχειρήσεις κατά του ISIS.
Όχι σύρραξη στο Αιγαίο λόγω ΝΑΤΟ
Ο πρώην ανώτατος στρατιωτικός διοικητής του ΝΑΤΟ, στρατηγός Γουέσλεϊ Κλαρκ, επιβεβαιώνει, με συνέντευξή του στην Καθημερινή της Κυριακής, τις αμερικανικές προσπάθειες για ηρεμία στο Αιγαίο, λέγοντας ότι «πρέπει να κάνουμε ότι μπορούμε για να αποφευχθεί κάποιο ατύχημα».
Ενδεικτική της προκλητικότητας στο Αιγαίο, η διέλευση και οι ελιγμοί τουρκικών φρεγατών ακόμη και στο στενό της Παροναξίας στο πλαίσιο της ναυτικής άσκησης Deniz Kurdu '17.
Όπως αναφέρει ο κ. Κλαρκ, λίγες ημέρες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας στις Βρυξέλλες, η συμμετοχή της Ελλάδας και της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ έχει συμβάλει καθοριστικά στην αποτροπή μιας ελληνοτουρκικής σύρραξης. Χαρακτηρίζει την Ελλάδα «ζωτικής σημασίας» σύμμαχο, υπογραμμίζει την τεράστια στρατηγική και πρακτική σημασία της βάσης της Σούδας, την οποία «χρησιμοποιούμαι περισσότερο από κάλε άλλη φορά στο παρελθόν», εξαίρει τη στάση των Ελλήνων στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, ενώ αναφέρεται και στην αποστολή του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, σημειώνοντας ότι όσο περισσότερα μπορεί να κάνει η Συμμαχία στο θέμα αυτό τόσο το καλύτερο.