Επειδή νομίζουμε ότι στο σύμπαν δεν υπάρχει ήχος ή επειδή δεν μπορούμε να τον ακούσουμε, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει κιόλας.
Απόδειξη αυτού αποτελεί ένα ανατριχιαστικό ηχητικό κλιπ που δημιούργησε η NASA με βάση ηχητικά κύματα έξω από μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα, η οποία βρίσκεται 250 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά.
Η μαύρη τρύπα βρίσκεται στο κέντρο του σμήνους γαλαξιών Περσέας, και τα ακουστικά κύματα που προέρχονται από αυτήν έχουν μετατοπιστεί κατά 57 και 58 οκτάβες προς τα πάνω, ώστε να είναι μπορεί να τα ακούσει το ανθρώπινο αυτί.
Το αποτέλεσμα είναι ένα αλλόκοτο «ουρλιαχτό» που ακούγεται όχι μόνο τρομακτικό αλλά και κάπως «θυμωμένο». Ήταν η πρώτη φορά που επιστήμονες μπόρεσαν να εξάγουν αυτά τα ηχητικά κύματα και να τα κάνουν ακουστά.
Η ιστορία πάει πίσω στο 2003, όταν αστρονόμοι ανίχνευσαν κάτι πραγματικά εκπληκτικό: ηχητικά κύματα που διαδίδονται μέσα από τις τεράστιες ποσότητες αερίου που περιβάλλουν την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο του σμήνους γαλαξιών Περσέας.
Δεν θα μπορούσαμε να τα ακούσουμε στη φυσική τους συχνότητα. Τα κύματα περιλαμβάνουν τη χαμηλότερη νότα στο Σύμπαν που έχει ανιχνευθεί από ανθρώπους – πολύ κάτω από τα όρια της ανθρώπινης ακοής.
Όμως η τελευταία προσπάθεια των επιστημόνων (2022) όχι μόνο ανέβασε την εγγραφή πολλές οκτάβες, αλλά πρόσθεσε και σε άλλες νότες που προέρχονται από τη μαύρη τρύπα, ώστε να αποκτήσουμε μια αίσθηση του πώς θα ακούγονταν καθώς διαδίδονται στον διαγαλαξιακό χώρο.
Η χαμηλότερη νότα, αυτή που ταυτοποιήθηκε το 2003, είναι ένα Σι-ύφεση, μόλις πάνω από 57 οκτάβες κάτω από το μεσαίο Ντο· σε αυτή τη συχνότητα, η ταλάντωση διαρκεί 10 εκατομμύρια χρόνια! Η χαμηλότερη νότα που μπορούν να ακούσουν οι άνθρωποι αντιστοιχεί σε συχνότητα μιας εικοστής του δευτερολέπτου.
Τα ηχητικά κύματα εξήχθησαν ακτινικά, δηλαδή προς τα έξω από το κέντρο της υπερμεγέθους μαύρης τρύπας, και αναπαράχθηκαν με αντιωρολογιακή φορά από το κέντρο, ώστε να μπορούμε να ακούμε τους ήχους προς όλες τις κατευθύνσεις σε τόνους 144 τετρακισεκατομμύρια και 288 τετρακισεκατομμύρια φορές υψηλότερους από την αρχική τους συχνότητα.
Το αποτέλεσμα είναι ανατριχιαστικό, όπως και για πολλά άλλα ηχοποιημένα «κύματα» από το διάστημα.
Οι ήχοι όμως δεν αποτελούν μόνο επιστημονική περιέργεια. Το αραιό αέριο και πλάσμα που αιωρείται ανάμεσα στους γαλαξίες μέσα σε σμήνη – γνωστό ως ενδοσμηνιακό μέσο – είναι πιο πυκνό και πολύ θερμότερο από το διαγαλαξιακό μέσο εκτός των σμηνών.
Τα ηχητικά κύματα που διαδίδονται μέσα στο ενδοσμηνιακό μέσο αποτελούν έναν μηχανισμό θέρμανσης, καθώς μεταφέρουν ενέργεια μέσα από το πλάσμα.
Επειδή η θερμοκρασία επηρεάζει τον σχηματισμό άστρων, τα ηχητικά κύματα μπορεί να παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των σμηνών γαλαξιών σε πολύ μεγάλες χρονικές κλίμακες.
Αυτή η θερμότητα είναι επίσης ο λόγος που μπορούμε να ανιχνεύσουμε τα κύματα: επειδή το ενδοσμηνιακό μέσο είναι τόσο θερμό, λάμπει έντονα σε ακτίνες Χ. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra επέτρεψε όχι μόνο την αρχική ανίχνευση των κυμάτων, αλλά και το πρόγραμμα ηχοποίησης.
Μια ακόμη διάσημη υπερμεγέθης μαύρη τρύπα έτυχε παρόμοιας μετατροπής σε ήχο: η M87*, η πρώτη μαύρη τρύπα που έχει απεικονιστεί άμεσα σε μια κολοσσιαία προσπάθεια της συνεργασίας Event Horizon Telescope. Η μαύρη τρύπα απεικονίστηκε και από άλλα όργανα ταυτόχρονα: από το Chandra στις ακτίνες Χ, το Hubble στο ορατό φως και το ALMA στα ραδιοκύματα.
Οι εικόνες αποκάλυψαν έναν τεράστιο πίδακα υλικού που εκτοξεύεται από την περιοχή ακριβώς έξω από τη μαύρη τρύπα, με ταχύτητες που φαίνονται ταχύτερες από την ταχύτητα του φωτός στο κενό (είναι οπτική ψευδαίσθηση, αλλά εντυπωσιακή). Και τώρα, τα δεδομένα αυτά έχουν επίσης ηχοποιηθεί.
Για να είμαστε σαφείς: αυτά τα δεδομένα δεν ήταν αρχικά ηχητικά κύματα, όπως στην περίπτωση του Περσέα, αλλά φως διαφορετικών συχνοτήτων. Τα ραδιοφωνικά δεδομένα, με τις χαμηλότερες συχνότητες, έχουν και τη χαμηλότερη τονικότητα στην ηχοποίηση. Τα οπτικά δεδομένα βρίσκονται στη μεσαία κλίμακα, ενώ οι ακτίνες Χ στο υψηλό άκρο.
Η μετατροπή οπτικών δεδομένων σε ήχο μπορεί να αποτελέσει έναν νέο, συναρπαστικό τρόπο κατανόησης κοσμικών φαινομένων και έχει και επιστημονική αξία. Μερικές φορές, η μεταμόρφωση ενός συνόλου δεδομένων μπορεί να αποκαλύψει κρυμμένες λεπτομέρειες, επιτρέποντας πιο λεπτομερείς ανακαλύψεις για το μυστηριώδες και τεράστιο Σύμπαν γύρω μας.
(Με πληροφορίες από Sciencealert)
