Μια νέα και φιλόδοξη πολιτική δύναμη γεννήθηκε πριν από δύο χρόνια με δύο στόχους: την ανασυγκρότηση της χώρας στη βάση δομικών μεταρρυθμίσεων και την ανανέωση του πολιτικού συστήματος χωρίς λαϊκισμό και χωρίς πελατειακό κράτος. Το ξεκίνημα ήταν εντυπωσιακό. Εκατοντάδες χιλιάδες αξιόλογοι άνθρωποι από τον χώρο της πολιτικής, της επιστήμης, του πολιτισμού, της οικονομίας μπήκαν στο Ποτάμι. Αφιέρωσαν το χρόνο τους, επένδυσαν το πάθος και την ενέργειά τους σε ένα μοναδικό σκοπό: Να τα αλλάξουμε όλα χωρίς να γκρεμίσουμε την χώρα. Ο Σταύρος Θεοδωράκης ένωσε διαφορετικούς ανθρώπους και χώρους και εξέφρασε με απλό και αισιόδοξο τρόπο το αίτημα της ανανέωσης.
Στην πορεία όμως τα πράγματα δεν πήγαν όπως περιμέναμε. Είδαμε οργανωτικές αστοχίες, δυσλειτουργίες στην παραγωγή προγραμματικών ιδεών και ελλιπή λειτουργία των καταστατικών οργάνων. Στην πορεία είδαμε το Ποτάμι να χάνει εκλογικά το ένα τρίτο της δύναμής του. Κάποιοι το βλέπουν ως ένα απόμακρο ντελικατέσεν για λίγους, χωρίς απήχηση στην κοινωνία, χωρίς σαφές πολιτικό στίγμα, χωρίς συλλογικότητα.
Δε μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι. Η απαίτηση των ψηφοφόρων αλλά και όλων εμάς των εθελοντών του Ποταμιού για τη συγκρότηση ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κόμματος ως προϋπόθεση της δικής μας αφοσίωσης και συνεχούς στήριξης είναι σήμερα πιο ισχυρή από ποτέ.
Προϋπόθεση για ένα Ποτάμι σύγχρονο, συλλογικό, δημοκρατικό που θα διαμορφώνει την πολιτική ατζέντα είναι ένας σταθερός μηχανισμός διαρκούς παραγωγής πολιτικής. Σήμερα έχουμε Επιτροπή Διαλόγου και Τομείς Πολιτικής με στελέχη εγνωσμένης ποιότητας και εγκυρότητας τα οποία αισθάνονται παροπλισμένα, απογοητευμένα, απαξιωμένα. Οι αδυναμίες στον τρόπο διαμόρφωσης των πολιτικών θέσεων είναι μεγάλες. Δεν υπάρχει θεσμοθετημένη διαβούλευση και δεν προετοιμάζουμε συλλογικά τις προγραμματικές μας θέσεις και την αντιπολιτευτική μας δραστηριότητα. Πολλές, τεκμηριωμένες προτάσεις που έχουν κατα καιρούς κατατεθεί από τους Τομείς και την Επιτροπή Διαλόγου έχουν επειδικτικά αγνοηθεί.
Η αδυναμία συνδιαμόρφωσης θέσεων με τους εμπειρογνώμονες των Τομέων και της Επιτροπής Διαλόγου είχε επισημανθεί σε αρκετές περιπτώσεις το προηγούμενο διάστημα. Αντίστοιχα παράπονα έχουν εκφραστεί από εμπειρογνώμονες προς την κοινοβουλευτική ομάδα. Παράλληλα, απουσιάζουν πρωτοβουλίες για την ανταλλαγή απόψεων και αλληλεπίδραση των τομέων σε θέματα πολιτικής. Για την αποτελεσματικότερη συνεργασία στην παραγωγή πολιτικής έχουν ανα διαστήματα γίνει αρκετές προσπάθειες εσωτερικής οργανωτικής ανασυγκρότησης με στόχο να δημιουργηθεί ένας πιο αποτελεσματικός μηχανισμός για την συμμετοχή των μελών και των εμπειρογνωμόνων. Κάθε προσπάθεια ανασυγκρότησης όμως αποτυγχάνει όταν δεν λαμβάνεται υπόψη η άποψη των εμπλεκομένων.
Είναι πλέον εμφανές ότι οι δυσλειτουργίες αυτές δε μπορούν να συνεχιστούν. Είναι ανάγκη οι Τομείς και οι κοινοβουλευτικές ομάδες εργασίας να παράγουν πολιτικές προτάσεις συλλογικά στη βάση μιας σταθερής και επαγγελματικά οργανωμένης οργανωτικής δομής. Στην κορυφή της δομής αυτής πρέπει να βρίσκεται κατά την γνώμη μου ένας Αντιπρόεδρος Κυβερνητικού Προγράμματος, που με το κύρος του, τις διασυνδέσεις του αλλά και την διοικητική του εμπειρία θα συντονίζει το μεγάλο αυτό δίκτυο παραγωγής πολιτικής. Οι προτάσεις μας έτσι θα γίνουν να είναι κοινό κτήμα των εμπλεκόμενων στη παραγωγή τους, και θα βγαίνουν προς τα έξω και πιο τεκμηριωμένες και πιο ξεκάθαρες.
Είναι όμως ανάγκη να υπάρξει και ένα πιο χαλαρό και πιο ανοικτό στους εθελοντές πλαίσιο διασύνδεσης και αλληλεπίδρασης των Τοπικών Ομάδων, των Τομέων Πολιτικής,της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και της Ομάδας των Ευρωβουλευτών. Ένα πλαίσιο το οποίο θα δίνει ευκαιρίες και κίνητρα ουσιαστικής συμμετοχής στους εθελοντές και τα μέλη.
Για το σκοπό αυτό θα προτείνω στο Συνέδριο την σύσταση μέσα στο Ποτάμι ενός Εθνικού Φόρουμ Πολιτικής, ή απλά «ΕΦΠ». Το ΕΦΠ θα συγκροτείται από την Κοινοβουλευτική Ομάδα, την Ομάδα των Ευρωβουλευτών, τα μέλη των Τομέων Πολιτικής, τους εκπροσώπους των Τοπικών Ομάδων, εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης, των Επιμελητηρίων, των μεγάλων επιστημονικών συλλόγων, των μεγάλων κοινωνικών κινημάτων, από εκπροσώπους της νεολαίας, από τους εθελοντές, τους υποστηρικτές και τους φίλους του Ποταμιού. Θα συνέρχεται τουλάχιστον μια φορα το χρόνο ως κεντρικό όργανο διαβούλευσης για προγραμματικά ζητήματα. Η δομή του θα είναι θεματική και θα εξετάζει συγκεκριμένα ζητήματα κάθε φορά, π.χ. το μεταναστευτικό ή το ασφαλιστικό ή το σύστημα υγείας και θα φέρνει κοντά τόσο τις γνώμες των ειδικών όσο και τις απόψεις των εμπλεκομένων κοινωνικών ομάδων αλλά και των εθελοντών του Ποταμιού.
Με τον τρόπο αυτό θα ακούμε, αξιοποιούμε και αξιολογούμε, τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο, τις απόψεις των εθελοντών μας και θα αποκτούμε στην πράξη δεσμούς συντροφικότητας και αλληλεγύης. Με τον τρόπο αυτό θα δίνεται όμως η ευκαιρία και στους βουλευτές, στους εμπειρογνώμονες, και τους εθελοντές να μετέχουν ενεργά και ουσιαστικά τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο στην διαβούλευση για τις πολιτικές μας θέσεις σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Μια νέα και φιλόδοξη πολιτική δύναμη χρειάζεται μια δημοκρατική μορφή διαμόρφωσης πολιτικής αλλά και έναν αποτελεσματικό τρόπο λειτουργίας. Θεσμικές καινοτομίες όπως αυτές που παρουσίασα παραπάνω είναι αναγκαίες για να αλλάξουμε το κλίμα στο εσωτερικό μας αλλά και την εντύπωση που δίνουμε προς τα έξω.Το χρωστάμε στους πολίτες που μας ψήφισαν στις εκλογές του Γενάρη αλλά μας γύρισαν την πλάτη μετά, απογοητευμένοι. Το χρωστάμε σε όλους τους εθελοντές, τους επιστήμονες, τεχνοκράτες, εμπειρογνώμονες των τομέων πολιτικής που αποχώρησαν παροπλισμένοι. Κυρίως όμως το χρωστάμε σε εκείνους τους πολλούς εκεί έξω που ακόμα πιστεύουν ότι μια νέα πολιτική δύναμη, σαν το Ποτάμι, μπορεί να αλλάξει τη χώρα εφόσον αλλάξει πρώτα τον εαυτό του.
Η Μαρίλη Μέξη είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης με ειδίκευση στην κοινωνική πολιτική. Ήταν υποψήφια βουλευτής Αργολίδας με το Ποτάμι. Θα είναι υποψήφια Γραμματέας Κοινοβουλευτικού Έργου στο Συνέδριο του Ποταμιού μαζί με την υποψηφιότητα του Παύλου Ελευθεριάδη ως Επικεφαλής.