Ο Ταγίπ Ερντογάν αποχώρησε από την Ελλάδα το απόγευμα της Πέμπτης μετά από περίπου οκτώ ώρες παραμονής στη χώρα μας, η οποία σηματοδότησε ένα νέο μομέντουμ για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Το βασικό ερώτημα που προέκυπτε πριν την άφιξή του ήταν αν θα εμφανιζόταν στην Αθήνα ο γνωστός Ερντογάν ή ένας «άλλος», πιο διαλλακτικός και συνεργάσιμος. Εκ του αποτελέσματος, η απάντηση γέρνει πιο πολύ προς την δεύτερη επιλογή παρά προς την πρώτη.
Τούτο επιβεβαιώνει η αναπάντεχη στάση του - μια τελείως διαφορετική στάση από αυτή που θα περιμένε κανείς από τον Τούρκο πρόεδρο - με το χειροκρότημά του στην τοποθέτηση του Ελληνα Πρωθυπουργού σχετικά με τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης.
Με τις δηλώσεις τους μετά τη συνάντησή τους, οι δυο ηγέτες επισφράγισαν το νέο κλίμα που έχει διαμορφωθεί ανάμεσα στις δύο πλευρές το τελευταίο διάστημα. Προς επίρρωση αυτού, υπεγράφη η Διακήρυξη Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας, η οποία προβλέπει -μεταξύ άλλων- δέσμευση για αποφυγή ενεργειών που προκαλούν ένταση και επίλυση οποιασδήποτε διαφοράς με φιλικό τρόπο.
«Επόμενο βήμα η προσέγγιση για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ» τόνισε χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Ερντογάν να συμπληρώνει: «Είμαστε αδέλφια, δεν υπάρχει που τίποτα δεν μπορεί να λυθεί». Ακόμη και στα θέματα που διαφωνούν, οι δυο ηγέτες κατέγραψαν τις διαφωνίες τους σε ιδιαίτερα ήπιους τόνους, όπως για το ζήτημα των μειονοτήτων.
Εξάλλου ο Ελληνας πρωθυπουργός ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του Τούρκου προέδρου και θα επισκεφτεί την Αγκυρα την ερχόμενη άνοιξη και αμφότεροι συμφώνησαν να διατηρηθεί ο δίαυλος επικοινωνίας και μάλιστα με μεγαλύτερη συχνότητα.
Η διαφωνία για την τουρκική μειονότητα
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε στις δηλώσεις του ότι «Η τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα και η ρωμαίικη μειονότητα στη χώρα μας είναι δομικά στοιχεία του ανθρώπινου και του πολιτιστικού μας πλούτου. Η αύξηση της ηρεμίας και της γαλήνης των μειονοτήτων θα επηρεάσει θετικά τις σχέσεις. Διατύπωσα τις προσδοκίες μας για τις βελτιώσεις που απαιτούνται από το Διεθνές Δίκαιο όσον αφορά την κατάσταση της τουρκικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης».
Στην αναφορά του τούρκου Προέδρου σχετικά με την τουρκική μειονότητα, ο Κυρ. Μητσοτάκης απάντησε: «Ο προσδιορισμός της ιδιότητας της μειονότητας ως μουσουλμανικής καθορίζεται από την ίδια τη Συνθήκη της Λωζάνης. Χρέος δικό μας είναι αυτό το κλίμα της αρμονικής συνύπαρξης, είναι χρέος της ελληνικής έννομης τάξης, να το διασφαλίσουμε και να το ενισχύσουμε. Και θέλω να σας διαβεβαιώσω, και να διαβεβαιώσω βέβαια όλους τους μουσουλμάνους συμπολίτες μας, ότι προς αυτή την κατεύθυνση η Ελληνική Κυβέρνηση θα εξακολουθεί να δουλεύει νυχθημερόν».
Στο σχόλιο του πρωθυπουργού ο Τούρκος πρόεδρος δεν ανταπάντησε αλλά χειροκρότησε, με την κοινή συνέντευξη Τύπου να ολοκληρώνεται με μια θερμή χειραψία.
Διάσταση απόψεων μεταξύ των δύο ηγετών καταγράφηκε και στο Κυπριακό. «Διαφωνούμε και στο Κυπριακό, είπε ο Κυρ. Μητσοτάκης. «Για εμάς, το λέω καθαρά, δεν υπάρχει άλλη λύση πέραν των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Θα πρέπει να επανεκκινήσει ο διάλογος από εκεί που διακόπηκε το 2017. Μόνο μέσα από αυτόν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος».
«Η επίτευξη μιας δίκαιης, μόνιμης και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό, με βάση τις πραγματικότητες στο νησί, θα είναι προς όφελος ολόκληρης της περιοχής» ανέφερε από την πλευρά του ο Τούρκος Πρόεδρος,
Βίζα σε Τούρκους πολίτες για 10 νησιά του Αιγαίου
Η αλλαγή κλίματος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και η βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, κάτι που φάνηκε και από τη συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν, αποτυπώνεται και σε μία σειρά από διμερείς συμφωνίες.
Συνολικά 15 Συμφωνίες, Μνημόνια και Κοινές Δηλώσεις/Διακηρύξεις υπεγράφησαν από Ελληνες και Τούρκους υπουργούς, στο πλαίσιο του 5ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας. Πρόκειται κυρίως για θέματα «χαμηλής πολιτικής» που συμβάλουν όμως στη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης και συνεργασίας.
Μεταξύ των συμφωνίων που υπεγράφησαν ξεχωρίζει η παροχή τουριστικής βίζας επτά ημερών σε Τούρκους πολίτες για 10 νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Η άδεια θα δίνεται επι τόπου και θα έχει συνολικά 12μηνη ισχύ, ωστόσο θα ελέγχεται κατά πόσο πάει καλά η πορεία της και από τις δύο πλευρές.
Μετά και από το «πράσινο φως» της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω της Επιτρόπου Μετανάστευσης, η βίζα θα χορηγείται για επισκέψεις στα εξής νησιά του ανατολικού Αιγαίου: Λήμνο, Λέσβο, Χίο, Σάμο, Λέρο, Κάλυμνο, Κω, Ρόδο, Σύμη και Καστελόριζο.
Γεραπετρίτης: Θα πάμε βήμα βήμα
Εχει φτάσει το πλήρωμα του χρόνου να υπάρχει μία κατανόηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, μετά την αποχώρηση Ερντογάν.
Αισθάνομαι ότι υπάρχει γνήσια διάθεση των δύο χωρών να προχωρήσουμε στη σχέση μας, ανέφερε και ξεκαθάρισε ότι «Θα πάμε βήμα βήμα στην προσέγγιση με την Τουρκία».Μόνη μας διαφορά με την Τουρκία είναι η οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, σημείωσε.
Θετικά σχόλια στα τουρκικά ΜΜΕ
Με θετικό πρόσημο ήταν και οι ανταποκρίσεις Τούρκων δημοσιογράφων που βρέθηκαν στην Αθήνα για να μεταδώσουν τις εξελίξεις.
Τα τουρκικά ΜΜΕ προβάλλουν τις δηλώσεις Ερντογάν όσον αφορά τη νέα περίοδο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, λέγοντας ότι αυτές θα μπορέσουν να αποτελέσουν παράδειγμα για τον υπόλοιπο κόσμο.
Με αναφορά στην ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα στους δύο ηγέτες σχετικά με τα θέματα του Αιγαίου, τονίζουν τη σταθερή στάση και από τις δύο πλευρές, όσον αφορά το Κυπριακό.
Τέλος μιλούν και για το κυρίαρχο θέμα στην Τουρκία που δεν είναι άλλο από τον πόλεμο στη Γάζα, και τις αναφορές του Τούρκου προέδρου για τις εξελίξεις στη Μ. Ανατολή.
Το Haberturk τονίζει χαρακτηριστικά πως «Ο πάγος ανάμεσα σε Τουρκία και Ελλάδα λιώνει». Το Cnn Turk από την πλευρά του χαρακτηρίζει την επίσκεψη του τούρκου προέδρου «ιστορική», μιλώντας για άνεμο καλής γειτονίας με την ανταποκρίτρια του να εστιάζει στον διάλογο που πρέπει να συνεχιστεί.
Και η εφημερίδα Hurriyet μιλά για ιστορική επίσκεψη, εστιάζοντας στις δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν πως δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα που να μην μπορεί να λυθεί μεταξύ αδελφών.
Tο κανάλι A haber σημειώνει με τη σειρά του πως ανοίγει νέα εποχή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις με την διεύρυνση των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες.