Στην κονοβουλευτική δημοκρατία οι αντιδράσεις είναι πάντα αλυσιδωτές- όταν ο Μανόλης Γλέζος παραιτήθηκε από ευρωβουλευτής, τη θέση του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πήρε ο Νίκος Χουντής. Και στη «δύσκολη θέση» του Χουντή στην Ελληνική Βουλή βρέθηκε ο Γιώργος Κυρίτσης- από δημοσιογράφος της «Αυγής» με πένα διαχρονικά κοφτερή και «αντιμνημονιακή», βουλευτής μιας κυβέρνησης που με το «πιστόλι στον κρόταφο» έπρεπε να υποχωρήσει ατάκτως από την προεκλογική της ρητορεία και να «νερώσει» το ιδεολογικό της πρόσημο. Ο Κυρίτσης ψήφισε το νέο μνημόνιο. Την επόμενη μέρα μια ανάρτησή του στο facebook, όπου έγραφε πως είχε να ντραπεί τόσο πολύ από όταν είχε κατουρηθεί πάνω του στην Γ΄Δημοτικού, είχε γίνει σχεδόν viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης- και όχι μόνο. «Με πήρε τηλέφωνο η μάνα μου και μου είπε ότι βλέπει στα δελτία ειδήσεων αυτό που έγραψα», μου λέει ο ίδιος. «Τότε κατάλαβα πως σαν βουλευτής πρέπει να προσέχω πολύ περισότερο τι λέω και τι γράφω. Ο βουλευτής, πολύ περισσότερο από τον δημοσιογράφο έχει προσωποποιημένη ευθύνη. Αποφεύγω τις εμφανίσεις στα κανάλια και την συνεχή έκθεση». Από την πλευρά μου, βιάστηκα να τον συναντήσω- πριν εντρυφήσει ολοκληρωτικά στον νέο, πολιτικό του ρόλο.
Έγινες βουλευτής πολύ λίγο πριν την κρίσιμη ψηφοφορία…
Μία ώρα πριν την κρίσιμη ψηφοφορία. Η υπόλοιπη κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ είχε και κάποιες ευχάριστες στιγμές στη Βουλή, να περάσει κάποια νομοσχέδια με αριστερό ιδεολογικό φορτίο όπως για την ιθαγένεια ή το σοφρωνιστικό.
Εγώ έπρεπε κατευθείαν να ψηφίσω τα προαπαιτούμενα, μέτρα που είναι κατά των κατώτερων κοινωνικών τάξεων υπέρ των οποίων σαν ΣΥΡΙΖΑ «μεροληπτούμε» και, φιλοδοξούμε, να εκπροσωπήσουμε.
Τα ψηφίσαμε λόγω της απειλής του ξαφνικού θανάτου.
Την απειλή του ξαφνικού θανάτου- δηλαδή ή ναι στα μέτρα ή έξοδος από το ευρώ -πολλοί στο ΣΥΡΙΖΑ την χαρακτηρίζουν ως ψευδοδίλημμα.
Ψευδοδίλημμα όχι, απλά θεωρούν ότι υπάρχει τέτοια δυναμική στην ελληνική κοινωνία ώστε μια κυβέρνηση μπορεί να παρακάμψει την απειλή και να προχωρήσει σε πρόγραμμα απομάκρυνσης από το ευρώ.
Κανείς, όμως, δε μπορεί να ξέρει αν η απειλή στον Τσίπρα ήταν πραγματική ή μπλόφα- το ρίσκο που έπρεπε να αναληφθεί ήταν τεράστιο.
Είδαμε με πόση αποφασιστικότητα επέβαλαν τον περιορισμό στην ρευστότητα των τραπεζών. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να προετοιμάσει σχέδιο, ώστε να μην ξαναβρεθούμε μπροστά σε τέτοιο δίλημμα.
Υπάρχει για σένα σχέδιο εκτός ευρωζώνης;
Πρέπει να υπάρχει σχέδιο αντιμετώπισης του εκβιασμού, π.χ. της τραπεζικής ασφυξίας. Το ευρώ αντιπροσωπεύει, πλέον, ένα φόβο για τον Έλληνα, για την πλειοψηφία των πολιτών είναι ένα αναγκαίο κακό- ναι μεν φοβάται την έξοδο από αυτό αλλά το έχει ταυτίσει με σκληρά και άδικα μέτρα. Μια κοινωνία δε μπορεί να προοδεύσει σε ένα νομισματικό χώρο αν δε νοιώθει σιγουριά, αν δεν εμπνέεται. Όμως, θεωρώ ότι οι εθνικές αναδιπλώσεις σε επίπεδο οικονομίας συνοδεύονται από υποτιμήσεις νομίσματος που δημιουργούν ανταγωνισμούς και εθνικισμούς. Σε συνθήκες καπιταλισμού, το να είναι η υποτίμηση του νομίσματος το όπλο μιας χώρας, δεν είναι και η καλύτερη επιλογή.
Εσύ λοιπόν ψήφισες τα μέτρα για να παραμείνουμε στο ευρώ;
Δεν ψήφισα με βάση την παραμονή στο ευρώ ή όχι. Δώσαμε μια μάχη και τη χάσαμε, φορτωθήκαμε μέτρα και πρέπει να τα εφαρμόσουμε όσο πιο φιλολαϊκά γίνεται. Υπάρχει και η επιλογή, της εξόδου από την κυβέρνηση- να πούμε ότι εμείς είμαστε αριστεροί και δε μπορούμε να εφαρμόσουμε . Όμως, κατά τη γνώμη μου, είναι σαν να έχεις δώσει μάχη να καταλάβεις ένα κτίριο και μόλις μπαίνεις μέσα, επειδή έσπασαν κάποια πράγματα και υπήρξαν απώλειες, να αποχωρείς απογοητευμένος. Αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να διορθώσεις τη ζημιά αντί να εγκαταλείψεις το κτίριο γιατί και αν ξαναμπείς, η ζημιά θα παραμένει.
Αυτό ισχύει και για τη διακυβέρνηση, αν παραιτηθούμε για να μην εφαρμόσουμε τα μέτρα, θα κατέβουμε στις εκλογές ζητώντας τι; Να ξαναεκλεγούμε κυβέρνηση; «Μα εσείς ήσασταν κυβέρνηση...», θα πει ο λαός. Πρέπει αυτή η κυβέρνηση να βρει λύση, γιατί αυτή η συμφωνία δε νομίζω ότι μπορεί να εφαρμοστεί.
Ποια ήταν η αίσθησή σου κατά την ψήφιση των μέτρων;
Να πιούμε αυτό το πικρό ποτήρι ώστε να χαλαρώσουμε λίγο το σφίξιμο στο λαιμό. Με ψυχρή λογική, να μην πέσει η κυβέρνηση της αριστεράς πέντε μήνες μετά την εκλογή της.
Ο προσωπικός σου περίγυρος τι σου είπε;
Οι περισσότεροι από τους μισούς ήταν σύμφωνοι με τη στήριξη της κυβέρνησης. «Περιμέναμε ότι θα μας κάνουν αυτό τον πόλεμο, υποχωρούμε αλλά δεν παραδινόμαστε», αυτό μου είπαν. Οι υπόλοιποι μοιράζονται σε δύο κατηγορίες , σε αυτούς που διαφωνούν αλλά καταλαβαίνουν την επιλογή, και στους άλλους που σου λένε «πόσα πήρες» για να τα ψηφίσεις...
Υπάρχει ένας αντικοινοβουλευτισμός στην ελληνική κοινωνία και στους χώρους της αριστεράς ο οποίος αποτελεί ακροδεξιά αντίληψη ακόμα και αν εκφέρεται από αριστερούς. Αυτά τα περί των «300 βολευτάδων» είναι βούτυρο στο ψωμί ακροδεξιών μορφωμάτων.
Φοβάσαι μην καταχωρηθείς στη συνείδηση αυτού του κόσμου σαν μνημονιακός βουλευτής; Και συνεχίζει να υφίσταται εντός σου ο διαχωρισμός μνημόνιο-αντιμνημόνιο;
Ναι- και στα δυο σου ερωτήματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ γιγαντώθηκε με την εναντίωσή του στις πολιτικές των μνημονίων. Αυτό τον βοήθησε μεν να πάρει την εξουσία, όμως δεν επέτρεψε την εμβάθυνση στο τι είναι η αριστερά. Δεν είμαστε μόνο αντιμνημονιακοί, είμαστε και υπέρ κάποιων θεμάτων στα οποία η ελληνική κοινωνία πλειοψηφικά είναι αντίθετη, όπως υπέρ του δημοσίου, των μεταναστών, ενός ανοιχτού σωφρονιστικού συστήματος, της εξίσωσης των αστικών δικαιωμάτων.
Δεν ταυτιζόμαστε με όλο το αντιμνημονιακό μπλοκ. Ο ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει πέρα από αυτό το διαχωρισμό, έχει έναν πολιτικό στόχο που περιλαμβάνει κοινωνική δικαιοσύνη και αναδιανομή στο εσωτερικό της χώρας. Το μεγάλο πρόβλημα του διαχωρισμού μνημονίου-αντιμνημονίου όπως εξελίχθηκε ήταν ότι απλοποιήθηκε σε έναν διαχωρισμό ανάμεσα σε εμάς και τους ξένους.
Το πεδίο της αριστεράς όμως δεν είναι αυτό, η αριστερά αποτελεί εκπρόσωπο των λαϊκών τάξεων έναντι της άρχουσας τάξης. Ας επιδιώξουμε μια ανακωχή με τους Ευρωπαίους για να δούμε τι μπορεί να γίνει στο εσωτερικό τοπίο.
Στο πρόσφατο παρελθόν κυβερνήσεις-μνημονιακές- που υιοθέτησαν τα μέτρα βίωσαν βίαιες αντιδράσεις. Οι αντιδράσεις τώρα είναι πολύ πιο ήπιες.
Ναι, γιατί ο Τσίπρας σαν πολιτικός και ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα είναι άφθαρτοι αλλά και γιατί ο κόσμος δεν βλέπει άλλη λύση.
Και δείχνει μια κατανόηση, που δεν ξέρω βέβαια πόσο θα κρατήσει.
Ο ΣΥΡΙΖΑ στην προεκλογική του τακτική και στη διαπραγμάτευση αργότερα έκανε λάθη; Υπέπεσε σε λαϊκισμό ή σε πολιτικές εθνολαϊκού τσαμπουκά;
Για τον εθνολαϊκό τσαμπουκά, ως ένα βαθμό θα συμφωνήσω.
Όμως σε ένα ευρωπαϊκιστικό πολιτικό σύμπαν, όπου και ελληνικά μμε αναπαρήγαγαν την κιτρινίλα του γερμανικού τύπου, δεν είναι κακό να υπερβάλλεις και από την άλλη μεριά.
Το κρισιμότερο λάθος του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η πολιτική του ανάλυση- ότι το κόστος μιας ελληνικής αποχώρησης από την ευρωζώνη θα αποτελούσε μεγαλύτερο πλήγμα για την Ευρώπη από το κόστος μιας ευνοϊκής για την Ελλάδα συμφωνίας. Αποδείχτηκε οικονομίστικη ως αντίληψη, ενώ οι δανειστές είδαν πιο πολιτικά το θέμα και προτίμησαν να απαλλαγούν ή να φθείρουν μια αριστερή κυβέρνηση, φοβούμενοι και την άνοδο της αριστεράς στην Ισπανία.
Το εσωκομματικό σκηνικό του ΣΥΡΙΖΑ πως είναι; Πριν από λίγες μέρες έγινε η συνεδρίαση της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ.
Επαναλήφθηκαν κάποια πράγματα που αποτελούσαν πάντοτε προβλήματα της αριστεράς στην Ελλάδα,
όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση που προκύπτει τη θέση μας στην κλίμακα του «αριστερόμετρου»
. Καταγγέλλουμε αντί να δούμε τι θα κάνουμε. Υπάρχει πάντως αγωνία αλλά και συναίσθηση της ευθύνης μας.
Και τουλάχιστον δεν διατυπώθηκαν στη συνεδρίαση μετά την ήττα απόψεις περί «προδοτών» ή «πουλημένης ηγεσίας».
Μια τίμια σοσιαλδημοκρατία, όπως αυτή που εφαρμόστηκε στις Σκανδιναβικές χώρες και ποτέ στην Ελλάδα, θα ήταν αρνητική για τη χώρα;
Μια σκανδιναβικού τύπου σοσιαλδημοκρατία, για την Ελλάδα θα σήμαινε βαθύ κομμουνισμό, μακάρι να το πετύχαινε ο ΣΥΡΙΖΑ.
Όμως τα δεδομένα είναι διαφορετικά- στην Ελλάδα τα κόμματα είναι βαθειά διεφθαρμένα. Επίσης, η σοσιαλδημοκρατία σε όλη την Ευρωπαϊκή ένωση είναι, πλέον, υπό την ηγεμονία της νεοφιλελεύθερης δεξιάς. Μακάρι να αλλάξουν ρότα.
Ποιες προβλέπεις ότι θα είναι οι εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ;
Δεν ξέρω. Δεν μπορώ να αποκλείσω διάσπαση. Πολλοί στο ΣΥΡΙΖΑ αντιλαμβάνονται ότι το κόμμα είναι ένα πολιτικό εργαλείο και έχει σημασία να το διατηρήσεις αλώβητο, άλλωστε στην πολιτική το μέγεθος μετράει.
Πολλοί θεωρούν ότι τον Λαφαζάνη και τα στελέχη που πρόσκεινται σ’ αυτόν δεν θα τους «χαλούσε» να δημιουργήσουν ένα κόμμα, μικρότερο ίσως, από το σημερινό ΣΥΡΙΖΑ στις διαστάσεις του παλιού Συνασπισμού.
Ναι, και θα μπορούσα να βρω σ΄ αυτό και θετικές συνέπειες. Γιατί αν ο κύριος κορμός του ΣΥΡΙΖΑ κάνει μια στροφή προς τα δεξιά του, στη σοσιαλδημοκρατία, αλλά βρει με το νέο κόμμα που περιέγραψες ένα modus vivendi συνεργασίας, ίσως αυτό να σημαίνει ότι η πολιτική επιρροή της αριστεράς στο εκλογικό σώμα αυξάνεται σημαντικά. Δυστυχώς όμως στην πραγματική ζωή ένα τέτοιο σενάριο θα ήταν καταστροφικό για την αριστερά στην Ελλάδα.
Επί 70 χρόνια έχεις κρατηθεί μακριά από την εξουσία, σου έστησαν εμφύλιο πόλεμο και χούντα για να μην πάρεις την εξουσία και μετά από 5 μήνες στην κυβέρνηση να πέφτεις; Αυτό δεν «παλεύεται», ένας εξωτερικός παρατηρητής θα μας χλεύαζε. Όλοι οι ξένοι διανοούμενοι μας προτρέπουν, «κρατηθείτε στην κυβέρνηση ακόμα και με μεγάλο κόστος».
Στην τελευταία συνέντευξη του στην ΕΡΤ ο πρωθυπουργός χρησιμοποίησε ελάχιστες φορές τη λέξη «αριστερά», αντικαθιστώντας την με τη λέξη «πρόοδος». Αυτή είναι μια συντηρητική πολιτική στροφή;
Δεν το παρατήρησα. Αλλά θεωρώ πως όχι. Δεν είναι ένα PR προς ένα πιο συντηρητικό κοινό αλλά μια προσπάθεια αγκαλιάσματος ευρύτερων αλλά συγγενικών ιδεολογικών χώρων. Είμαστε πρώτη φορά στην εξουσία και έχει τεράστια σημασία να πείσουμε τον κόσμο ότι κάποια πράγματα που συγκροτούν τη λεγόμενη «κυβερνησιμότητα» μπορούμε να τα πράξουμε.
Μέχρι πρόσφατα η αντίληψη που κυριαρχούσε στην κοινωνία ήταν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν καλός μόνο για διαδηλώσεις και οδοφράγματα… Ο πρωθυπουργός πρέπει να πείσει ότι μπορεί να κυβερνήσει μια χώρα με τα χαρακτηριστικά της Ελλάδας χωρίς το προαπαιτούμενο της σοσιαλιστικής επανάστασης.
Ένα σχόλιο για τον Τσίπρα; Ανθρωποκεντρικό ή πολιτικό;
Ίσως γιατί είμαστε εκπαιδευμένοι στην Αριστερά να υποτιμούμε τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, δεν είμαι καλός στο να κρίνω με αυτούς τους όρους. Βλέπω όμως ότι στη λειτουργία του κόμματος- παρά το συνταγματικά πρωθυπουργοκεντρικό πλαίσο, την ατομική του ευθύνη έναντι της χώρας και την προσωπική απήχηση που έχει- είναι συλλογικότερος από τους προκατόχους του.
Επίσης, γίνεται συμπαθής και είναι πειστικός στην επιχειρηματολογία του, αν αρχίσει το «μπίρι μπίρι» θα σε ψήσει… Τον κρίνω θετικά- τον ξέρω και από μικρό.
Λαφαζάνης;
Στην πολιτική του πορεία είναι αμέμπτου ηθικής- έχει επιδείξει κομματικότητα αλλά και μια τίμια σταθερότητα στις απόψεις του.
Το συνολικό πολιτικό του πλαίσιο όμως μου φαίνεται αδύναμο και αποσπασματικό. Πρέπει να συγκλίνουν οι θέσεις Αριστερής Πλατφόρμας και πλειοψηφίας για να γίνει δουλειά...
Κωνσταντοπούλου;
Έχει ένα θετικό και αρνητικό ταυτόχρονα- η προσωπικότητά της είναι “bigger than life”…
Είναι μια επιβλητική γυναίκα που λέει επιβλητικά πράγματα με έναν επιβλητικό τσαμπουκά. Ο πολιτικός τσαμπουκάς της μου αρέσει, θα ήθελα όμως να είναι η σχέση της με την κυβέρνηση πιο λειτουργική. Προσπαθεί να ισχυροποιήσει τη Βουλή- το εκτιμώ αυτό. Παραδίδεται, όμως, στον πειρασμό να μην αφήνει κουβέντα να πέσει κάτω…
Βαρουφάκης;
Δεν έχω τη θεωρητική «αρματωσιά» για να τον κρίνω ακαδημαϊκά αλλά είναι στα δεξιά του συριζαϊκού μέσου όρου…
Δεν προέρχεται από το κόμμα ή την κουλτούρα της οργανωμένης πάλης. Στο ζήτημα της κριτικής που του γίνεται εσχάτως για το plan B, είμαι 200% με τον Βαρουφάκη. Είναι απόλυτη γελοιότητα να μην έχουμε- και να διαφημίζουμε κιόλας αυτή την έλλειψη- σχέδιο Grexit, όταν έχουν όλοι οι άλλοι.
Κάθε υπουργείο, κάθε τομέας του κράτους θα έπρεπε να είναι προετοιμασμένος για ένα τέτοιο ενδεχόμενο.