Το ποσό των δύο δισ. ευρώ για drones προς την Ουκρανία άμεσα ανακοίνωσε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ότι θα διαθέσει η ΕΕ, χωρίς όμως να διευκρινίσει από πού θα προέλθουν τα χρήματα. «Συνολικά 2 δισ. ευρώ θα δαπανηθούν τώρα για drones», είπε σε κοινή δήλωση δίπλα στον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε. «Αυτό θα επιτρέψει στην Ουκρανία να κλιμακώσει τη χρήση των δυνατοτήτων της και ταυτόχρονα θα επιτρέψει στην ΕΕ να επωφεληθεί από αυτήν την τεχνολογία», πρόσθεσε.
Επίσης, η φον ντερ Λάιεν παρουσίασε επιγραμματικά το σχέδιό της για την αξιοποίηση των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την άμυνα της Ουκρανίας και της ΕΕ, καθώς και την επιτάχυνση των διαδικασιών για τη δημιουργία του «τείχους εναντίον μη επανδρωμένων αεροσκαφών» (drone wall) στην ανατολική πτέρυγα της Ευρώπης, κατά τη διάρκεια των ίδιων δηλώσεων με τον Ρούτε.
Οι δηλώσεις έγιναν υπό τη σκιά των συνεχών παραβιάσεων του εναερίου χώρου κρατών μελών της ΕΕ από ρωσικά drones, λίγες ώρες πριν από τη συνεδρίαση του Κολεγίου των Επιτρόπων και ενόψει της αυριανής άτυπης Συνόδου Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών στη Δανία.
Στη Σύνοδο αναμένεται να κυριαρχήσουν δύο θέματα: η ενταξιακή πορεία της Ουκρανίας και η ευρωπαϊκή άμυνα, με κορυφαίο ζήτημα τη δημιουργία του drone wall.
«Η Ευρώπη πρέπει να δώσει μια ισχυρή και ενωμένη απάντηση στις εισβολές των drone της Ρωσίας στα σύνορά μας. Και γι’ αυτό θα προτείνουμε άμεσες ενέργειες για τη δημιουργία του “τείχους drone” ως μέρος του “Eastern Flank Watch”. Πρέπει να προχωρήσουμε μαζί με την Ουκρανία και το ΝΑΤΟ», τόνισε η φον ντερ Λάιεν.
Ο Μαρκ Ρούτε, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, συμφώνησε με την πρόεδρο της Κομισιόν, υπογραμμίζοντας ότι «η πρωτοβουλία για τα drones είναι επίκαιρη και απαραίτητη, γιατί τελικά δεν μπορούμε να ξοδέψουμε εκατομμύρια ευρώ ή δολάρια σε πυραύλους για να καταρρίψουμε drones που κοστίζουν μόνο μερικές χιλιάδες δολάρια».
Όσον αφορά στις παραβιάσεις ο Ρούτε είπε ότι η συμμαχία εξακολουθεί να αξιολογεί ποιος – ή τι- βρίσκεται πίσω από τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου της Δανίας από μη επανδρωμένα αεροσκάφη αλλά «στην περίπτωση της Πολωνίας και της Εσθονίας, είναι σαφές ότι πρόκειται για τους Ρώσους».
Ο ΓΓ του ΝΑΤΟ έκανε στη συνέχεια ειδική αναφορά στην Ουκρανία, σημειώνοντας ότι είναι ζωτικής σημασίας να αντέξει και χαρακτηρίζοντας θετικό το γεγονός ότι οι Αμερικανοί άνοιξαν και πάλι τις πύλες μέσω της πρωτοβουλίας PURL (Prioritised Ukraine Requirements List) για την αγορά θανατηφόρων και μη θανατηφόρων όπλων, με τη χρηματοδότηση, να διευικρινίζει ότι θα προέρχεται από τους συμμάχους. Το PURL είναι ένας μηχανισμός όπου οι σύμμαχοι συνεισφέρουν οικονομικά για να αγοραστούν αμερικανικά όπλα και εξοπλισμός για την Ουκρανία.
Όσον αφορά τα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, η φον ντερ Λάιεν παρουσίασε συνοπτικά την ιδέα της, λέγοντας πως προτείνει ένα δάνειο για επανορθώσεις που θα βασίζεται στα συγκεκριμένα assets. Το δάνειο, είπε, δεν θα διανεμηθεί εφάπαξ αλλά σε δόσεις και με όρους, προσθέτοντας ότι αυτό θα βοηθήσει και την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία καθώς θα διασφαλιστεί «ότι μέρος του δανείου θα χρησιμοποιηθεί για προμήθειες στην Ευρώπη και με την Ευρώπη».
«Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν θα γίνει κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων», υπογράμμισε η πρόεδρος της Κομισιόν και διευκρίνισε ότι η Ουκρανία θα πρέπει να αποπληρώσει το δάνειο εάν η Ρωσία καταβάλει αποζημιώσεις. Η αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων υπέρ της Ουκρανίας παραμένει ακανθώδες ζήτημα για την ΕΕ, με σοβαρά νομικά εμπόδια και πολιτικές αντιρρήσεις. Για τον λόγο αυτό, η φον ντερ Λάιεν επισήμανε ότι δεν θα «ακουμπήσει» τα περιουσιακά στοιχεία.
Η ιδέα είναι, βάσει όσων έχουν διαρρεύσει αλλά και των προτάσεων του Γερμανού Καγκελάριου που φαίνεται να συνάδουν με αυτές της φον ντερ Λάιεν, να βρεθεί ένας μηχανισμός που να μην παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Αντί για κατάσχεση, τα assets θα παραμείνουν παγωμένα και θα λειτουργήσουν ως εγγύηση για ένα δάνειο 140 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία. Το θέμα θα κυριαρχήσει στην αυριανή άτυπη Σύνοδο με στόχο να υπάρξει κάποια μορφή συμφωνίας, η οποία θα οριστικοποιηθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου.
Όσον αφορά την ευρωπαϊκή άμυνα, η φον ντερ Λάιεν κατηγοριοποίησε τρεις βασικές προτεραιότητες. Πρώτον, τις ικανότητες: τα κράτη μέλη διαθέτουν ένα ενιαίο σύνολο δυνάμεων που αξιοποιούνται σε αποστολές του ΝΑΤΟ, της ΕΕ, των Ηνωμένων Εθνών ή σε συνασπισμούς πρόθυμων χωρών· ως εκ τούτου, απαιτούνται διαλειτουργικές δυνατότητες και περισσότερες κοινές προμήθειες.
Δεύτερον, τα εμβληματικά έργα στον τομέα της άμυνας, όπως το «Eastern Flank Watch» και η δημιουργία του drone wall.
Και τρίτον, η ετοιμότητα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, η οποία πρέπει να είναι ενισχυμένη, ανθεκτική και καινοτόμος, ικανή να ανταποκριθεί γρήγορα και σε μεγάλη κλίμακα.
Η φον ντερ Λάιεν κατέληξε λέγοντας ότι σε δύο εβδομάδες, σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ, θα παρουσιαστεί η πλήρης έκδοση του «Οδικού Χάρτη Ετοιμότητας 2030», με λεπτομέρειες για τις ικανότητες, τα εμβληματικά έργα και τα μέτρα ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας της ΕΕ.
