Eνα τεράστιο μέρος της παγκόσμιας αγοράς ντίζελ -το καύσιμο της παγκόσμιας οικονομίας- απέχει μόλις εβδομάδες από το να υποστεί νέες σαρωτικές κυρώσεις.
Από τις 5 Φεβρουαρίου, η Ευρωπαϊκή Ενωση, η G7 και οι σύμμαχοί της θα επιχειρήσουν να επιβάλουν ανώτατο όριο στην τιμή των εξαγωγών καυσίμων της Ρωσίας. Αυτό θα συμπέσει με την απαγόρευση της ΕΕ για όλες σχεδόν τις εισαγωγές ρωσικών προϊόντων πετρελαίου.
Παρόμοια μέτρα ισχύουν ήδη για τις αποστολές ρωσικού αργού, αλλά είναι το πλαφόν μαζί με την απαγόρευση των διυλισμένων καυσίμων - και ιδιαίτερα του ντίζελ - που ανησυχούν ορισμένους παρατηρητές της αγοράς πετρελαίου για την πιθανότητα αύξησης των τιμών.
Πριν από την εισβολή της στην Ουκρανία, η Ρωσία ήταν ο μεγαλύτερος εξωτερικός προμηθευτής καυσίμων της Ευρώπης και η Γηραιά Ηπειρος συνέχισε να αγοράζει σε μεγάλους όγκους μέχρι την οριστική διακοπή. Ως αποτέλεσμα, οι κυρώσεις είναι πιθανό να προκαλέσουν μια μεγάλη αλλαγή στα δρομολόγια των παγκόσμιων ροών ντίζελ - με τη βοήθεια των νέων αγοραστών αργού πετρελαίου της Ρωσίας που στέλνουν καύσιμα πίσω στην Ευρώπη. Βραχυπρόθεσμα, υπάρχει κίνδυνος υψηλότερων τιμών.
«Η απώλεια ρωσικών βαρελιών είναι τεράστια και η αντικατάστασή τους θα είναι μια πολύ μεγάλη πρόκληση», εξηγεί ο Κεσάβ Λοχίγια, ιδρυτής της συμβουλευτικής Oilytics. «Αλλά η αγορά τιμολογεί με λιγότερο πανικό, καθώς οι αγορές και οι εμπορικές ροές έχουν αποδειχθεί ανθεκτικές. Αυτή θα είναι μια νέα αλλαγή της διαδρομής του ντίζελ».
Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα πρέπει να αντικαταστήσει περίπου 600.000 βαρέλια την ημέρα εισαγωγών ντίζελ και η Ρωσία θα πρέπει να βρει νέους αγοραστές για αυτές τις προμήθειες, να αποθηκεύσει τα καύσιμα στα πλοία ή να μειώσει την παραγωγή στα διυλιστήρια της.
Οι αποστολές προς την ΕΕ από τις ΗΠΑ και την Ινδία έχουν ήδη αυξηθεί, καθώς παράγουν περισσότερα από όσα καταναλώνουν, επιτρέποντάς τους να εξάγουν το πλεόνασμά τους. Η Κίνα αναμένεται επίσης να στείλει το μεγαλύτερο μέρος των καυσίμων της στις κοντινές αγορές της, οδηγώντας έμμεσα φορτία από άλλους προμηθευτές προς την Ευρώπη.
Ο ρόλος της Ινδίας στον εφοδιασμό της Ευρώπης είναι αξιοσημείωτος επειδή έχει γίνει ένας από τους μεγαλύτερους αγοραστές ρωσικού αργού πετρελαίου με έκπτωση από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος.
Μια μεγάλη αύξηση στις ροές ντίζελ στην Ινδία εξασφαλίζει ότι το ρωσικό αργό αγοράζεται και διυλίζεται σε ντίζελ στην Ινδία προτού πουληθεί πίσω στην Ευρώπη.
Οι κυρώσεις της ΕΕ δεν θα σταματήσουν πλήρως το ρωσικό πετρέλαιο από το να φτάνει στην Ευρώπη. Ενα τέτοιο εμπόριο δεν θα παραβίαζε τους κανόνες της ΕΕ, αλλά υπογραμμίζει την αναποτελεσματικότητα των κυρώσεων. Ουσιαστικά, οι υδρογονάνθρακες θα μεταφερθούν χιλιάδες χιλιόμετρα πιο μακριά από ό,τι θα συνέβαινε κανονικά - και στη συνέχεια θα επιστρέψουν ξανά.
Υπάρχει επίσης η δυνατότητα για πιο «σκοτεινές» πρακτικές, όπως η εκ νέου καταγραφή φορτίων ή η αποστολή καυσίμων σε κόμβους αποθήκευσης εξευγενισμένων προϊόντων σε άλλες περιοχές για ανάμειξη με μη ρωσικά προϊόντα.
Μέχρι στιγμής αυτό το χειμώνα, έχουν αποφευχθεί οι χειρότερες προβλέψεις για ελλείψεις. Το ντίζελ, το οποίο πριν από μήνες ήταν το επίκεντρο της ισχύος της αγοράς πετρελαίου, έχει γλιτώσει χάρη στον ασυνήθιστα ζεστό καιρό και την εισροή στην Ευρώπη.
Οι τιμές του αργού υποχώρησαν μετά τις κυρώσεις στη Ρωσία, οι οποίες φάνηκαν να αλλάζουν τη διαδρομή των εξαγωγών αντί να τις μειώνουν.
Μεταξύ των νέων - ή μεγαλύτερων - αγοραστών της Μόσχας θα είναι έμποροι στην Αφρική, τη Λατινική Αμερική και πιθανώς την Ασία. Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη πιθανότατα θα στραφεί στη Μέση Ανατολή, όπου γιγάντια νέα διυλιστήρια εντείνουν τη λειτουργία τους.
Ωστόσο, η συμβουλευτική Energy Aspects εκτίμησε αυτή την εβδομάδα ότι η Ρωσία θα μπορέσει να βρει αποδέκτες μόνο για περίπου το ένα τρίτο των εξαγωγών του ντίζελ της και ότι το υπόλοιπο θα πρέπει να μείνει εντός της χώρας.
«Το εμπάργκο προϊόντων είναι το δύσκολο γιατί η Ρωσία δυσκολεύεται πραγματικά να τοποθετήσει το ντίζελ της οπουδήποτε αλλού εκτός από την Ευρώπη», εξήγησε επικεφαλής αναλύτρια πετρελαίου της Energy Aspects, Αμρίτα Σεν, στο Παγκόσμιο Φόρουμ Ενέργειας.
Προβλήματα διύλισης
Αυτό συμβαίνει στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής βιομηχανίας διύλισης που ετοιμάζεται για έναν εποχιακό γύρο εργασιών συντήρησης και αντιμετωπίζει επίσης προβλήματα.
Επαπειλούμενες νέες απεργίες στη Γαλλία θα μπορούσαν να κατεβάσουν τα ρολά σε ορισμένες από τις εταιρείες παραγωγής καυσίμων της χώρας, μια ημέρα μετά την έναρξη ισχύος των κυρώσεων στη Ρωσία.
Δύο διυλιστήρια πετρελαίου στην ανατολική Γερμανία -που προηγουμένως εφοδιάζονταν με ρωσικό αργό πετρέλαιο- πρέπει να παράγουν λιγότερα καύσιμα από ό,τι συνήθως, επειδή αυτές οι ροές έχουν σταματήσει.
Και πίσω από όλα αυτά κρύβεται αθόρυβα μια σειρά από υλικοτεχνικά και τεχνικά ζητήματα που θα μπορούσαν να αναζωπυρωθούν ανά πάσα στιγμή.
Οι αγορές «ασφάλισης πολέμου» για πλοία που καταπλέουν στη Ρωσία παραμένουν σε κρίση αφού οι βασικοί αντασφαλιστές απέσυραν μέρος της κάλυψής τους, ενώ το κόστος των πετρελαιοφόρων έχει ήδη εκτοξευθεί ενόψει της εφαρμογής των κυρώσεων του αργού.
Προς το παρόν, υπάρχουν ελάχιστα σημάδια πανικού στις αγορές πετρελαίου. Το βασικό ερώτημα τις επόμενες εβδομάδες είναι αν μπορεί να γίνει κάτι που να μεταμορφώσει τις ροές ντίζελ παγκοσμίως.
«Η αγορά θα το λύνει πάντα. Απλώς, με πόσο πόνο;» διερωτάται ο επικεφαλής ραφιναρισμένων προϊόντων στην FGE, Γιουτζίν Λίντελ.
Πηγή: Bloomberg