Σίγουρα θα τα καταφέρεις μόνη σου; Την ξαναρωτάω για τελευταία φορά;
«Εννοείται, μου απαντάει, μου αρέσει να είμαι μόνη μου».
« Εμένα να δεις», σκέφτομαι και κλείνω πίσω μου την πόρτα. Κατεβαίνω στο Μαιντάν, την κεντρική πλατεία του Κιέβου, να πάρω έναν καφέ και να αναζητήσω το λεωφορείο που θα με πήγαινε στο Τσέρνομπιλ. Επιτέλους μόνη, επιτέλους βυθισμένη στη σιωπή μου, όπως αρμόζει σε ένα τέτοιο μέρος.
Η φίλη μου δεν ήθελε να έρθει μαζί μου στην εκδρομή αυτή. Εγώ έδειξα εμπιστοσύνη στο τουρ και το τόλμησα. Οι περισσότεροι άνθρωποι και κυρίως οι ίδιοι οι Ουκρανοί φοβούνται την ιδέα μιας τέτοιας επίσκεψης στο κολαστήριο του Τσέρνομπιλ. Η αλήθεια είναι ότι όσο προετοιμασμένος και να είσαι γι’ αυτό που θα δεις, η ανατριχίλα της πρώτης επαφής είναι δεδομένη.
Μέχρι να φτάσουμε στον προορισμό μας, σταματούμε σε πολλά σημεία για να ελέγξουν τα χαρτιά μας. Στο λεωφορείο παρακολουθούμε ντοκιμαντέρ σχετικά με την έκρηξη. Είμαστε εννιά άτομα όλο κι όλα, οι περισσότεροι μεμονωμένοι, όλοι αρκετά περίεργοι για τη νέα αυτή εμπειρία.
Και να’ μαστε, εκεί, στα πρώτα κτίρια της εγκατάλειψης, να φανταζόμαστε το μέρος αυτό ακριβώς μια μέρα πριν το συμβάν, και τους ανυποψίαστους κατοίκους που τους έλαχε να ζήσουν τον τρόμο και τη φρίκη, μια φρίκη που συγκλόνισε και ακόμα συγκλονίζει ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Θα ήταν μια υπέροχη μέρα εκείνη η Πρωτομαγιά. Όχι μόνο επειδή γιορτάζει το προλεταριάτο όλου του κόσμου αλλά και γιατί τα παιδιά της μικρής πόλης περίμεναν πώς και πώς να ανοίξει η κατασκήνωση, το λούνα παρκ, το ξενοδοχείο μπροστά στο ποτάμι. Θα έπαιζαν ξένοιαστα με τους φίλους τους. Αν δεν ερχόταν εκείνη η αποφράδα ημέρα. 26 Απριλίου 1986.
Ο πυρηνικός αντιδραστήρας νούμερο τέσσερα εκρήγνυται. Το μέλλον ολόκληρης της Ευρώπης κρέμεται από μια κλωστή. Η ΕΣΣΔ ντροπιάζεται, αποδυναμώνεται και εν τέλει καταρρέει. Το ραδιενεργό νέφος καλύπτει όλη την Ευρώπη, και την Ελλάδα. Οι ήρωες πυροσβέστες που επιχείρησαν να σβήσουν τη φωτιά πέθαναν ακαριαία ή λίγες μέρες αργότερα. Τέσσερα δευτερόλεπτα μόλις μπορεί κανείς να εκτεθεί στη ραδιενέργεια. Αυτή την όψη έχει ο θάνατος και η εγκατάλειψη. Θα μπορούσε να είχε ανατιναχτεί η Ευρώπη όλη στον αέρα. Αντί αυτού και με τις θυσίες ορισμένων ηρώων σήμερα ζούμε, σχεδόν ακέραιοι μιας και ο καρκίνος είναι παντού.
Ήταν ξημερώματα της 26ης Απριλίου 1986 όταν οι εργαζόμενοι στον πυρηνικό σταθμό «Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν», στο Τσέρνομπιλ της Ουκρανίας, άρχισαν τις προγραμματισμένες εργασίες για ένα πείραμα, που σκοπό είχε να ελέγξει τα συστήματα ασφαλείας, αλλά οδήγησε στο μεγαλύτερο πυρηνικό ατύχημα.
Στο πλαίσιο του πειράματος αυτού, οι τεχνικοί έκλεισαν τα αυτόματα συστήματα ρύθμισης της ισχύος της τέταρτης μονάδας του σταθμού, καθώς και τα συστήματα ασφαλείας, αφήνοντας ωστόσο τον αντιδραστήρα να λειτουργεί με το 7% της ισχύος του. Στη 1:23 το πρωί, η αλυσιδωτή αντίδραση στον τέταρτο αντιδραστήρα προκάλεσε διαδοχικές εκρήξεις, οι οποίες τίναξαν στον αέρα το ατσάλινο κάλυμμα του αντιδραστήρα, βάρους χιλίων τόνων. Τεράστιες ποσότητες ραδιενεργού υλικού σκορπίστηκε στον αέρα, μέσω του οποίου μεταφέρθηκε στις γύρω περιοχές με ταχείς ρυθμούς.
Τα συναισθήματα είναι βαριά, η καρδιά προσπαθεί να χωνέψει τη φρίκη που αντίκρισαν προ ολίγου τα μάτια. Με συνοπτικές διαδικασίες, σκυφτοί, σκεπτικοί, αμίλητοι, ξεκινούμε για την επιστροφή στο Κίεβο, αφού περάσουμε από δυο ελέγχους ραδιενέργειας.
Ένα πράγμα σίγουρα σκεφτόμασταν όλοι. Ποτέ ξανά μια χώρα μη ξαναζήσει τέτοια καταστροφή, τέτοια αόρατη θανατηφόρα απειλή.
