Τα λυπηρά επεισόδια στην Κρήτη με αντιμαχόμενους τους εν “οργή διατελούντες αγρότες” και τους αστυνομικούς δεν προσβάλλουν μόνον την Aισθητική της Δημοκρατίας μας αλλά και την Ηθική μας.
Και μην αντιτείνει κάποιος πως Αισθητική και Ηθική συνιστούν δύο διαφορετικά μεγέθη. Αντίθετα βαδίζουν παράλληλα και αλληλονοηματοδοτούνται.Ο Μαξίμ Γκόρκι το είχε πει από παλιά:
“Η αισθητική είναι η ηθική του μέλλοντος”.
Ωστόσο, εκείνο που προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση δεν ήταν τα θλιβερά γεγονότα “αυτά καθεαυτά” αλλά ο τρόπος που αντέδρασε το πλήθος των χρηστών των social media και ιδιαίτερα το Facebook. Οι αντιδράσεις ποικίλλουν και αντανακλούν το μέγεθος του διχασμού της νεοελληνικής κοινωνίας σε θέματα που σχετίζονται με την έννοια του νόμου, τη “νόμιμη βία” και τα δικαιώματα των απεργών.
Δηλαδή, ενώ το γεγονός των συμπλοκών (επίθεση αγροτών κατά αστυνομικών) συνιστά μία απτή και αντικειμενική πραγματικότητα, εύκολα αναγνωρίσιμη και αποδεκτή, εντούτοις οι ερμηνείες και αντιδράσεις (σχόλια…) των πολιτών είναι τόσο αντίθετες μεταξύ τους(από υβριστικές έως δοξαστικές), ως εάν ζουν σε άλλο κόσμο.
Όλες αυτές οι αντιδράσεις και σχολιασμοί μάς υποχρεώνουν να ανατρέξουμε σε θεωρίες και ιδεολογίες που αιτιολογούν ή και δικαιολογούν αυτές τις διιστάμενες απόψεις απέναντι στην ίδια πραγματικότητα.
Το φαινόμενο αυτό πρώτος το είδε καθαρά και το απέδωσε με τον αποφθεγματικό του λόγο ο “αιμύλιος” (σκοτεινός) φιλόσοφος, ο Ηράκλειτος.
“Του λόγου δ’ εόντος ξυνού, ζώουσιν οι πολλοί ως ιδίαν έχοντες φρόνησιν”
Ενώ, δηλαδή, ο λόγος-λογική είναι κοινή- η ίδια για όλους-οι περισσότεροι την κρίνουν-συμπεριφέρονται-ερμηνεύουν σαν να έχουν δική τους-ιδιαίτερη λογική-νου”.
Φαίνεται πως και στην εποχή του Εφέσιου φιλοσόφου(6ος π.χ αιών) κυριαρχούσαν τέτοια εμφανή φαινόμενα αντιγνωμιών σε θέματα της καθημερινότητας.
Σε ένα άλλο παράθεμα-θέση (και δεν είναι το μοναδικό) ο Ηράκλειτος επισημαίνει την παραδοξότητα (αν όχι τη σκοπιμότητα) να αντιλαμβάνεται, να προσλαμβάνει και να ερμηνεύει-σχολιάζει κάποιος την ίδια-κοινή πραγματικότητα-γεγονός με διαφορετικό τρόπο από τους άλλους. Προς αυτό το σκοπό καταφεύγει στη χρήση δύο μετοχών με αντίθετο νοηματικό φορτίο (εγρηγορόσιν vs κοιμωμένων).
“Τοις εγρηγορόσιν ένα και κοινόν κόσμον είναι, των δε κοιμωμένων έκαστον εις ίδιον αποστρέφεσθαι”.
Ειδικότερα ο φιλόσοφος επισημαίνει πως γι αυτούς που είναι ξύπνιοι ο κόσμος είναι ο ίδιος και κοινός, ενώ γι αυτούς που κοιμούνται ο καθένας είναι στον δικό του κόσμο.
Ποιος, λοιπόν, μπορεί να διαψεύσει τον Ηράκλειτο στην παραπάνω διαπίστωση; Τα σύγχρονα γεγονότα τον επιβεβαιώνουν πανηγυρικά και είναι ανησυχητικό που αιώνες μετά λίγοι τον διαβάζουν. Δυστυχώς, όμως, η πραγματικότητα μάς τον υπενθυμίζει συνέχεια, χωρίς, ωστόσο, και να διδασκόμαστε!…
Τη διάσταση των αντιδράσεων και ιδιαίτερα εκείνων που “πανηγυρίζουν” για την επίθεση των αγροτών κατά των αστυνομικών την είχε εξηγήσει και η Άννα Φρόιντ, η κόρη του πατέρα της Ψυχολογίας-Ψυχανάλυσης.
Ειδικότερα με το μηχανισμό άμυνας της “προβολής” προσπαθεί να ερμηνεύσει την προσπάθεια κάποιων να απαλλαγούν από το φορτίο των ενοχών τους για τα αρνητικά συναισθήματά τους. Ό,τι, δηλαδή, αρνητικό για τον εαυτό τους νιώθουν κάποιοι το “προβάλλουν” στους άλλους, κατά τεκμήριο εχθρικά πρόσωπα.
Ο μηχανισμός αυτός άμυνας της “Προβολής” συνιστά μία ψυχολογική διεργασία με την ασυνείδητη προβολή των δικών μας ανεπιθύμητων σκέψεων και συναισθημάτων στους άλλους. Το υγιές θα ήταν να αντιμετωπίζουμε οι ίδιοι τα αρνητικά αυτά συναισθήματα παρά να χρησιμοποιούμε τους άλλους για δική μας αποφόρτιση-εκτόνωση.
Η αντίδραση, λοιπόν, κάποιων (για να μην πω χαρά) για το πάθημα-επίθεση που δέχτηκαν οι αστυνομικοί από τους αγρότες ερμηνεύει και αποκαλύπτει τον δικό τους αγώνα για διαχείριση των εσωτερικών τους συγκρούσεων.
Ως μία ακόμη ερμηνεία τόσο των επιθέσεων των αγροτών κατά των αστυνομικών στην Κρήτη όσο και για ότι κάποιοι επιχαίρουν γι αυτό θα παραθέσω την παρακάτω θέση του Άλντους Χάξλευ
“Συγκεντρωμένοι σε πλήθος οι άνθρωποι χάνουν τις ικανότητές του για λογική σκέψη και τη δυνατότητα για ηθική επιλογή!”
Σε αυτήν τη θέση συγκλίνει και ο Λε Μπον με ανάλογες επισημάνσεις στο έργο του “Η Ψυχολογία του Όχλου” .
Για τις αντιτιθέμενες αντιδράσεις και αξιολογήσεις των χρηστών των κοινωνικών δικτύων (FB…) για τα γεγονότα στην Κρήτη δεν θα μπορούσε λείπει και η θέση του Χαλίλ Γκιμπράν.
“Δεν βλέπουμε τα πράγματα όπως είναι στην πραγματικότητα. Τα βλέπουμε σύμφωνα με το ποιοι είμαστε εμείς”.
Οι επιθέσεις, λοιπόν, των αγροτών και περισσότερο οι θέσεις των υποστηρικτών αυτών των επιθέσεων (δυστυχώς υπάρχουν και τέτοιες) συνιστούν τον πιο πιστό και φερέγγυο καθρέπτη του εσωτερικού τους κόσμου.
Να, λοιπόν, που τα μπλόκα των αγροτών και ό,τι τα συνοδεύει (τα αρνητικά παρεπόμενα) μάς δίδαξαν πολλά και μάς παρακινούν να ενσκήψουμε με προσοχή σε κάποιους ξεχασμένους διανοητές…
Ποτέ δεν είναι αργά…
