Απεβίωσε η Μυρσίνη Ζορμπά σε ηλικία 74 ετών. Αργά το βράδυ της Πέμπτης 20 Απριλίου, αναρτήθηκε στο προφίλ της στο facebook το τελευταίο της κείμενο, συνοδευόμενο από τη φράση «Πέρασε στην ανυπαρξία πριν από λίγο».
Το τελευταίο κείμενο της Μυρσίνης
«Η λέξη που ταιριάζει σε αυτόν τον σύντομο ορίζοντά μου είναι η ανυπαρξία. Δεν περιγράφεται, γιατί είναι ένας ου τόπος, ου χρόνος. Την περασμένη εβδομάδα στη συζήτηση με τον γιατρό κατάλαβα ότι διακόπτουμε τις χημειοθεραπείες, δεν είχαν αποτέλεσμα, και ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές. Επομένως η ανυπαρξία είναι αυτό που εκφράζει καλύτερα, που διατυπώνει με μεγαλύτερη ακρίβεια αυτό που έρχεται. Βέβαια όλο το διάστημα, εδώ και έναν χρόνο, μέσα από τη συμπίεση, που διαρκώς μεγαλώνει, τον χρόνο που η κλεψύδρα του αδειάζει, διογκώνεται ο φόβος, που στην αρχή είχε μερικές χαραμάδες, κάποιες ελπίδες, μερικά ίσως πιθανόν, και σιγά σιγά ο φόβος καταλαμβάνει όλον τον υπάρχοντα χρόνο και είναι τόσο απόλυτος που πια δεν φοβάσαι, γιατί δεν υπάρχει μέσα σε αυτό κάτι που να κινείται, να έχει μία ροή. Υπάρχει μόνο αυτό που ζεις και που από τη μία μεριά είναι σκοτεινό και δυσοίωνο, μια δυστοπία, από την άλλη είναι η πραγματική ζωή, αυτό το κάθε μέρα, που το επιμελείσαι, το φροντίζεις. Το φαγητό, το διάβασμα, ο καιρός έξω από το παράθυρο, τα ωραία λουλούδια, οι φίλοι, οι επικοινωνίες οι συζητήσεις, τα ενδιαφέροντα πάνω απ’ όλα, η δύναμη των ιδεών που δεν σταματάει να υπάρχει και που καταφέρνει να εξακτινωθεί πέρα από χρόνο. Επομένως υπάρχουν οι δύο πλευρές και η ζωή είναι αυτή που κερδίζει την καθημερινότητα, οπότε αυτός ο συμπαγής όγκος του φόβου μένει εκεί, παγωμένος και παγιωμένος και σου επιτρέπει να ζήσεις αυτό που ζεις. Πιο πέρα, σηκώνοντας το βλέμμα, η ανυπαρξία είναι το πιο ρεαλιστικό… Είναι λίγο αστείο βέβαια, καμία ανυπαρξία δεν είναι ρεαλιστική, παρά μόνο άμα τη βλέπεις απ’ έξω και εγώ τη βλέπω από πολύ κοντά πια».
Η Μυρσίνη Ζορμπά, διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού (Αυγ. 2018-Ιουλ.2019), ευρωβουλευτής (2000-2004), πρώτη διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (1995-1999) και εκδότρια (εκδόσεις «Οδυσσέας» 1973-1992).
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949, σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1968-1972) και ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της στη Φιλοσοφία του Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Ρώμης ως υπότροφος της Ιταλικής Κυβέρνησης (1973-74). Η διδακτορική της διατριβή είχε τίτλο «Η κρατική πολιτική για το βιβλίο» (Πάντειο Πανεπιστήμιο, 1992). Δίδαξε θεωρία και πολιτική του πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1992-1995 και 2005-2007) και στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (2006-2012). Ίδρυσε την εθελοντική οργάνωση «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού» (2004) με ιδιαίτερη δραστηριότητα στα προσφυγόπουλα, για τα οποία δημιούργησε και το πρώτο σχολείο το καλοκαίρι του 2015. Το 2022 το Πανεπιστήμιο Ρώμης La Sapienza την τίμησε ως διακεκριμένη απόφοιτό του και έδωσε το όνομά της στο Laboratorio di Studi Neogreci του Τμήματος Ευρωπαϊκών, Αμερικανικών και Διαπολιτισμικών Σπουδών.
Ήταν μέλος του ΠΑΜ, της Ελληνοευρωπαϊκής Κίνησης Νέων και της πρώτης έκδοσης του Αντί. Υπήρξε συνιδρύτρια του εκδοτικού οίκου Οδυσσέας (1973), μετέφρασε και έκανε γνωστά στην Ελλάδα τα έργα του Γκράμσι. Στη Μεταπολίτευση ήταν μέλος του ΚΚΕ εσωτερικού, της Κ.Ε. της ΕΑΡ (1987) και της κίνησης «Πολιτεία». Το 2000-2004 εξελέγη μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με το ΠΑΣΟΚ, και συμμετείχε στην Ευρωπαϊκή Σοσιαλιστική Ομάδα και στην Επιτροπή Πολιτισμού του Ευρωκοινοβουλίου. Το 2009-2015 διαδέχτηκε τον Νίκο Θέμελη ως διευθύντρια του πολιτικού γραφείου του πρώην Πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη. Το 2018 κλήθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα να αναλάβει υπουργός Πολιτισμού.
Ο ΣΥΡΙΖΑ αποχαιρετά τη Μυρσίνη Ζορμπά
«Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία αποχαιρετά με θλίψη και σεβασμό τη Μυρσίνη Ζορμπά. Η Μυρσίνη Ζορμπά ήταν μια ξεχωριστή γυναίκα που σημάδεψε με τη σκέψη και τη δράση της τη νεότερη ελληνική ιστορία. Αγωνίστρια του αντιδικτατορικού κινήματος στις γραμμές της ανανεωτικής αριστεράς, μεταφράστρια και εκδότρια του έργου του Αντόνιο Γκράμσι, συμμέτοχος στα συλλογικά εγχειρήματα που άλλαξαν το πνευματικό τοπίο της χώρας, η Μυρσίνη Ζορμπά συνδύαζε το ασίγαστο πάθος για κοινωνική δικαιοσύνη με το βαθύ στοχασμό γύρω από τον κόσμο που μας περιβάλλει.
Αυτός ο συνδυασμός την οδήγησε στην ίδρυση του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και στη διαρκή αναζήτηση καινοτόμων πολιτικών γύρω από την ανάγνωση, την εκδοτική πολιτική και τις δημόσιες βιβλιοθήκες της χώρας.
Πολιτικά ενεργή, ευρωβουλευτής και παρούσα με πυκνές δημόσιες παρεμβάσεις διοχέτευσε την ενεργητικότητά της στο Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
Διετέλεσε διευθύντρια του γραφείου του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη και ανάμεσα στο συγγραφικό της έργο ξεχωρίζει το πρόσφατο βιβλίο της για την προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου.
Το 2018 ανέλαβε υπουργός Πολιτισμού στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, όπου πρωταγωνίστησε σε μικρές και μεγάλες μάχες για μια νέα ριζοσπαστική πολιτική στον πολιτισμό. Το όραμά της για την Πολιτισμική Δημοκρατία είναι η μεγάλη παρακαταθήκη αυτής της ευγενικής και μαχητικής προσωπικότητας. Και αυτός ο στόχος, είναι και θα είναι το διαρκές σημείο αναφοράς για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στον σύντροφό μας Αντώνη Λιάκο και στους οικείους της».
ΠΑΣΟΚ: Η πολυσχιδής προσωπικότητά της ξεδιπλώθηκε σε πολλές εκφάνσεις του δημόσιου βίου
«Αποχαιρετούμε με οδύνη τη Μυρσίνη Ζορμπά.Η πολυσχιδής προσωπικότητά της ξεδιπλώθηκε σε πολλές εκφάνσεις του δημόσιου βίου.
Ανέπτυξε ενεργό δράση κατά της δικτατορίας ως μέλος του ΠΑΜ.Διετέλεσε πρώτη διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, ευρωβουλευτής με το ΠΑΣΟΚ και ιδρυτικό μέλοςτης εθελοντικής οργάνωσης «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού».
Οι επιστημονικές της δημοσιεύσεις θα αποτελέσουν πολύτιμη παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.
Εκφράζουμε στην οικογένειά της τα ειλικρινή μας συλλυπητήρια».
ΚΚΕ: Χαρακτηρίστηκε σε όλη της τη ζωή από την πολιτική της δράση
Το ΚΚΕ εκφράζει τη λύπη του για τον θάνατο της πανεπιστημιακού, πρώην υπουργού και ευρωβουλευτή Μυρσίνης Ζορμπά.
«Η Μυρσίνη Ζορμπά χαρακτηρίστηκε σε όλη της τη ζωή από την πολιτική της δράση, μαζί με το μεγάλο ενδιαφέρον της για τα θέματα του Πολιτισμού και ιδιαιτέρως του βιβλίου, ως η πρώτη διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και συνεκδότρια του εκδοτικού οίκου Οδυσσέας», αναφέρει το ΚΚΕ σε ανακοίνωσή του και εκφράζει τα συλλυπητήριά του στην οικογένεια και τους οικείους της.
Μενδώνη: Την αποχαιρετούμε με συγκίνηση και σεβασμό
Πληροφορούμενη την απώλεια της Μυρσίνης Ζορμπά, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Η πίστη μας στον εκσυγχρονισμό του κράτους ήταν κοινή με τη Μυρσίνη Ζορμπά, στην πολιτική μας αφετηρία. Η ενασχόλησή μας με τον Πολιτισμό και τη Πολιτική μας οδήγησε, εντέλει, σε διαφορετικούς πολιτικούς χώρους. Την γνώρισα ως διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου το οποίο αγάπησε ιδιαίτερα και υπηρέτησε με αφοσίωση. Η δράση της για τα δικαιώματα των παιδιών, αναγνωρίστηκε και επαινέθηκε. Ανθρώπινα, είναι συνταρακτικός ο αποχαιρετισμός στη ζωή μιας γυναίκας που γνωρίζει ότι πλησιάζει στο τέλος, γράφοντας στο τελευταίο της κείμενο «Η λέξη που ταιριάζει σε αυτόν τον σύντομο ορίζοντά μου είναι η ανυπαρξία». Την αποχαιρετούμε με συγκίνηση και σεβασμό. Ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους φίλους της».
Γιατρομανωλάκης: Η συμβολή της στον πολιτισμό και ιδίως στον χώρο του βιβλίου ήταν διαχρονική και αναγνωρισμένη
«Η συμβολή της Μυρσίνης Ζορμπά στον πολιτισμό και ιδίως στον χώρο του βιβλίου ήταν διαχρονική και αναγνωρισμένη, όπως και η δράση της για την προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών. Συμμεριζόμαστε απόλυτα την πίστη της ότι η ισότιμη πρόσβαση στην τέχνη και τον πολιτισμό συμβάλλει στην άρση των κοινωνικών ανισοτήτων. Εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στους οικείους της και στην πολιτική της οικογένεια», αναφέρει το συλλυπητήριο μήνυμα του υφυπουργού Πολιτισμού, Νικόλα Γιατρομανωλάκη.
Εταιρεία Συγγραφέων: Με τη δημιουργία του ΕΚΕΒΙ, έβαλε τις βάσεις για να αναβαθμιστεί ο χώρος του βιβλίου
Η Εταιρεία Συγγραφέων, «μαζί με όλους τους ανθρώπους των γραμμάτων, εκφράζει τη βαθύτατη θλίψη της για τον θάνατο της Μυρσίνης Ζορμπά, η οποία, με τη δημιουργία του ΕΚΕΒΙ, έβαλε τις βάσεις για να αναβαθμιστεί ο χώρος του βιβλίου και η θέση των Ελλήνων συγγραφέων, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό». Αυτό αναφέρει, σε μήνυμα της, η Eταιρεία, εκφράζοντας συλλυπητήρια στον σύντροφο της Μυρσίνης Ζορμπά και επίτιμο μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, Αντώνη Λιάκο.