Το αμαρτωλό παρελθόν της Ιρλανδίας που συνδέεται με «θρησκευτικές θυσίες» βρεφών εκτός γάμου, ξυπνά ξανά μετά την απόφαση της κυβέρνησης να ξεθάψει εκατοντάδες βρέφη που είχαν ταφεί σε ομαδικό τάφο από καλόγριες του ιδρύματος της Αγίας Μαρίας.
Σχεδόν 60 χρόνια μετά, ένας εκσκαφέας θα ξεκινήσει αργά το ξύσιμο του εδάφους σε ένα σημείο 5.000 τετραγωνικών μέτρων όπου πιστεύεται ότι το τάγμα Bon Secours έθαψε 796 βρέφη που πέθαναν στο ίδρυμα μητέρων και βρεφών της Αγίας Μαρίας από το 1925 έως και το 1961.
Σύμφωνα με τον Guardian, η επιχείρηση, η οποία αναμένεται να διαρκέσει δύο χρόνια, σκοπεύει να φέρει στην επιφάνεια όχι μόνο τους σκελετούς αυτών των μωρών αλλά και το αμαρτωλό παρελθόν ενός βαθιά θρησκευόμενου έθνους, που επέλεγε να κακοποιεί και να θάβει μωρά που γεννήθηκαν εκτός γάμου τα οποία εγκαταλείπονταν σε θρησκευτικά κρατικά ιδρύματα, για να γλιτώσουν οι μανάδες τους το στίγμα.
Η κρατική «συγνώμη» και η υπόσχεση
Στο St Mary’s στο Tuam, ένα λεγόμενο ίδρυμα μητέρων και βρεφών, νεαρές γυναίκες και κορίτσια που έμεναν έγκυες χωρίς να έχουν παντρευτεί, στέλνονταν για να γεννήσουν, με πολλά από τα βρέφη αυτά να θάβονται σε μια εγκαταλελειμμένη υπόγεια σηπτική δεξαμενή.
Δεν υπήρχαν αρχεία ταφής και οι θάνατοι αγνοούνταν μέχρι πριν από μια δεκαετία, όταν η Catherine Corless, μια τοπική ιστορικός, αποκάλυψε πιστοποιητικά θανάτου για 796 βρέφη. Αυτό οδήγησε σε μια δικαστική έρευνα, που ανάγκασε το επίσημο κράτος να απολογηθεί και να ζητήσει συγγνώμη αλλά και σε μια υπόσχεση για ανασκαφή του χώρου.
Το ίδρυμα κατεδαφίστηκε το 1961 και στη θέση του έχει δημιουργηθεί ένα συγκρότημα κατοικιών, μεγάλο μέρος του οποίου έχει σφραγιστεί για να ξεκινήσουν οι ανασκαφές.
Η 18μελής ομάδα, με αρχαιολόγους, ανθρωπολόγους και άλλους εγκληματολόγους από την Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία, την Κολομβία, την Ισπανία και τις ΗΠΑ, διευθύνεται από τον Daniel MacSweeney, πρώην απεσταλμένο της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού.
Η επιχείρηση στοχεύει στην ανάκτηση όλων των ανθρώπινων λειψάνων, στην προσπάθεια ταυτοποίησής τους, στην επιστροφή τους στις οικογένειές τους και στην εκ νέου ταφή τους με αξιοπρέπεια.
Πολλοί απόγονοι εκείνων των παιδιών έχουν ήδη παράσχει δείγματα DNA σε μια προσπάθεια να ταυτοποιηθούν τα λείψανα.
Το μέγεθος και η τοποθεσία του χώρου, η διήθηση του νερού και η ανάμειξη των λειψάνων, καθώς και η εγγύτητα άλλων λειψάνων από την εποχή του λιμού και των πτωχοκομείων του 19ου αιώνα, κατέστησαν την επιχείρηση εξαιρετικά περίπλοκη, δήλωσε ο MacSweeney.
«Θυσίες» για να γλιτώσουν από το κοινωνικό στίγμα
Οι μοναχές Bon Secours διηύθυναν το ίδρυμά τους με την έγκριση του ιρλανδικού κράτους, το οποίο έκλεινε τα μάτια και έδινε την ευχή του, για τη μισογυνία και τα υψηλά ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας. Το οικοτροφείο έκλεισε το 1961 και κατεδαφίστηκε.
Το 1975, δύο αγόρια που έψαχναν για μήλα έπεσαν πάνω σε ανθρώπινα οστά στην εγκαταλελειμμένη δεξαμενή. Οι αρχές δεν έλαβαν καμία δράση μέχρι που ο Corless, πρώην γραμματέας εργοστασίου κλωστοϋφαντουργίας με ενδιαφέρον για την τοπική ιστορία, δημοσίευσε έρευνα που αναδείχθηκε από τοπικά και στη συνέχεια εθνικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης το 2014.
Ο Ιρλανδός ηθοποιός Liam Neeson πρόκειται να γυρίσει μια ταινία, στην οποία έχει και τη συμπαραγωγή, σχετικά με την αμαρτωλή εκείνη περίοδο της Ιρλανδίας, ξεκινώντας τα γυρίσματα στο Galway μέσα στη χρονιά.
