Το εμβόλιο της φαρμακευτικής εταιρείας AstraZeneca, που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ήταν ένα από τα πρώτα διαθέσιμα εμβόλια για χρήση στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε όλο τον κόσμο κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.
Περισσότερες από δύο δισεκατομμύρια δόσεις έχουν διανεμηθεί σε τουλάχιστον 170 χώρες, με περίπου 50 εκατομμύρια δόσεις να έχουν χορηγηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Αλλά οι περισσότερες από αυτές ήταν η πρώτη και η δεύτερη δόση. Μόνο λίγο περισσότερες από 56.000 δόσεις AstraZeneca είχαν χορηγηθεί ως αναμνηστικές δόσεις από τον Μάιο του 2022. Η συντριπτική πλειονότητα των τρίτων δόσεων που χορηγήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν Pfizer (30,1 εκατομμύρια δόσεις) και Moderna ( 9,4 εκατομμύρια).
Έτσι, παρόλο που είναι ένα εξαιρετικό εμβόλιο, η χρήση του AstraZeneca στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει μειωθεί καθ′ όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Επίσης, δεν χρησιμοποιείται αλλού στην Ευρώπη ή στις ΗΠΑ καθώς δεν έχει ακόμη εγκριθεί. (σ.σ Στις 23/5 η φαρμακευτική εταιρεία AstraZeneca ανακοίνωσε σήμερα ότι το εμβόλιό της κατά της Covid-19, το Vaxzevria, εγκρίθηκε από την ρυθμιστική αρχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΜΑ) ως τρίτη ενισχυτική δόση).
Ο λόγος για την περιορισμένη χρήση του σε χώρες υψηλού εισοδήματος θα μπορούσε να είναι ένας συνδυασμός δύο παραγόντων. Πρώτον, είναι πιθανό τα εμβόλια mRNA (συγκεκριμένα αυτά που κατασκευάζονται από την Pfizer και τη Moderna) να θεωρούνται ακόμη πιο αποτελεσματικά από το AstraZeneca. Και δεύτερον, η φήμη του εμβολίου «χτυπήθηκε» όταν ορισμένα άτομα που έλαβαν αυτό το εμβόλιο ανέπτυξαν στη συνέχεια θρόμβους αίματος.
Στο πρώτο σημείο, ορισμένες έρευνες έδειξαν ότι τα εμβόλια mRNA προσφέρουν ελαφρώς υψηλότερα επίπεδα προστασίας έναντι των προηγουμένως κυρίαρχων παραλλαγών, συμπεριλαμβανομένου της Δέλτα.
Μια μελέτη του 2022 από την Ολλανδία που μέτρησε τα επίπεδα αντισωμάτων κατά του SARS-CoV-2 μετά τον εμβολιασμό έδειξε ότι η Pfizer και η Moderna είχαν καλύτερες επιδόσεις από τα εμβόλια ιικού φορέα (συμπεριλαμβανομένου του AstraZeneca). Ωστόσο οι συμμετέχοντες που έλαβαν τα εμβόλια mRNA ήταν πολύ νεότεροι από τους λήπτες του AstraZeneca. Οι ανοσολογικές αποκρίσεις συνήθως εξασθενούν ταχύτερα στους ηλικιωμένους πληθυσμούς.
Οι συνέπειες από τον φόβο της θρόμβοσης του αίματος, που σχετίζονται με το AstraZeneca αλλά όχι με την Pfizer ή τη Moderna, επηρέασαν επίσης την κυκλοφορία του εμβολίου. Το εμβόλιο εξακολουθεί να έχει άδεια χρήσης σε νεότερους ενήλικες στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίοι θεωρήθηκαν ότι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο θρόμβων αίματος μετά το εμβόλιο AstraZeneca. Ωστόσο, η Μικτή Επιτροπή Εμβολιασμού και Ανοσοποίησης του Ηνωμένου Βασιλείου συνέστησε στα άτομα ηλικίας 39 ετών και κάτω να προσφέρεται μια εναλλακτική λύση για το AstraZeneca όπου είναι δυνατόν.
Αυτά τα ανεπιθύμητα συμβάντα απέκτησαν σημαντική κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης και η εμπιστοσύνη του κοινού στο εμβόλιο AstraZeneca σίγουρα χτυπήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και πέρα από αυτό. Για παράδειγμα, τον Απρίλιο του 2021, η Δανία έγινε η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που σταμάτησε να χρησιμοποιεί το εμβόλιο, με τη Νορβηγία να ακολουθεί αμέσως μετά. Την ίδια περίοδο, αρκετές επαρχίες του Καναδά ανέστειλαν προσωρινά το εμβόλιο AstraZeneca για άτομα κάτω των 55 ετών ως προληπτικό μέτρο. Όλα αυτά συνέβησαν εν μέσω υψηλών επιπέδων COVID-19 σε αυτές τις χώρες και αλλού, και σε μια εποχή που η παγκόσμια ζήτηση για εμβόλια κατά του COVID-19 υπερέβη κατά πολύ την προσφορά.
Αυτές οι κάπως γονατιστικές αντιδράσεις έκαναν τα κύματα πιο μακριά. Για παράδειγμα, η έρευνα που κάναμε εγώ και οι συνάδελφοί μου στην Γκάνα τόνισε πώς οι άνθρωποι είχαν παρατηρήσει τις απαντήσεις στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Το αποτέλεσμα ήταν αυξημένος δισταγμός έναντι του εμβολίου AstraZeneca.
Παρόλα αυτά, ο Ρυθμιστικός Οργανισμός Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνέχισαν ανά πάσα στιγμή να συνιστούν το εμβόλιο, με βάση το ιστορικό ασφάλειας και αποτελεσματικότητάς του.
Ένα σημαντικό εμβόλιο για τον αναπτυσσόμενο κόσμο
Το ποσοστό του πληθυσμού της Γκάνας που έχει λάβει μία ή περισσότερες δόσεις οποιουδήποτε εμβολίου για τον COVID-19 είναι λίγο περισσότερο από 30%.
Μια ενημέρωση του Απριλίου 2022 από την Υπηρεσία Υγείας της Γκάνας (δεν δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο) έδειξε ότι το 43% από τις 28 εκατομμύρια δόσεις που ελήφθησαν στην Γκάνα ήταν AstraZeneca. Από τα εμβόλια που χορηγήθηκαν τον Μάρτιο του 2022, το 57% ήταν AstraZeneca.
Μεταξύ των λόγων για την προτίμηση του εμβολίου της AstraZeneca είναι το κόστους και η υλικοτεχνική υποστήριξη. Για παράδειγμα, το εμβόλιο απαιτεί μόνο τακτική αποθήκευση στο ψυγείο, σε σύγκριση με τα εμβόλια mRNA που πρέπει να καταψυχθούν. Για αυτούς τους λόγους το εμβόλιο AstraZeneca είναι ζωτικής σημασίας για την Γκάνα, μαζί με πολλές άλλες χώρες με χαμηλότερο εισόδημα. Η υψηλή τοπική και παγκόσμια εμπιστοσύνη είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση μιας επιτυχημένης εκστρατείας εμβολιασμού με υψηλή απορρόφηση.
Το Ηνωμένο Βασίλειο και πολλές άλλες χώρες υψηλού εισοδήματος είναι πιθανό να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν κυρίως εμβόλια mRNA για την COVID-19.
Υπάρχει ένας αυξανόμενος όγκος αποδεικτικών στοιχείων ότι η «μίξη και αντιστοίχιση» των τύπων εμβολίων είναι ασφαλής και αποτελεσματική και μπορεί ακόμη και να δημιουργήσει ισχυρότερες ή ευρύτερες ανοσολογικές αποκρίσεις με την πάροδο του χρόνου.
Μακροπρόθεσμα, χρειαζόμαστε ένα εμβόλιο που μπορεί να προστατεύσει από πολλαπλές παραλλαγές ή ακόμα και από όλους τους κορονοϊούς.
Για πολλές χώρες υψηλού εισοδήματος το 2022, τα εμβόλια mRNA είναι το εμβόλιο επιλογής και όχι το AstraZeneca. Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το εμβόλιο AstraZeneca είναι ένα ασφαλές και αποτελεσματικό προϊόν και παραμένει ένα ζωτικό εργαλείο για την υποστήριξη της παγκόσμιας αντίδρασης στην πανδημία.
Πηγή: Conversation