Οι πρόσφατες αλλαγές στο σύνταγμα της Σλοβακίας σηματοδοτούν μια «μαύρη μέρα» για τη χώρα, προειδοποίησαν ακτιβιστές υπέρ της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, τονίζοντας την υιοθέτηση μέτρων όπως η αναγνώριση μόνο δύο φύλων ως μέρος μιας ευρύτερης κατάργησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου στη χώρα της κεντρικής Ευρώπης.
Την Παρασκευή, το κοινοβούλιο της Σλοβακίας ψήφισε μια τροπολογία που περιελάμβανε μέτρα που στοχεύουν στα δικαιώματα ΛΟΑΤΚΙ+ στη χώρα: από το να ορίζουν ότι οι άνδρες και οι γυναίκες είναι τα μόνα αναγνωρισμένα φύλα μέχρι το να καθιστούν σχεδόν αδύνατο για τα ομόφυλα ζευγάρια να υιοθετήσουν παιδιά.
Τις ημέρες που ακολούθησαν, περισσότερες από 100 κλήσεις και email έχουν κατακλύσει το γραφείο της Iniciatíva Inakosť, της κορυφαίας οργάνωσης υπεράσπισης της χώρας για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+.
«Οι άνθρωποι είναι φοβισμένοι, ανήσυχοι και αισθάνονται ανίσχυροι, καθώς έχουν γίνει όμηροι πολιτικών μέσω αυτής της τροπολογίας», δήλωσε ο Μάρτιν Μάκο, εκτελεστικός διευθυντής της οργάνωσης. «Η τροπολογία απαγορεύει ρητά τη νομική αναγνώριση φύλου – (επιτίθεται) άμεσα στη ζωή των τρανς και των ίντερσεξ ατόμων».
Η ψηφοφορία, όπως αναφέρει ο Guardian, δείχνει ότι η Σλοβακία ακολουθούσε τα βήματα της Ρωσίας, όπου απαγορεύεται στα ομόφυλα ζευγάρια να υιοθετούν παιδιά και απαγορεύονται οι αναφορές σε ζητήματα ΛΟΑΤΚΙ+, καθώς και της Ουγγαρίας, όπου το κυβερνών κόμμα Fidesz της χώρας, με επικεφαλής τον δεξιό λαϊκιστή Βίκτορ Όρμπαν, έχει βάλει στο στόχαστρο τα δικαιώματα ΛΟΑΤΚΙ+.
«Αυτή η τροπολογία απειλεί την ένταξη της Σλοβακίας στην ΕΕ και μας φέρνει ακόμη πιο κοντά στην αυταρχική Ρωσία», δήλωσε ο Μάκο. «Το παράδοξο είναι ότι αυτά τα μέτρα υιοθετήθηκαν σε μια εποχή που η αποδοχή των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στη σλοβακική κοινωνία αυξάνεται».
Από την επιστροφή του στην εξουσία το 2023, η κυβέρνηση με επικεφαλής τον λαϊκιστή Ρόμπερτ Φίτσο έχει στοχεύσει την κοινότητα, εισάγοντας μέτρα όπως η κατάργηση της δημόσιας χρηματοδότησης για έργα που σχετίζονται με τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα.
«Είναι μέρος της στροφής του προς την ακροδεξιά πολιτική, την οποία χαρακτήρισε ως προπύργιο ενάντια στον προοδευτισμό… Μερικοί συντηρητικοί βουλευτές δικαιολόγησαν ακόμη και την ψήφο τους για την τροπολογία λέγοντας ότι αυτή ήταν η “τελευταία τους ευκαιρία” να εμποδίσουν τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να επιτύχουν την ισότητα».
Ο διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας Σλοβακίας, Ράντο Σλόμποντα, χαρακτήρισε τις αλλαγές ως «καταστροφικά νέα», σημειώνοντας ότι η τροποποίηση θα έθετε το σύνταγμα της χώρας σε «άμεση σύγκρουση» με το διεθνές δίκαιο. Σε δήλωση που αφορούσε αυτό που η οργάνωση χαρακτήρισε «δρακόντες» συνταγματικές τροποποιήσεις, ο Σλόμποντα τις περιέγραψε ως «άλλη μια σκοτεινή μέρα για τη Σλοβακία, η οποία αντιμετωπίζει ήδη μια σειρά από καταιγιστικές επιθέσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου». Η οργάνωση είχε προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι οι συνταγματικές αλλαγές – οι οποίες βασίζονται στη νομοθεσία του 2023 που εμπόδισε τη νομική αναγνώριση των τρανς ατόμων – ήταν μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας των αρχών να καταργήσουν τα δικαιώματα στη Σλοβακία. «Η κατάσταση για τις περιθωριοποιημένες ομάδες στη Σλοβακία – συμπεριλαμβανομένων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων – είναι ήδη τρομερή. Αυτές οι τροποποιήσεις ρίχνουν αλάτι στην πληγή», δήλωσε ο Σλόμποντα. «Αντί να επιτίθενται στα ανθρώπινα δικαιώματα, οι αρχές θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την έλλειψη νομικής προστασίας για όλες τις οικογένειες, την ισότητα στο γάμο και τα δικαιώματα των τρανς και των μη δυαδικών ατόμων, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και τη νομική αναγνώριση φύλου».
Ο διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας Σλοβακίας, Ράντο Σλόμποντα, χαρακτήρισε τις αλλαγές ως «καταστροφικά νέα», σημειώνοντας ότι η τροπολογία θα έθετε το Σύνταγμα της χώρας σε «άμεση σύγκρουση» με το διεθνές δίκαιο.
Σε δήλωση που αφορούσε αυτό που η οργάνωση χαρακτήρισε «δρακόντιιες» συνταγματικές τροποποιήσεις, ο Σλόμποντα τις περιέγραψε ως «άλλη μια σκοτεινή μέρα για τη Σλοβακία, η οποία αντιμετωπίζει ήδη μια σειρά από καταιγιστικές επιθέσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου».
Η οργάνωση είχε προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι οι συνταγματικές αλλαγές – οι οποίες βασίζονται στη νομοθεσία του 2023 που εμπόδισε τη νομική αναγνώριση των τρανς ατόμων – ήταν μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας των αρχών να καταργήσουν τα δικαιώματα στη Σλοβακία. «Η κατάσταση για τις περιθωριοποιημένες ομάδες στη Σλοβακία – συμπεριλαμβανομένων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων – είναι ήδη τρομερή. Αυτές οι τροποποιήσεις ρίχνουν αλάτι στην πληγή», δήλωσε ο Σλόμποντα. «Αντί να επιτίθενται στα ανθρώπινα δικαιώματα, οι αρχές θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την έλλειψη νομικής προστασίας για όλες τις οικογένειες, την ισότητα στο γάμο και τα δικαιώματα των τρανς, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και τη νομική αναγνώριση φύλου».
Οι συνταγματικές αλλαγές ορίζουν επίσης ότι η σλοβακική νομοθεσία υπερισχύει της νομοθεσίας της ΕΕ όσον αφορά θέματα που αφορούν την «εθνική ταυτότητα», δήλωσε η Λουτσία Μπερντίσοβα, δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ινστιτούτο Κράτους και Δικαίου στην Σλοβακική Ακαδημία Επιστημών.
Η αλλαγή υποδηλώνει μια διάθεση από τις αρχές να αγνοούν τις αποφάσεις των ευρωπαϊκών δικαστηρίων, δήλωσε η Μπερντίσοβα σε ένα email. «Οι διατάξεις της τροποποίησης είναι τόσο ασαφείς που είναι δύσκολο να προβλεφθούν οι συνέπειές τους». Αυτό που ήταν σαφές, ωστόσο, ήταν ότι οι αλλαγές ακολουθούν την Ουγγαρία στην «συνταγματικοποίηση» της εθνικής ταυτότητας, χρησιμοποιώντας τον νόμο για να προωθήσουν την ιδέα ότι μια οικογένεια μπορεί να είναι μόνο ένα παντρεμένο, ετεροφυλόφιλο ζευγάρι με παιδιά, ενώ παράλληλα απηχούν την προσπάθεια της Ρωσίας να περιορίσει την εμβέλεια της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Συνολικά, η τροποποίηση θα επέτρεπε στους αξιωματούχους να αυξήσουν σημαντικά την εξουσία τους και να ενισχύσουν τον έλεγχο της εξουσίας, δήλωσε η Μπερντίσοβα. «Το κράτος έχει ενισχυθεί σημαντικά εις βάρος των πολιτών του».
