Οι σπάνιες γαίες και ο εκβιασμός του Κινέζου Πρόεδρου Σι Τζινπίνγκ προς την Ευρωπαϊκή Ένωση βρισκόταν στο τραπέζι της συνάντησης Σι με τον 47ο Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στο Μπουσάν της Νότιας Κορέας .
Επί αιώνες, οι Αμερικανοί ηγέτες ήταν ως επί το πλείστον δικηγόροι που είχαν μεταστραφεί στην πολιτική, και σχεδόν όλοι οι Ευρωπαίοι έχουν επίσης υπόβαθρο στη νομική, την οικονομία και άλλες κοινωνικές επιστήμες.
Οι Κινέζοι, ωστόσο, δεν το κάνουν.
Τα βιογραφικά των μελών της Μόνιμης Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος δείχνουν ότι οι άνδρες που επιλέχθηκαν για την ηγεσία της Λαϊκής Δημοκρατίας είναι, ως επί το πλείστον, μηχανικοί. Ο ίδιος ο Σι Τζινπίνγκ, ένας καθαρός πολιτικός, σπούδασε χημικός μηχανικός.
Αυτή η παρατήρηση προέρχεται από τον αναλυτή Dan Wang του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, και ίσως ποτέ αυτή η διαφορά δεν είχε τόσο μεγάλη σημασία στις διεθνείς σχέσεις όσο σήμερα.
Την περασμένη εβδομάδα στο Μπουσάν της Νότιας Κορέας, ο Σι συναντήθηκε με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Εμείς οι Ευρωπαίοι κοιμόμασταν, αλλά μιλούσαν για εμάς, ίσως χωρίς καν να χρειάζεται να μας αναφέρουν.
Είναι σχεδόν δεδομένο ότι οι διαπραγματευτές και οι ηγέτες της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών θα βγουν από τις συνομιλίες αυτών των ημερών ανακοινώνοντας λιγότερο τεταμένες σχέσεις.
Περισσότερο από ειρήνη, θα είναι μια εμπορική εκεχειρία.
Ο Λευκός Οίκος θα χαλαρώσει τους περιορισμούς στην πώληση ορισμένων ημιαγωγών και είναι έτοιμος να αναβάλει ή να τροποποιήσει ορισμένους δασμούς κατά της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.
Το Πεκίνο θα αναβάλει τα αντίποινά του για κάποιο χρονικό διάστημα και θα αγοράσει περισσότερη σόγια από την Αμερική.
Αλλά τα διακυβεύματα για εμάς τους Ευρωπαίους παραμένουν πολύ υψηλά.
Οι λεπτομέρειες για το τι κάνουν οι Κινέζοι ειδικότερα, υποδηλώνουν ότι άδραξαν την ευκαιρία των εντάσεων με τον Τραμπ για να απευθύνουν μια σαφή προειδοποίηση και σε εμάς.
Η ουσία της προσέγγισης του Σι απέναντι στην Ευρώπη θυμίζει αυτή του Τραμπ.
Πολιτική ισχύος και οικονομικός καταναγκασμός, απλώς επειδή ο Σι μπορεί.
Όλα πηγάζουν από την ακολουθία γεγονότων που ξεκίνησε στις 29 Σεπτεμβρίου, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες εισήγαγαν έναν νέο περιορισμό στην προμήθεια ημιαγωγών σε εταιρείες στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.
Η απάντηση του Σι έφτασε στις 8 Οκτωβρίου, με την «Ειδοποίηση 61» από το Υπουργείο Εμπορίου της Κίνας.
Αυτές είναι νομοθετικές πράξεις και σε αυτά τα αποσπάσματα βλέπουμε τη σημασία της ύπαρξης μηχανικών στην κορυφή του κράτους.
Η «Ειδοποίηση 61» ορίζει ότι η κυβέρνηση του Πεκίνου πρέπει να χορηγεί άδεια για την επανεξαγωγή οποιουδήποτε προϊόντος που περιέχει τουλάχιστον 0,1%, κατ’ αξία, επτά βαρέων σπάνιων γαιών κινεζικής προέλευσης.
Σαμάριο, γαδολίνιο, τέρβιο, δυσπρόσιο, λουτέτιο, σκάνδιο και ύττριο, συμπεριλαμβανομένων κραμάτων, οξειδίων και μαγνητών.
Τα ονόματα μπορεί να ακούγονται περίεργα, αλλά αποτελούν βασικά εξαρτήματα ηλεκτρικών αυτοκινήτων, ανεμογεννητριών, αισθητήρων, κινητήρων και φωνητικών συστημάτων για ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης και οικιακούς αυτοματισμούς, αλλά πάνω απ’ όλα, ημιαγωγών για τεχνητή νοημοσύνη και μεγάλου αριθμού αμυντικών συστημάτων.
Για τα τελευταία, η δυνατότητα της Κίνας να χορηγεί άδειες απορρίπτεται εξαρχής.
Για τα τσιπ, περιορίζεται αυστηρά.
Δεδομένου ότι το Πεκίνο ελέγχει το 70% της παγκόσμιας εξόρυξης σπάνιων γαιών ,το 87% της διύλισής τους και το 90% της παραγωγής μαγνητών που τα περιέχουν, οι συνέπειες είναι σαφείς.
Ο Κινέζος Πρόεδρος Σι ισχυρίζεται ότι ασκεί βέτο στην παγκόσμια παραγωγή των πιο στρατηγικών βιομηχανικών τεχνολογιών της εποχής μας.
Θα μπορούσε να είχε απαντήσει στην πρόκληση του Τραμπ για τα τσιπ με μια κίνηση αντιποίνων που θα απευθυνόταν αποκλειστικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά δεν το έκανε.
Η «Ειδοποίηση 61» εμπλέκει πλήρως την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και ενδεχομένως την Ουκρανία, η οποία χρησιμοποιεί ένα άλλο στοιχείο σπάνιων γαιών στους μαγνήτες των drones της, για τη χρήση των οποίων η Κίνα ισχυρίζεται τώρα ότι έχει τον τελευταίο λόγο.
Eίναι αναπόφευκτη η συνέπεια της ευρωπαϊκής πολιτιστικής μας άρνησης να αφυπνιστούμε και να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτοί οι μηχανισμοί καταναγκασμού βρίσκονται σε εξέλιξη στον υπόλοιπο κόσμο εδώ και αρκετό καιρό.
Η πρώτη φορά που η Κίνα κατέφυγε σε εκβιασμό για τις σπάνιες γαίες ήταν πριν από δεκαπέντε χρόνια εναντίον της Ιαπωνίας, λόγω μιας διαμάχης για τα θαλάσσια σύνορα.
Εκείνη την εποχή, οι τιμές για ορισμένα από αυτά τα υλικά εκτοξεύτηκαν κατά 77%, αλλά εμείς οι Ευρωπαίοι μόλις που το προσέξαμε.
Όπως και στην περίπτωση του ρωσικού φυσικού αερίου, δεν κάναμε ποτέ τίποτα για να σπάσουμε ή έστω να κατανοήσουμε τις εξαρτήσεις μας πριν να είναι πολύ αργά.
Σκεφτόμασταν την ελληνική κρίση ή τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας εκείνη την εποχή.
Τώρα, στην καλύτερη περίπτωση, θα χρειαστεί άλλη μια δεκαετία για να αποκτήσουμε έστω και μια ελάχιστη αυτονομία στις σπάνιες γαίες.
Η προσέγγιση του Σι στην Ευρώπη ακολουθεί μια συνεπή λογική πολιτικής ισχύος.
Οι ισχυροί απαιτούν ό,τι μπορούν, γράφει ο Θουκυδίδης.
Από τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ αύξησε τους δασμούς του προς την Κίνα, οι κινεζικές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μειωθεί κατά 17% σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν.
Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, προσπαθεί τώρα να ανακάμψει, μεταφέροντας μέρος αυτού του βιομηχανικού πλεονάσματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Βρυξέλλες έχουν αρχίσει να ανταποδίδουν με δασμούς κατά του Πεκίνου, πρώτα στα αυτοκίνητα και στη συνέχεια στον χάλυβα.
Το μήνυμα του Σι είναι σαφές.
Μας προειδοποιεί ότι, αν αντισταθούμε, μπορεί να μας αναγκάσει να ανοίξουμε την αγορά μας.
Ζούμε σε δύσκολες εποχές, αλλά πόσοι ηγέτες στην Ευρώπη καταβάλλουν προσπάθεια να κατανοήσουν και να προσαρμοστούν στη νέα σχέση Τραμπ – Σι;
