Οι ακαδημαϊκοί του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης χρησιμοποιούσαν ένα δισκοπότηρο φτιαγμένο από ανθρώπινο κρανίο – που ενδεχομένως ανήκε σε μια σκλαβωμένη γυναίκα από την Καραϊβική – σε επίσημα δείπνα μέχρι και το 2015, αποκαλύπτει ένα νέο βιβλίο.

Το κύπελλο, το οποίο δημιουργήθηκε από κρανίο που κόπηκε από πριόνι, στολισμένο με ασημένιο χείλος και βάση, χρησιμοποιούνταν επί δεκαετίες ως ποτήρι στην αίθουσα κοινής χρήσης των καθηγητών στο Κολέγιο Γούστερ της Οξφόρδης σύμφωνα με τον καθηγητή Νταν Χικς, επιμελητή παγκόσμιας αρχαιολογίας στο Μουσείο ”Πιτ Ρίβερς” του πανεπιστημίου.

Μάλιστα ο καθηγητής Χικς δήλωσε πως όταν άρχισε να χύνεται από το κρανίο-ποτήρι το κρασί που σέρβιραν, άρχισαν να τοποθετούν σ′ αυτό σοκολάτα!

 

Oxford University academics 'drank from human skull chalice' https://t.co/KZdrMIunjH

— Oxford Mail (@TheOxfordMail) April 22, 2025

H «ντροπιαστική ιστορία» του κυπέλλου 

Η «επαίσχυντη ιστορία» του αντικειμένου περιγράφεται λεπτομερώς στο επερχόμενο βιβλίο του καθηγητή Χικς, «Every Monument Will Fall», το οποίο διερευνά τις αποικιακές ρίζες των σύγχρονων συγκρούσεων και την κλοπή των προγονικών ανθρώπινων λειψάνων.

Το τελετουργικό στο Κολέγιο Γούστερ καταργήθηκε σταδιακά εξαιτίας της αυξανόμενης δυσαρέσκειας μεταξύ των συναδέλφων και των επισκεπτών, και το 2019 το κολέγιο κάλεσε τον καθηγητή Χικς να διερευνήσει την προέλευση του δισκοπότηρου, δήλωσε ο ίδιος στην εφημερίδα The Guardian.

Η βουλευτής των Εργατικών Μπελ Ριμπέιρο-Άντι η οποία προεδρεύει μιας διακομματικής κοινοβουλευτικής ομάδας για τις βρετανικές αποζημιώσεις στις αφρικανικές χώρες, δήλωσε στον Guardian: «Είναι αηδιαστικό να σκέφτεσαι ότι οι κοσμήτορες και οι πρυτάνεις της Οξφόρδης, που εδρεύουν σε αυτό το προπύργιο προνομίων, το οποίο το ίδιο έχει πλουτίσει από τα έσοδα αιώνων αποικιοκρατικής βίας, πίνουν το ποτό τους από ένα ανθρώπινο κρανίο που μπορεί να ανήκε σε έναν σκλαβωμένο άνθρωπο».

Σημειώνοντας ότι οι ταυτότητες των αποικιοκρατικών θυμάτων συχνά διαγράφονται από την ιστορία ως αποτέλεσμα των ρατσιστικών ιδεών για τη βρετανική και τη λευκή υπεροχή,ο καθηγητής Χικς δήλωσε ότι δεν μπόρεσε να βρει κανένα αρχείο για το σε ποιον ανήκε το κρανίο.

Όμως η χρονολόγηση με άνθρακα έδειξε ότι το κρανίο ήταν ηλικίας περίπου 225 ετών, ενώ το μέγεθός του και τα χαρακτηριστικά του υποδηλώνουν ότι προέρχεται από την Καραϊβική και ενδεχομένως να ανήκε σε μία σκλάβα, είπε. Το Κολέγιο Γούστερ επιμένει πάντως ότι ο τελευταίος ισχυρισμός «δεν μπορεί να τεκμηριωθεί».

Η ελληνική επιγραφή και η σύνδεσή του με τους Ναζί 

Οι ασημένιες σφράγισεις υποδηλώνουν ότι το κρανίο μετατράπηκε σε δισκοπότηρο στο Λονδίνο το 1838, τη χρονιά της στέψης της βασίλισσας Βικτωρίας και της απελευθέρωσης των σκλαβωμένων στις βρετανικές αποικίες.

Πωλήθηκε σε δημοπρασία το 1884 από τον Μπέρναρντ Σμιθ, έναν απόφοιτο της Οξφόρδης που συνέλεγε όπλα και πανοπλίες. Ο καθηγητής Χικς πιστεύει ότι ο Σμιθ μπορεί να είχε λάβει το δισκοπότηρο ως δώρο από τον πατέρα του, ο οποίος υπηρετούσε στην Καραϊβική ως διοικητής του Βασιλικού Ναυτικού την εποχή της κατάργησης του δουλεμπορίου στη βρετανική αυτοκρατορία.

Το δισκοπότηρο αγοράστηκε -για πέντε λίρες και πέντε σελίνια- από τον βικτοριανό στρατιώτη και αρχαιολόγο Ογκούστους Πιτ Ρίβερς, ο οποίος ίδρυσε το μουσείο της Οξφόρδης που φέρει το όνομά του το 1884. Η λίστα της δημοπρασίας του Sotheby’s έδειχνε ότι είχε μια ξύλινη βάση με ένθετο ένα σελίνι της βασίλισσας Βικτωρίας και μια ελληνική επιγραφή σκαλισμένη στο οστό. Το σελίνι δεν υπάρχει πια, και η σπασμένη ξύλινη βάση έχει αντικατασταθεί με μια ασημένια, αλλά η επιγραφή παραμένει.

Το δισκοπότηρο δωρήθηκε τελικά στην Οξφόρδη το 1946 από τον εγγονό του αρχαιολόγου, τον ευγονιστή Τζορτ Πιτ-Ρίβερς, σε μία από τις πρώτες του πράξεις μετά την απελευθέρωσή του από τη φυλακή κατά τη διάρκεια του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου αφού ήταν φιλοναζιστής και οπαδός του Βρετανού φασίστα Όσβαλντ Μόσλι.

Ο νεότερος Πιτ-Ρίβερς έγραψε το όνομά του στο χείλος του δισκοπότηρου, απηχώντας εκείνο του παππού του, το οποίο είναι χαραγμένο πάνω από την είσοδο του μουσείου της Οξφόρδης στο οποίο εργάζεται ο καθηγητής Χικς.

Ο καθηγητής Χικς υποστηρίζει μια νέα έκκληση βουλευτών να απαγορευτεί η πώληση λειψάνων των προγόνων και η έκθεσή τους σε μουσεία.

Εκπρόσωπος του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης δήλωσε: «Το Worcester College μπορεί να επιβεβαιώσει ότι έχει στην κατοχή του ένα κύπελλο που είναι κατασκευασμένο από τμήμα ανθρώπινου κρανίου άγνωστης προέλευσης.

″Το αντικείμενο δόθηκε στο κολέγιο το 1946 από έναν πρώην φοιτητή, τον George Pitt-Rivers (1890-1966). Τον 20ό αιώνα, το κύπελλο εκτίθετο μερικές φορές μαζί με την ασημένια συλλογή του κολεγίου και χρησιμοποιούνταν ως επιτραπέζιο σκεύος. Το κολλέγιο δεν διαθέτει αρχεία σχετικά με το πόσο συχνά συνέβαινε αυτό, αλλά περιορίστηκε σημαντικά μετά το 2011 και το αγγείο αφαιρέθηκε εντελώς πριν από 10 χρόνια.

″Το διοικητικό όργανο του κολεγίου ζήτησε επιστημονικές και νομικές συμβουλές εμπειρογνωμόνων για να εξετάσει αν το αντικείμενο θα πρέπει να διατηρηθεί και, αν όχι, πώς θα πρέπει να διατεθεί κατάλληλα. Οι δοκιμές DNA δεν μπόρεσαν να προσδιορίσουν τη γεωγραφική ή εθνοτική προέλευση του κρανίου, και ως εκ τούτου δεν μπορεί να τεκμηριωθεί η πρόταση ότι το κρανίο είναι κρανίο σκλάβας από την Καραϊβική.

″Ως αποτέλεσμα αυτής της συμβουλής, το κολέγιο αποφάσισε ότι το αντικείμενο θα πρέπει να αποθηκευτεί στα αρχεία του κολεγίου με σεβασμό, όπου η πρόσβαση σε αυτό είναι μόνιμα απαγορευμένη. Όπως αναγνωρίζει ο Δρ Χικς στο βιβλίο του, το κολλέγιο αντιμετώπισε το θέμα με ηθικό και στοχαστικό τρόπο”.

Πηγή: Independent