Το τηλεσκόπιο Gemini South, που είναι εγκατεστημένο στη Χιλή, γιορτάζει φέτος τα 24 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας του. Στο πλαίσιο των εορτασμών, μια ομάδα μαθητών συμμετείχε σε ειδικό πρόγραμμα, στο οποίο τους δόθηκε η δυνατότητα να επιλέξουν ένα ουράνιο αντικείμενο που θα στόχευε το τηλεσκόπιο για να ληφθούν νέες εικόνες υψηλής ανάλυσης. Η επιλογή τους ήταν το εντυπωσιακό «Νεφέλωμα Πεταλούδα», γνωστό και ως NGC 6302, ένα από τα πιο εντυπωσιακά και πολύπλοκα πλανητικά νεφελώματα που έχουν καταγραφεί.
Το NGC 6302 βρίσκεται περίπου 2.900–3.900 έτη φωτός μακριά από τη Γη, στον αστερισμό του Σκορπιού. Αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα διπολικού πλανητικού νεφελώματος, με δύο μεγάλους λοβούς που εκτείνονται σε αντίθετες κατευθύνσεις, δημιουργώντας την εικόνα ενός γιγάντιου κοσμικού εντόμου.
Στο κέντρο του νεφελώματος βρίσκεται ένας εξαιρετικά θερμός λευκός νάνος, ένα άστρο που έχει αποβάλει τα εξωτερικά του στρώματα στο τελικό στάδιο της εξέλιξής του. Η μάζα του λευκού νάνου εκτιμάται στο περίπου δύο τρίτα της μάζας του Ήλιου, ενώ η επιφανειακή του θερμοκρασία ξεπερνά τους 220.000–250.000 βαθμούς Κελσίου, καθιστώντας τον έναν από τους θερμότερους λευκούς νάνους που έχουν εντοπιστεί στον Γαλαξία.
Γύρω από τον λευκό νάνο υπάρχει ένας πυκνός δίσκος αερίου και σκόνης, ο οποίος πιστεύεται ότι είναι υπεύθυνος για τη διπολική εκτόξευση ύλης που διαμόρφωσε τη χαρακτηριστική «πεταλουδένια» μορφή του νεφελώματος. Η σύνθετη δομή του NGC 6302, με καμπυλωτά ρεύματα αερίων, κρουστικά κύματα και περιοχές έντονης ιονισμένης ύλης, το καθιστά αντικείμενο μεγάλου επιστημονικού ενδιαφέροντος.
Zoom in! 🦋
— NASA Goddard (@NASAGoddard) November 26, 2025
We saw the Butterfly Nebula for the first time in 2009 with @NASAHubble. This year, @NASAWebb got an up-close view of the central region of the nebula, between the “wings,” and the complex structure of the gas and dust that surrounds it.https://t.co/0iWvvMXt9j pic.twitter.com/LmJG1ZYAJC
Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble είχε παρατηρήσει το νεφέλωμα στο παρελθόν, αποκαλύπτοντας τις θεαματικές του εκροές και το έντονα φωτεινό κεντρικό του αστέρι. Ωστόσο, οι πρόσφατες παρατηρήσεις του Διαστημικού Τηλεσκοπίου James Webb προσέφεραν πρωτοφανή λεπτομέρεια, χάρη στην ικανότητά του να ανιχνεύει υπέρυθρη ακτινοβολία που διαπερνά την πυκνή σκόνη.
Η νέα εικόνα αποκαλύπτει στρώματα ύλης, ίνες και κοιλότητες που μέχρι τώρα παρέμεναν αόρατες, δίνοντας στους αστρονόμους μια βαθύτερη κατανόηση της αστρικής εξέλιξης στα τελικά στάδια ζωής ενός άστρου παρόμοιου με τον Ήλιο.
Το NGC 6302 αποτελεί έτσι ένα εντυπωσιακό παράδειγμα του πώς ένας θνήσκων αστέρας μπορεί να δημιουργήσει μια εξαιρετικής ομορφιάς κοσμική δομή. Η σχετική έρευνα, που αναλύει τις νέες παρατηρήσεις και τα χαρακτηριστικά του νεφελώματος, δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
Πηγή: Sci.news
