Το ναυάγιο του MS Jan Heweliusz, στο οποίο έχασαν τη ζωή τους 56 από τους 65 επιβαίνοντες, είναι η μεγαλύτερη ναυτική τραγωδία στην ιστορία της Πολωνίας εν καιρώ ειρήνης. Συνέβη τα ξημερώματα της 14ης Ιανουαρίου 1993, ενώ το πλοίο που είχε σαλπάρει από το λιμάνι Σβινούιστσιε στη βορειοδυτική Πολωνία με προορισμό το Ισταντ της Σουηδίας, διέσχιζε τη Βαλτική Θάλασσα. Τέσσερις ημέρες πριν, η πρύμνη προσέκρουσε κατά την πρόσδεση στο Ισταντ και ο καπετάνιος Αντρέι Ουγασέβιτς προσπάθησε να αποσύρει το φέρι από τη γραμμή προκειμένου να γίνουν επισκευές. Όμως, η εντολή άνωθεν ήταν να γίνει ένα πρόχειρο «μπάλωμα» και να συνεχιστούν κανονικά τα δρομολόγια.
Τη μοιραία νύχτα, το MS Jan Heweliusz έλαβε άδεια απόπλου και βυθίστηκε μέσα σε 40 λεπτά εν μέσω μίας θηριώδους καταιγίδας με ανέμους 12 μποφόρ, για την οποία δεν είχε ενημερωθεί από το λιμεναρχείο.
Τα ελικόπτερα διάσωσης έφτασαν στο σημείο 90 λεπτά μετά τη βύθιση του πλοίου λόγω προβλημάτων στην επικοινωνία. Εννέα άτομα διασώθηκαν, τα οποία και νοσηλεύτηκαν σε γερμανικά νοσοκομεία με υποθερμία. Μεταξύ των θυμάτων ήταν δύο παιδιά. Ανασύρθηκαν οι σοροί μόλις 37 ανθρώπων.
Στα 15 χρόνια ζωής του, το πλοίο που κατασκευάστηκε στη Νορβηγία, είχε περί τα 30 σοβαρά καταγεγραμμένα περιστατικά, συμπεριλαμβανομένης μία παρ’ ολίγο βύθισης το 1982 και μιας μεγάλης πυρκαγιάς το 1986, την οποία η κρατική Polish Ocean Lines «αντιμετώπισε» με 70 τόνους τσιμέντου στο κατάστρωμα που είχε υποστεί τη ζημιά (!), προκαλώντας προβλήματα στη σταθερότητα του σκάφους.
Η νέα, πολωνική σειρά του Netflix «Heweliusz», σε σκηνοθεσία Γιαν Χόλουμπεκ, που έκανε πρεμιέρα «αθόρυβα» πριν από λίγες ημέρες στην πλατφόρμα, ανοίγει με το SOS σε κώδικα Μορς, τη φωνή του καπετάνιου να εκπέμπει το σήμα κινδύνου «Mayday, mayday» -τη δραματική έκκληση για βοήθεια που προκαλεί ρίγος- και τα θύματα να βυθίζονται στα σκοτεινά νερά.
Αμέσως μετά, ένα τηλέφωνο χτυπά μέσα στη νύχτα. Ο άνδρας που απαντά στην κλήση είναι ο Πιότρους Μπίντερ, ο εκτός υπηρεσίας, έτερος καπετάνιος του «Χεβέλιους», τον οποίον καλούν από το λιμεναρχείο του Σβινούιστσιε. Το πρώτο που ρωτά όταν φτάνει είναι εάν έχει ξεκινήσει η επιχείρηση διάσωσης, με τους αξιωματικούς να απαντούν ότι «τους ψάχνουν «διασώστες από το Κίελο» και ότι οι πολωνικές ομάδες διάσωσης «παραμένουν εδώ», επειδή δεν έχουν συντεταγμένες, καθώς «μάλλον συνέβη σε γερμανικά ύδατα» και πρέπει να ακολουθήσουν το σχετικό πρωτόκολλο.
Παρότι «εμπνευσμένη» από τα πραγματικά γεγονότα, όπως αναφέρεται στους τίτλους αρχής και παρά τη διευκρίνηση ότι στη μυθοπλαστική αυτή αφήγηση «ορισμένοι χαρακτήρες και ορισμένα γεγονότα έχουν αλλάξει», το σενάριο βασίζεται σε εκτεταμένη έρευνα, καταθέσεις μαρτύρων και έγγραφα από τις δίκες του Ναυτικού Επιμελητηρίου.
Η αναπαράσταση των γεγονότων που οδήγησαν στη βύθιση του πλοίου είναι σοκαριστικά ρεαλιστική. Όσα ακολούθησαν της τραγωδίας, η δικαστική διερεύνηση για την απόδοση ευθυνών και η αγωνία των οικογενειών που επί της ουσίας δεν έλαβαν ποτέ ξεκάθαρες απαντήσεις, εξίσου.
Σύμφωνα με τον Πολωνό δημοσιογράφο Adam Zadworny, ο οποίος έχει ερευνήσει την υπόθεση, «οι δημοσιογράφοι ήρθαν αντιμέτωποι από την αρχή με το χάος, ειδικά σε επίπεδο πληροφόρησης. Ήταν δύσκολο ακόμη και να προσδιοριστεί ο αριθμός των θυμάτων. Είχαν περάσει τρία χρόνια από τον πολιτικό μετασχηματισμό [μετά την πτώση του Ανατολικού Μπλοκ], αλλά δεν είχαν ακόμη συναφθεί συμφωνίες με τις γειτονικές χώρες για τον συντονισμό των θαλάσσιων επιχειρήσεων διάσωσης. Αυτό επηρέασε τα γεγονότα της 14ης Ιανουαρίου 1993. Σχεδόν τίποτα δεν λειτούργησε όπως έπρεπε – η κατάσταση εξελίχθηκε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο. Επιπλέον, το πλήρωμα δεν περίμενε τυφώνα. Βασίστηκε σε μια πρόγνωση καιρού που έδειχνε ανέμους 6-7 μποφόρ. Η βιασύνη ήταν επίσης ένας παράγοντας. Αντί να ακολουθήσουν τη «χειμερινή διαδρομή» κατά μήκος του γερμανικού νησιού Rügen, η οποία θα τους προστάτευε από τον άνεμο, επέλεξαν μια συντομότερη πορεία. Υπήρξε καθυστέρηση στον απόπλου, οπότε βιάζονταν, ενώ τα φορτηγά στο αμπάρι δεν ήταν δεμένα σωστά».
Παρά το γεγονός ότι το ναυάγιο του Χεβέλιους φορτώθηκε μέσα στα χρόνια με πλείστες όσες θεωρίες συνωμοσίας, είναι χαρακτηριστικό ότι όταν ο λογιστής του πλοίου ρωτήθηκε για τις πιθανότητες επιβίωσης των επιβαινόντων, απάντησε με μία και μόνη λέξη: «Καμία».
Στη μεγάλη παραγωγή πέντε επεισοδίων, στην οποία παρουσιάζονται 120 χαρακτήρες και συμμετέχουν πάνω από 3.000 κομπάρσοι, πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί Μαγκνταλένα Ρούστκα, Μικάλ Ζουράβσκι, Κόνραντ Έλερικ, Γιουστίνα Βασιλέβσκα, Μπόρις Ζιτς, Γιαν Ένγκλερτ. Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στην Πολωνία, κυρίως στο Βρότσλαβ και τη Βαρσοβία, ενώ πολλές σκηνές γυρίστηκαν στις Βρυξέλλες σε μια τεράστια θερμαινόμενη πισίνα.
Με πληροφορίες από decider, polskieradio.pl
