Όλα τα πιθανά σενάρια για την τύχη και τη διάρκεια της αξιολόγησης εξετάζουν στο οικονομικό επιτελείο, με στόχο η έναρξη του νέου γύρου διαπραγματεύσεων να βρει απολύτως προετοιμασμένη την κυβέρνηση.
Αρμόδιοι παράγοντες διερευνούν όλες τις παραμέτρους σχετικά με την πιθανότητα η τρίτη αξιολόγηση να αρχίσει και να τελειώσει στην ώρα της. Στόχος της ελληνικής πλευράς και να εκταμιευθούν τα επόμενα 5 δισ. ευρώ της δόσης, αλλά και να μην διαταραχθεί το θετικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί μετά την ολοκλήρωση της προηγούμενης αξιολόγησης.
Το ιδανικό σενάριο θα ήταν η αξιολόγησης να ολοκληρωθεί έως τις 9 Οκτωβρίου, ημερομηνία που είναι προγραμματισμένη η διεξαγωγή του δεύτερου Eurogroup της νέας χρονιάς ή έστω στις 9 Νοεμβρίου όταν θα διεξαχθεί η επόμενη συνεδρίαση. Αυτό προϋποθέτει η αξιολόγηση να αρχίσει εντός του Σεπτεμβρίου και να ολοκληρωθεί εντός μερικών εβδομάδων.
Η επιλογή αυτών των ημερομηνιών δεν είναι τυχαία. Συγκεκριμένα στις 15 Σεπτεμβρίου είναι προγραμματισμένη η πρώτη για αυτή την περίοδο, συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, όπου σε αυτή θα μπορούσε να εξεταστεί η πορεία υλοποίησης του νέου κύκλου προαπαιτούμενων δράσεων. Σε αυτή τη συνεδρίαση θα μπορούσε να δοθεί η εντολή από τους υπουργούς Οικονομικών για άμεση επιστροφή των θεσμών και ταχεία ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Μια τέτοια εξέλιξη θα βοηθούσε να μην διαταραχθεί το κλίμα αισιοδοξίας που έχει δημιουργηθεί και παράλληλα να επιχειρηθεί έως το τέλος του έτους ακόμα μια έξοδος στις αγορές, όπως τουλάχιστον επιθυμεί το Μέγαρο Μαξίμου.
Τα εμπόδια
Μερίδα κυβερνητικών στελεχών, αλλά και από πλευράς δανειστών, εκτιμούν ότι η επίτευξη αυτού του σεναρίου είναι σχεδόν αδύνατη. Όπως εξηγούν το αποτέλεσμα των Γερμανικών εκλογών και οι ισορροπίες οι οποίες θα δημιουργηθούν μέσα στη νέα κυβέρνηση συνασπισμού της Γερμανίας, θα κρίνουν πολλά και για το περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων, αλλά και για τις προθέσεις των δανειστών.
Ταυτόχρονα οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι οι αποφάσεις σχετικά με την ατζέντα της αξιολόγησης, τους στόχους των δανειστών, αλλά και τον ρόλο που θα έχει το ΔΝΤ στην επόμενη αξιολόγηση θα καθοριστούν κατά τη Σύνοδο του Ταμείου στην Ουάσιγκτον από τις 13 έως τις 15 Οκτωβρίου.
Σε αυτό το πλαίσιο διαμορφώνεται το δεύτερο σενάριο, το οποίο βλέπει ολοκλήρωση της αξιολόγησης έως το τέλος του 2017 και μια νέα έξοδο στις αγορές στο τέλος του χρόνου ή στην αρχή του επόμενου. Προϋπόθεση βέβαια και εδώ αποτελεί η ομαλή ολοκλήρωση της αξιολόγησης, χωρίς να υπάρξουν νέες απαιτήσεις από την πλευρά των δανειστών οι οποίες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν εμπλοκή στις διαπραγματεύσεις.
Καθυστερήσεις και προβληματισμοί
Το πιο απαισιόδοξο σενάριο «βλέπει» να υπάρχουν νέες απαιτήσεις από την πλευρά των δανειστών και ειδικά από την πλευρά του ΔΝΤ. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το Ταμείο έχει προϊδεάσει την Ελληνική πλευρά ότι εκτός των εργασιακών, έχει συγκεκριμένα ατζέντα και για το Δημόσιο, ενώ βλέπει ότι υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις στις παρεμβάσεις που έπρεπε να έχουν γίνει στις τράπεζες για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων.
Οι νέες απαιτήσεις από την πλευρά των δανειστών, θα μπορούσαν να φέρουν ένα νέο γύρο αντιπαράθεσης της κυβέρνησης με τους θεσμούς με αποτέλεσμα η αξιολόγηση να κρατήσει έως το καλοκαίρι του 2018. Σε μια τέτοια αρνητική εξέλιξη η οικονομία θα μπει σε μια νέα περίοδο αστάθειας, με αποτέλεσμα να τεθεί σε κίνδυνο η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, αλλά και να μοιάζει αδύνατη μια ακόμα έξοδος στις αγορές.
Μακρά, αλλά «αναίμακτη» αξιολόγηση
Αρκετοί είναι αυτοί που θεωρούν ως πολύ πιθανό το σενάριο μιας μακράς αξιολόγησης έως το καλοκαίρι του 2018, χωρίς όμως ιδιαίτερες εντάσεις και εμπλοκές. Σε ένα τέτοιο σενάριο οι εκταμιεύσεις θα γίνονται με την ολοκλήρωση μέρους των προαπαιτούμενων δράσεων και την ψήφιση των συμφωνηθέντων, χωρίς ωστόσο να κλείνουν όλα τα θέματα μαζί.
Σε αυτή την περίπτωση οι δανειστές θα πηγαινοέρχονται στην Αθήνα προκειμένου να ελέγχουν από κοντά την υλοποίηση των προαπαιτούμενων, την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού και στη συνέχεια θα ενημερώνουν σε κάθε Eurogroup τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης.
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια μακρά αξιολόγηση, κατά τη διάρκεια της οποία θα εκταμιεύονται κανονικά οι προγραμματισμένες δόσεις και η ολοκλήρωση της θα ανοίξει το δρόμο για την τελευταία «υπέρ-αξιολόγηση» η οποία θα κρίνει την ολοκλήρωση του προγράμματος και την επόμενη ημέρα μετά το τέλος του τρίτου Μνημονίου.