Ανταπόκριση – Βρυξέλλες
Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με εξαίρεση τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, ενέκριναν έπειτα από μια μακρά ημέρα και έντονες διαπραγματεύσεις κοινά συμπεράσματα για τη στήριξη της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, παραμένει «θολή» η τελική διατύπωση σχετικά με το δάνειο των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ, το πλέον αμφιλεγόμενο σημείο των διαπραγματεύσεων καθώς συνδέεται άμεσα με τα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
«Σήμερα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έστειλε ένα σημαντικό μήνυμα: η ΕΕ δεσμεύεται να καλύψει τις επείγουσες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της στήριξης των στρατιωτικών και αμυντικών προσπαθειών της», δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και πρόσθεσε: «Η Ρωσία πρέπει να σταματήσει αμέσως τον πόλεμο».
Το κείμενο των συμπερασμάτων που δόθηκε στη δημοσιότητα είναι σημαντικά πιο ασαφές σε σχέση με τα προηγούμενα κείμενα – προσχέδια που είχε δει η HuffPost.
Σε αυτά καλούσαν τη Κομισιόν να υποβάλλει σχετική νομική πρόταση για την αξιοποίηση των ρωσικών κεφαλαίων, ενώ στο σημερινό και οριστικό κείμενο συμπερασμάτων η διατύπωση περιορίζεται στο να «προσκαλεί» την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει το συντομότερο δυνατό επιλογές για χρηματοδοτική στήριξη της Ουκρανίας.
Επιπλέον, στο κείμενο καλείται το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να επανέλθει στο ζήτημα στην επόμενη του συνεδρίαση τον Δεκέμβριο, γεγονός που υποδεικνύει ότι οι ηγέτες μεταθέτουν τις αποφάσεις τους για το μέλλον.
«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεσμεύεται να αντιμετωπίσει τις πιεστικές οικονομικές ανάγκες της Ουκρανίας για την περίοδο 2026-2027, μεταξύ άλλων για τις στρατιωτικές και αμυντικές της προσπάθειες. Ως εκ τούτου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει, το συντομότερο δυνατόν, επιλογές οικονομικής στήριξης βάσει αξιολόγησης των χρηματοδοτικών αναγκών της Ουκρανίας και καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να προωθήσουν τις εργασίες, προκειμένου το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να επανέλθει στο θέμα αυτό κατά την επόμενη σύνοδό του. Με την επιφύλαξη της νομοθεσίας της ΕΕ, τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας θα πρέπει να παραμείνουν δεσμευμένα έως ότου η Ρωσία σταματήσει τον επιθετικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας και την αποζημιώσει για τις ζημίες που προκάλεσε ο πόλεμός εναντίον της» τονίζεται στα συμπεράσματα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το τελικό κείμενο συμπερασμάτων το ενέκριναν 26 κράτη μέλη εκτός από την Ουγγαρία η οποία έχει συνηθίσει να μπλοκάρει τις όποιες αποφάσεις του Συμβουλίου για την Ουκρανία.
Ωστόσο το σημερινό εμπόδιο στην επίτευξη συμφωνίας ήταν το Βέλγιο και ο πρωθυπουργός Μπαρτ ντε Βέβερ ο οποίος είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν θα συναινούσε εάν δεν ικανοποιούνταν οι ανησυχίες του για τις νομικές και δημοσιονομικές παραμέτρους της αξιοποίησης των ρωσικών «παγωμένων» κεφαλαίων.
Η ανησυχία του Βελγίου παραμένει κεντρική, καθώς μέσω του οργανισμού Euroclear, που εδρεύει στις Βρυξέλλες, διαχειρίζεται τη μερίδα του λέοντος των δεσμευμένων ρωσικών κρατικών κεφαλαίων. Η κυβέρνηση φοβάται ότι, εάν η Μόσχα αρνηθεί να καταβάλει επανορθώσεις στο μέλλον, το οικονομικό και νομικό βάρος θα πέσει δυσανάλογα σε λίγες χώρες.
Κατά την άφιξή του στη Σύνοδο, ο πρωθυπουργός του Βελγίου Μπαρτ ντε Βέβερ έθεσε τρεις βασικές προϋποθέσεις για να εγκρίνει το σχέδιο:
Πλήρης αμοιβαιοποίηση των κινδύνων, συμπεριλαμβανομένων των ενδεχόμενων νομικών προσφυγών από τη Ρωσία.
Εγγυήσεις ότι, αν τα κεφάλαια αποδεσμευτούν στο μέλλον και απαιτηθεί επιστροφή τους, «κάθε κράτος-μέλος θα συνεισφέρει αναλογικά».
Υποχρέωση συμμετοχής όλων των ευρωπαϊκών χωρών που διαθέτουν ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία.
«Ακόμη και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία δεν αγγίχθηκαν ποτέ», είπε χαρακτηριστικά ο Ντε Βέβερ, προσθέτοντας: «Αν κινηθούμε, πρέπει να κινηθούμε όλοι μαζί αυτή είναι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Αν ικανοποιηθούν οι τρεις αυτές, κατά τη γνώμη μου, λογικές απαιτήσεις, μπορούμε να προχωρήσουμε. Αν όχι, θα κάνω ό,τι περνά από το χέρι μου, σε ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό επίπεδο, πολιτικά και νομικά, για να σταματήσω αυτή την απόφαση».
Ο Βέλγος πρωθυπουργός προειδοποίησε ότι έλλειψη «νομικής βάσης» και «νομικής ανάλυσης» του σχεδίου της Κομισιόν, η Ρωσία θα μπορούσε να αντιδράσει κατασχέτοντας ευρωπαϊκά περιουσιακά στοιχεία.
Σύμφωνα με πηγές που μίλησαν στη HuffPost πριν από τη Σύνοδο ανέφεραν ότι σε περίπτωση δυσμενούς σεναρίου, η συνεισφορά της Ελλάδας θα μπορούσε να φτάσει περίπου τα 2,44 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 1 % του ΑΕΠ.
Επίσης, θα μπορούσε να δημιουργηθεί πρόβλημα και στην Ευρωζώνη, κάτι που είχε τονίσει και η ΕΚΤ. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι διάφορες χώρες θα μπορούσαν να πουν ότι η Ευρώπη είναι αφερέγγυα για να φυλάξουν τα χρήματά τους.
Νωρίτερα ο Ουκρανός πρόεδρος Βολόντιμιρ Ζελένσκι ο οποίος συμμετείχε στη Σύνοδο κατά τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε τόνισε την ανάγκη το δάνειο προς το Κίεβο να εκταμιευθεί από τις αρχές του 2026.
«Η συζήτηση για τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία δεν ήταν εύκολη, αλλά ήταν καλή», δήλωσε, επισημαίνοντας ότι τα κεφάλαια αυτά πρέπει να στηρίξουν την εγχώρια παραγωγή όπλων της Ουκρανίας και την προμήθεια όπλων από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
«Έχουμε τεχνολογίες που οι Ευρωπαίοι δεν έχουν λόγω του πολέμου», τόνισε ο Ουκρανός ηγέτης, προσθέτοντας: «Θα τις μοιραστούμε και θα κάνουμε συμπαραγωγή».
Ο Ουκρανός ηγέτης σημείωσε ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη είναι το πιο βασικό κομμάτι του αμυντικού εξοπλισμού, αλλά ότι τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και οι πύραυλοι είναι επίσης σημαντικά. «Θα τα αυξήσουμε σε περίπτωση που έχουμε πρόσθετα χρήματα» είπε.
«Η Ρωσία, που έφερε τον πόλεμο στη χώρα μας, πρέπει να πληρώσει το τίμημα», δήλωσε ο Ζελένσκι επισημαίνοντας ότι η αξιοποίηση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων αποτελεί βασικό εργαλείο πίεσης κάτι που δεν κατάφεραν να πετύχουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες σε αυτή τη σύνοδο κορυφής.
