Με το που πεθάνουμε, η διαδικασία της αποσύνθεσης αρχίζει άμεσα, καθώς τα κύτταρα «σβήνουν» και βακτήρια «εισβάλλουν»- ωστόσο και πάλι χρειάζεται αρκετός χρόνος για να αποσυντεθεί πλήρως ένα σώμα, και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η θερμοκρασία του περιβάλλοντος, η οξύτητα του εδάφους, τα υλικά του φερέτρου κλπ, που επηρεάζουν τον χρόνο που χρειάζεται για να μείνει μόνο ο σκελετός.
Κατά μέσο όρο ένα πτώμα που είναι θαμμένο μέσα σε ένα συνηθισμένο φέρετρο αρχίζει συνήθως να «καταρρέει» εντός ενός έτους, μα χρειάζεται μέχρι και μια δεκαετία για να αποσυντεθεί πλήρως, αφήνοντας μόνο τον σκελετό, είπε στο Live Science ο Ντάνιελ Γουέσκοτ, διευθυντής του Forensic Anthropology Center στο Texas State University.
Από την άλλη, ένα πτώμα που έχει θαφτεί χωρίς φέρετρο, δηλαδή χωρίς προστασία από έντομα και άλλα στοιχεία, κατά κανόνα μετατρέπεται σε σκελετό εντός πέντε ετών, σύμφωνα με τον Νίκολας Πασαλάκουα, αναπληρωτή καθηγητή στο Forensic Osteology Research Station στο Western Carolina University.
H ίδια η αποσύνθεση είναι μια αρκετά ξεκάθαρη και απλή διαδικασία: Μόλις κάποιος πεθάνει και σταματήσει η ροή του αίματος, που φέρει οξυγόνο, τα κύτταρα πεθαίνουν. Σε μια διαδικασία που είναι γνωστή ως αυτόλυση, τα κύτταρα απελευθερώνουν ένζυμα που διασπούν τα ίδια τα κύτταρα, όπως και υδατάνθρακες και πρωτεΐνες, σύμφωνα με το «The Cell: A Molecular Approach».
Η σήψη- η αποσύνθεση οργανικής ύλης χωρίς οξυγόνο από βακτήρι, μύκητες ή άλλους οργανισμούς- μπορεί να κάνει να πρασινίσουν τμήματα του δέρματος ενός πτώματος μέσα σε 18 ώρες μετά τον θάνατο, σύμφωνα με το «Evaluation of Postmortem Changes». Αυτό λαμβάνει χώρα ενώ βακτήρια στην κοιλιά πολλαπλασιάζονται γρήγορα, δημιουργώντας αέρια, με αποτέλεσμα το πτώμα να πρήζεται και να μυρίζει άσχημα. Η σήψη επιταχύνεται όταν το πτώμα είναι σε θερμό περιβάλλον (για αυτό και τα πτώματα διατηρούνται σε ψυγεία μέχρι την κηδεία).
Κατά το στάδιο αυτό το δέρμα παραμορφώνεται και πρασινωπά- μαύρα αιμοφόρα αγγεία μπορούν να διακρίνονται μέσα από αυτό μέσα σε 24 με 48 ώρες από τη στιγμή του θανάτου, σύμφωνα με το «Evaluation of Postmortem Change». Εν τέλει το φούσκωμα αυτό καταρρέει, τα όργανα και οι ιστοί μαλακώνουν και έντομα, μικρόβια κ.α. αρχίζουν να τρώνε τους ιστούς, αφήνοντας εν τέλει τον σκελετό. Σε αυτό το στάδιο η αποσύνθεση επιβραδύνεται σημαντικά, και χρειάζονται πάρα πολλά χρόνια για να αποσυντεθεί και ο σκελετός.
Η επιβράδυνση της αποσύνθεσης είναι δυνατή μέσω της ταρίχευσης: Οι ταριχευτές αφαιρούν το αίμα και άλλα υγρά και στη θέση τους βάζουν ειδικά ταριχευτικά υγρά. Τα χημικά αυτά λειτουργούν ως συντηρητικά, σταματώντας τις βακτηριακές διαδικασίες που προκαλούν την αποσύνθεση του πτώματος. Αν και η ταρίχευση ήταν/ είναι γενικά κοινή σαν πρακτική, κάποιες θρησκείες την απαγορεύουν επειδή θεωρούν ότι βεβηλώνει το σώμα.