Η συγγραφέας Ελίζαμπεθ Στόουν είχε γράψει κάποτε: «Η απόφαση να αποκτήσεις παιδί είναι πραγματικά βαρυσήμαντη. Αποφασίζεις να αφήσεις την καρδιά σου να κυκλοφορεί έξω από το σώμα σου για πάντα».
Η μητρότητα είναι μια λέξη ιερή και παράλληλα κουβαλάει βάρος και ευθύνη. Είτε μια γυναίκα κυοφορεί το έμβρυο της είτε αναλαμβάνει τον ρόλο αυτό μια παρένθετη μητέρα, η ζωή της αλλάζει ριζικά με την ύπαρξη ενός παιδιού που για τουλάχιστον 18 χρόνια θα εξαρτάται από εκείνη. Η ευθύνη τεράστια, αλλά και η επιθυμία απόκτησης παιδιού εξίσου μεγάλη.
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα ζευγάρια αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας με επακόλουθο να απευθύνονται σε άλλες λύσεις, όπως είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση, η λήψη ωαρίου από κάποια δότρια, αλλά και η χρησιμοποίηση παρένθετης μητέρας. Κι εδώ τίθεται το ερώτημα… Πως αισθάνεται το ζευγάρι, η μελλοντική βιολογική μητέρα, αλλά και η δότρια ή η παρένθετη μητέρα; Πως διαχειρίζονται την εννιάμηνη αναμονή, τι σκέψεις και ποια είναι τα συναισθήματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι όλοι οι εμπλεκόμενοι μιας τέτοιας απόφασης;
Μιλήσαμε με την ειδική ψυχολόγο κα Έλενα Ανθή, η οποία συχνά προσφέρει συμβουλευτική στήριξη σε ζευγάρια που προχωρούν στο επόμενο βήμα. Όπως η ίδια τονίζει, πολλά ζευγάρια αντιμετωπίζουν έντονα συναισθήματα άγχους και διαταραχής μπαίνοντας σε μια τέτοια διαδικασία οπότε η στήριξη από έναν ειδικό είναι απαραίτητη. Τα περιστατικά των ζευγαριών δυστυχώς πληθαίνουν τα τελευταία χρόνια κι αυτό είναι συνέπεια πολλών παραγόντων. Οι βασικότερες αιτίες όμως είναι η σεξουαλική δυσλειτουργία και το άγχος που δημιουργείται λόγω αυξημένων υποχρεώσεων μέσα στην καθημερινότητα. Σύμφωνα με τα παγκόσμια στοιχεία περίπου 1 στα 6 ζευγάρια αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογονιμότητας, δηλαδή το 15% -20% αναγκάζεται να ζητήσει ιατρική συμβουλή προκειμένου να βρει λύση.
Πως αισθάνονται τα ζευγάρια;
Σύμφωνα με την κα Ανθή, είναι από τις πιο δύσκολες περιόδους της ζωής ενός ζευγαριού μια και δοκιμάζεται η μεταξύ τους σχέση, η σεξουαλικότητα αλλά και οι κοινοί τους στόχοι που μπορεί να αλλάξουν στην πορεία λόγω δυσκολιών επίτευξης. Παράλληλα, η προγραμματισμένη αποχή που έχουν κάνει, προκειμένου να τεκνοποιήσουν, σε συνδυασμό με την ακολουθία συγκεκριμένων ημερών και ωρών δημιουργεί μια αναστάτωση που ελαττώνει την αρχική ευχαρίστηση της συνεύρεσης. Άγχος επίσης δημιουργεί και η ιατρική διερεύνηση που ναι μεν είναι απαραίτητη, αλλά είναι χρονοβόρα και δαπανηρή.
Τι προσφέρει η ειδική ψυχολόγος
Καταρχάς, εξηγεί η κα Ανθή, ένα ζευγάρι για να απευθυνθεί σε ειδική σύμβουλο πρέπει υπάρχει θέληση και από τις δύο πλευρές. Ο ρόλος του ψυχολόγου είναι να βοηθήσει το ζευγάρι να διαχειριστεί το άγχος, την πιθανή κατάθλιψη και να διευκολύνει τη λήψη αποφάσεων. Η θεραπεία έχει στόχο να βρεθούν λύσεις, οπότε «ελέγχεται» και η ωριμότητα του ζευγαριού για τις νομικές και συναισθηματικές συνέπειες που θα ακολουθήσουν. Είναι μια διαδικασία που δυστυχώς ακόμα αντιμετωπίζει το στίγμα της οικογένειας και της ευρύτερης κοινωνίας, οπότε είναι σημαντική και η ενημέρωση για όσα θα ακουστούν στο περιβάλλον του ζευγαριού, αλλά και για τις σχέσεις που θα δημιουργηθούν με την πιθανή παρένθετη μητέρα. Μπορεί να προκύψουν μελλοντικά ενοχές και απορίες. Πόσα πρέπει να πουν στο παιδί, θα αποκαλύψουν την αλήθεια ή όχι; Χρειάζεται μια προετοιμασία όταν φτάσουν σε αυτό το στάδιο.
Όπως η ψυχολόγος τονίζει σε μια ψυχολογική στήριξη ελέγχεται το άγχος και τα πιθανά συναισθήματα θλίψης των μελλοντικών γονέων, καθώς και οι τρόποι μείωσης τους. Μελέτες έχουν δείξει ότι η συμβουλευτική υποστήριξη σε συνδυασμό με μαθήματα γιόγκα, διαλογισμού ή διαφόρων μορφών τέχνης, ανακουφίζει και βοηθάει τα ζευγάρια.
Πως αισθάνεται η βιολογική μητέρα
Η απόφαση που παίρνει να χρησιμοποιήσει κάποια άλλη μέθοδο για να αποκτήσει παιδί δεν είναι εύκολη. Συχνά αισθάνεται ενοχές και πένθος γιατί δεν μπορεί να κυοφορήσει η ίδια. Διακατέχεται από αισθήματα ανασφάλειας, φόβου, αδυναμίας να ελέγξει την κατάσταση, αλλά και πιθανή ζήλεια για τη γυναίκα που μπορεί να κουβαλάει το έμβρυο. Τα αισθήματα της μπορεί να εναλλάσσονται. Έτσι παράλληλα με όσα αναφέρθηκαν μπορεί να νιώθει ευγνωμοσύνη, ανακούφιση ελπίδα, αλλά και θαυμασμό για την ψυχική δύναμη της άλλης γυναίκας που κυοφορεί το παιδί της. Ίσως τονίζει η ψυχολόγος να αισθάνεται και μια ματαίωση για το σύζυγο της.
Πως αισθάνεται ο βιολογικός πατέρας
Ο πατέρας περνάει τη δική του – συχνά υποτιμημένη – διαδικασία εξηγεί η ειδική σύμβουλος. Τα συναισθήματα του είναι διφορούμενα. Από τη μια αισθάνεται αμηχανία και απώλεια ελέγχου για όσα συμβαίνουν κι από την άλλη νιώθει εκτίμηση και ανακούφιση που βρέθηκε λύση στο θέμα της τεκνοποίησης. Επίσης, ένας συχνός προβληματισμός του πατέρα είναι πως να συμπεριφερθεί στη γυναίκα που κυοφορεί το παιδί του.
Συναισθήματα της παρένθετης μητέρας
Διπλά συναισθήματα κουβαλάει και η παρένθετη μητέρα. Εάν δεν είναι από τον οικογενειακό κύκλο και είναι μια ξένη γυναίκα,,τότε δημιουργείται συχνά σύγχυση ταυτότητας. Είναι μητέρα ή φορέας; Καθώς κουβαλάει την καινούρια ζωή που μεγαλώνει μέσα της για εννέα μήνες δημιουργείται μια σύνδεση με το έμβρυο που τη δυσκολεύει στο να διαχειριστεί διάφορα δύσκολα κομμάτια. Έχει από τη μια πλευρά τη χαρά της εγκυμοσύνης κι από την άλλη αισθάνεται λύπη που θα αποχωριστεί το μωρό. Θλίψη, άδειασμα, αδυναμία, πένθος, αμφιθυμία, επιλόχεια κατάθλιψη, δεσμός με το παιδί είναι μερικά από τα συναισθήματα που θα πρέπει να διαχειριστεί, γι′ αυτό και η ψυχολογική αξιολόγηση πριν προχωρήσει στη διαδικασία, αλλά και η ψυχολογική στήριξη μετά είναι άκρως απαραίτητα.
Δότρια ωαρίων
Υπάρχουν συνήθως δύο λόγοι που γίνεται κάποια δότρια ωαρίων. Συχνά γίνεται για οικονομικό όφελος. Μάλιστα, στο εξωτερικό είναι αρκετά συχνό να δίνει κάποια τα ωάρια της προκειμένου να έχει χρηματικές απολαβές. Φυσικά υπάρχουν και οι περιπτώσεις που κάποια γυναίκα αποφασίζει να τα προσφέρει με αλτρουιστικό κίνητρο προκειμένου να βοηθήσει κάποιον άγνωστο ή συγγενή ή φιλικό πρόσωπο. Ανεξαρτήτως λόγου θα πρέπει να εστιάσουμε στη δυνατότητα που δίνει στα ζευγάρια να κάνουν το όνειρο τους πραγματικότητα και να αποκτήσουν παιδί. Η δότρια – ειδικά αν είναι άγνωστη – δεν εμπλέκεται σε συναισθηματισμούς, καθώς – εκτός από την προσφορά της – δεν μπαίνει σε καμία άλλη διαδικασία που να την καθιστά ευάλωτη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η διαδικασία της παρένθετης μητέρας δεν είναι νόμιμη σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Η Ελλάδα είναι από τις λίγες χώρες που επιτρέπει τη διαδικασία και μάλιστα είναι καθ΄ όλα νόμιμη και θεσμικά οργανωμένη. Βέβαια, υπάρχει ένας περιορισμός στην εύρεση παρένθετων μητέρων μια και για πολλούς είναι ακόμα στίγμα και ταμπού.
