Ο Γεράσιμος N. Φωκάς, σύμβουλος Διοίκησης στο Οικονομικό Κολλέγιο Αθηνών -BCA, μιλά για τον φιλοξενία στην Ελλάδα και τον τουριστικό κλάδο.
Κύριε Φωκά, μέσα από τη μακρά πορεία σας στον κλάδο της Φιλοξενίας, πως κρίνετε τη σημερινή κατάσταση του Τουρισμού στην Ελλάδα;
Θα ξεκινήσω λέγοντας ότι η σημερινή κατάσταση του κλάδου της Φιλοξενίας είναι ικανοποιητική. Αυτό τα λέει όλα. Δεν είναι ούτε πολύ καλή, ούτε πολύ κακή. Περάσαμε από πάρα πολλά στάδια μέχρι να φτάσουμε εδώ. Περάσαμε από ένα στάδιο όταν ο Τουρισμός μας έκανε τα πρώτα του βήματα, μεταπολεμικά γύρω στο 1950, όπου αν δεν υπήρχαν οι Έλληνες εξ Αιγύπτου ο Τουρισμός δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί. Αυτό οφείλεται κυρίως επειδή ήταν οι μόνοι άνθρωποι που μίλαγαν από 3-5 γλώσσες, στοιχείο απαραίτητο μιας και δεν είχαμε ξενοδοχειακά στελέχη, δεν υπήρχαν σχολές τουριστικών επαγγελμάτων, είχαν προπολεμικά διαλυθεί. Μας βοήθησαν πάρα πολύ αυτοί οι άνθρωποι. Από εκεί περάσαμε σε μια κατάσταση όπου ήταν αρκετά καλή. Κάναμε μια μεγάλη «κοιλιά» ύστερα, όταν πλέον δημιουργήθηκαν πάρα πολλές μονάδες, άναρχα, και εκεί «χάθηκε η μπάλα» για να μιλήσουμε στην καθομιλουμένη, διότι δεν υπήρχε ικανό προσωπικό και κυρίως στελέχη να στελεχώσουν αυτές τις μονάδες. Ήταν μια αρκετά άσχημη περίοδος. Σιγά-σιγά, με τα χρόνια εμφανίστηκαν στελέχη με κάποιες σπουδές. Δεν μιλάω για σπουδές μόνο ακαδημαϊκού επιπέδου, αλλά για σπουδές οιοδήποτε επιπέδου, γιατί ο Τουρισμός χρειάζεται και πρακτικές σπουδές, θέλει και τον λαντζέρη, θέλει και τον σερβιτόρο, θέλει και τον διευθυντή του ξενοδοχείου. Θα έλεγα και κάτι ακόμα, θέλει και τον ιδιοκτήτη του Ξενοδοχείου, διότι το μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ο ιδιοκτήτης. Αυτό το λέω επειδή οι περισσότερες ξενοδοχειακές μονάδες είναι οικογενειακές επιχειρήσεις και αντιμετωπίζουν το ξενοδοχείο με μη επαγγελματικό τρόπο. Στα ξενοδοχεία θα πρέπει να υπάρχουν στελέχη. Η δεύτερη γενιά ξενοδόχων, τα παιδιά των παλιών ξενοδόχων, ευτυχώς σπουδάζουν. Γι αυτό και σήμερα είμαστε πολύ καλύτερα. Βεβαίως ακόμη δεν είμαστε στο επιθυμητό επίπεδο, στο επίπεδο που θα έπρεπε να είμαστε, γιατί υπάρχει ένα πολύ μεγάλο έλλειμμα ενός σημαντικού για τον Τουρισμό χαρακτηριστικού, της Τουριστικής συνείδησης. Αυτό αφορά όλους μας, δεν αφορά μόνο τους ξενοδόχους. Αφορά από τον υπάλληλο στο αεροδρόμιο, τον ταξιτζή, τον οδηγό του Τρόλεϊ, τον οδοκαθαριστή, τον διευθυντή, την εταιρία, γενικότερα όλο τον κόσμο. Δεν έχουμε Τουριστική συνείδηση. Βεβαίως ο Έλληνας έχει αποδείξει ότι αν θέλει, μπορεί. Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, αν θυμάστε την Αθήνα και την καθαριότητα που υπήρχε, αλλά γενικότερα το πώς συμπεριφερόμασταν ο ένας στον άλλον, θα βλέπατε ότι μπορούμε να έχουμε Τουριστική συνείδηση. Δυστυχώς δεν το έχουμε στην καθημερινότητα μας μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Είναι κάτι που λείπει. Ας ελπίσουμε ότι σιγά-σιγά, με τα χρόνια, θα έρθει.
Τι είναι αυτό που έχει αλλάξει στον Τουρισμό;
Σήμερα έχουν αλλάξει πολλά. Κυρίως έχει αλλάξει η εξειδίκευση. Άλλες γλώσσες χρειάζονται αν θες να εργαστείς στην Βόρειο Ελλάδα, άλλες γλώσσες χρειάζονται αν θες να εργαστείς στην Κρήτη, στη Ρόδο και άλλες στην Αθήνα. Σαφώς η βασική γλώσσα είναι τα αγγλικά. Πρέπει οπωσδήποτε ο τουριστικός υπάλληλος να ξέρει αγγλικά. Πέρα από τα αγγλικά, χρειάζεται μια δεύτερη και τρίτη γλώσσα. Από εκεί και πέρα όλα είναι θέμα επιλογής. Αν θες να εργαστείς στη Βόρειο Ελλάδα, αυτή τη στιγμή η δεύτερη γλώσσα είναι τα ρώσικα. Αν θες να εργαστείς στο Νότο, η δεύτερη γλώσσα θα έλεγα είναι κάποια σκανδιναβική. Αν πάλι θες να εργαστείς στο Ιόνιο, η δεύτερη γλώσσα αυτή τη στιγμή πρέπει να είναι τα ιταλικά. Από τα μεγαλύτερα εφόδια στον κλάδο είναι να ξέρει κανείς όσο το δυνατόν περισσότερες γλώσσες, ώστε να μπορεί να αλλάζει ρότα. Μπορεί να είσαι τον ένα χρόνο στη Χαλκιδική και τον άλλο χρόνο στην Κρήτη.
Ποια είναι τα βασικά εφόδια που πρέπει να διαθέτει ένας νέος για να ασχοληθεί επαγγελματικά στον Τουριστικό κλάδο;
Το βασικότερο εφόδιο που πρέπει να έχει κάποιος για να γίνει υπάλληλος του Τουρισμού, είναι να ξέρει να χαμογελάει. Αν κάποιος άνθρωπος έχει μάθει να χαμογελάει, μπορεί να γίνει ξενοδοχειακός, τουριστικός υπάλληλος. Όλα τα άλλα έρχονται. Τα υπόλοιπα μπορεί να στα παρέχει μια σχολή, ένας καθηγητής, ένα πρόγραμμα σπουδών. Το χαμόγελο πρέπει να το διαθέτεις. Αν κάποιος είναι από τη φύση του μουρτζούφλης καλό θα ήταν να μην επιλέξει τουριστικό επάγγελμα. Ας κάνει κάποια άλλη δουλειά. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο άλλος που επισκέπτεται τη χώρα μας, έρχεται για να περάσει καλά. Έρχεται για να ξεχάσει την καθημερινότητα του, τα βάσανα του, τα προβλήματα που έχει στη δουλειά του. Κάτι ακόμη που δεν δίνεται στα σχολεία, αλλά στο σπίτι, είναι η αγωγή του καθενός. Πρέπει να έχουμε αγωγή, τόσο ως υπάλληλοι, όσο και ως πελάτες.
Ποιες είναι οι προοπτικές ενός σπουδαστή στο Τμήμα Διοίκησης Ξενοδοχειακών και Τουριστικών Επιχειρήσεων του BCA;
Κοιτάξτε, για την ώρα οι προοπτικές στην εργασία για τους αποφοίτους μας, όπως δείχνουν τα αποτελέσματα, μοιάζουν με ποσοστά ολοκληρωτικού καθεστώτος. Έχουμε σχεδόν 100% απορρόφηση στην αγορά εργασίας. Όσοι τελειώνουν στο BCA αυτό το Τμήμα και θέλουν να συνεχίσουν να δουλεύουν στον τουριστικό κλάδο, δεν υπάρχει περίπτωση να μην βρουν θέση την επόμενη κιόλας μέρα που θα τελειώσουν τις σπουδές τους. Αυτό δεν το έχουμε πετύχει τυχαία. Έχουμε χτίσει με τα χρόνια μια παράδοση, επίσης διαθέτουμε ένα κράμα θεωρητικών και πρακτικών μαθημάτων. Στην Ελλάδα χρειάζεται ένα υπάρξει η πυραμίδα μέσα στην τουριστική επιχείρηση. Αν το μεγάλο στέλεχος δεν έχει περάσει από όλα τα τμήματα δεν μπορεί να διοικήσει. Στο BCA έχουμε σχεδιάσει ένα Πρόγραμμα Σπουδών που συνδυάζει ακαδημαϊκές γνώσεις, αλλά και πρακτική εργασία. Αυτό είναι το «μυστικό» της επιτυχίας μας.
Ποια είναι η θέση της πρακτικής άσκησης στο Πρόγραμμα Σπουδών;
Αυτή τη στιγμή είναι 40-60. Δεν ήταν έτσι, το έχουμε προσαρμόσει τα τελευταία χρόνια. Αποφασίσαμε ότι έπρεπε να έχουμε περισσότερα πρακτικά μαθήματα. Θα ήθελα επίσης να σημειώσω ότι έχουμε πετύχει πάρα πολύ καλές συνεργασίες τα τελευταία χρόνια, με τα 15 καλύτερα ξενοδοχεία της Ελλάδος, όπου όλοι μας οι φοιτητές κάνουν την πρακτική τους άσκηση, επί πληρωμή (εντός Αθήνας), ενώ επιπλέον παρέχεται στέγαση και σίτιση σε όσους κάνουν την πρακτική τους εκτός Αθήνας. Η πρακτική άσκηση είναι αναπόσπαστο μέρος του Προγράμματος Σπουδών του BCA. Πέραν όμως από την πρακτική άσκηση του καλοκαιριού των ξενοδοχειακών σπουδών στο BCA, από εφέτος έχουμε συνάψει δύο νέες σημαντικές συνεργασίες προς ενίσχυση της αναγκαιότητας της πρακτικής εξάσκησης σε πραγματικές συνθήκες εργασίας των σπουδαστών. Έχουμε λοιπόν συμφωνήσει με το ξενοδοχείο Hilton οι σπουδαστές μας μία φορά την εβδομάδα, να δέχονται μαθήματα στους χώρους του ξενοδοχείου, συμμετέχοντας ενεργά σε όλες τις εργασίες του ξενοδοχείου, όπως π.χ. υποδοχή, οροφοκομεία, κουζίνα, εστιατόρια κ.λ.π. Επίσης το ξενοδοχειακό τμήμα του BCA, έγινε κατά αποκλειστικότητα για την Ελλάδα, μέλος της Ακαδημίας του International Hotel Group "IHG", γεγονός που προσφέρει τη δυνατότητα στους σπουδαστές και αποφοίτους, υπό προϋποθέσεις, να γίνουν μέλη της μεγάλης ξενοδοχειακής οικογένειας των ξενοδοχείων Intercontinental ανά τον κόσμο.
*Ο κ. Γεράσιμος Νικολάου Φωκάς είναι πρώην Πρόεδρος της Διοικούσης Επιτροπής του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (Ξ.Ε.Ε) και πρώην 'Έφορος της Πανελληνίας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (Π.Ο.Ξ). Μεταξύ άλλων έχει διατελέσει Βοηθός Διευθύνων Σύμβουλος της Ξενία Α.Ε., μέλος του Ανωτάτου Γνωμοδοτικού Συμβουλίου για τον Τουρισμό της Ελλάδος, Ανώτατο Στέλεχος του Δημοτικού Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθήνα 9,84 και Γενικός Διευθυντής Υπηρεσιών Διατροφής για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα 2004 Α.Ε. Σήμερα είναι Σύμβουλος Διοίκησης στο Οικονομικό Κολλέγιο Αθηνών -BCA.