Ένα ρωσικό βίντεο ειδήσεων που δείχνει υποτιθέμενους Σέρβους «εθελοντές» να εκπαιδεύονται για να πολεμήσουν στο πλευρό των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία προκάλεσε σάλο στη Σερβία.
Η ρωσική ομάδα μισθοφόρων Wagner δημιούργησε ένα βίντεο στη σερβική γλώσσα για να ενθαρρύνει τη στρατολόγηση για τον πόλεμο.
Ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, αντέδρασε με οργή στην εθνική τηλεόραση.
«Γιατί, εσείς της Βάγκνερ, τηλεφωνείτε σε κόσμο στην Σερβία, όταν ξέρετε ότι είναι ενάντια στους κανονισμούς μας;».
Να σημειωθεί πως είναι παράνομο για Σέρβους να εμπλέκονται σε ένοπλες συγκρούσεις στο εξωτερικό.
Πολλοί επικριτές συχνά κατηγορούν τη Σερβία ότι δίνει προτεραιότητα στη μακροχρόνια φιλία της με τη Ρωσία έναντι της φιλοδοξίας της να ενταχθεί στην ΕΕ. Όμως αυτό που προέκυψε τις τελευταίες ημέρες στο Βελιγράδι καταδεικνύει την περίπλοκη σχέση της με τη Μόσχα.
Ο πρόεδρος Βούτσιτς είπε ότι όχι μόνο η Σερβία ήταν «ουδέτερη» όσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά ότι δεν είχε μιλήσει με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν εδώ και «πολλούς μήνες».
Ο αριθμός των Σέρβων μισθοφόρων δεν φαίνεται να είναι σημαντικός. Κάποιοι πολέμησαν στο πλευρό των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία το 2014, αλλά όχι με κάποιου είδους επίσημη έγκριση.
Μάλιστα, τα σερβικά δικαστήρια καταδίκασαν περισσότερα από δώδεκα άτομα για συμμετοχή σε «μάχες σε ξένα μέτωπα μάχης».
Την Πέμπτη, ένας δικηγόρος και αντιπολεμικές οργανώσεις με έδρα το Βελιγράδι προέβησαν σε καταγγελίες κατά του Ρώσου πρεσβευτή καθώς και του επικεφαλής της υπηρεσίας κρατικής ασφάλειας και πληροφοριών της Σερβίας (BIA) για φερόμενη στρατολόγηση Σέρβων για την ομάδα Βάγκνερ.
Στο Βελιγράδι, όπου οι προκλητικές τοιχογραφίες είναι απίστευτα κοινές, το έμβλημα του θανάτου του Βάγκνερ εμφανίστηκε σε έναν τοίχο στο κέντρο της πόλης την περασμένη εβδομάδα. Υπεγράφη από τις ”Λαϊκές Περιπόλους”, μια ακροδεξιά οργάνωση που στο παρελθόν έχει διοργανώσει συγκεντρώσεις υπέρ της Ρωσίας με αραιά πάντως συμμετοχή.
O Bούτσιτς κοιτάζει πλέον προς τη Δύση
Κανένα από τα μεγάλα πολιτικά κόμματα δεν υπαινίχθηκε καν ότι υποστηρίζει την εισβολή στην Ουκρανία.
Πράγματι, η Σερβία ψήφισε με συνέπεια υπέρ των ψηφισμάτων στα Ηνωμένα Έθνη που καταδικάζουν την επιθετικότητα της Ρωσίας.
Ο Πρόεδρος Βούτσιτς αυτή την εβδομάδα έκανε ξεκάθαρη τη θέση του Βελιγραδίου: «Για εμάς, η Κριμαία είναι Ουκρανία, το Ντονμπάς είναι Ουκρανία και έτσι θα παραμείνει πάντα».
Αυτή η στάση ωστόσο δεν ήταν αρκετή για να εντυπωσιάσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, επειδή η Σερβία έχει επανειλημμένα αρνηθεί να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία.
Για δεύτερη φορά, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν ψήφισμα που ζητά την αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων έως ότου η Σερβία συμφωνήσει σε κυρώσεις.
Για όσο διάστημα η ΕΕ έδειχνε μικρή προθυμία για την επέκταση του μπλοκ για να συμπεριλάβει τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, ήταν λογικό για τη Σερβία να διατηρήσει φιλικούς δεσμούς με τη Μόσχα.
Οι φτηνές προμήθειες φυσικού αερίου, η πλειοψηφία της Gazprom στην ιδιοκτησία της σερβικής πετρελαϊκής εταιρείας NIS και η άρνηση της Ρωσίας να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσόβου ήταν πρακτικοί λόγοι για να διατηρήσουν οι δύο χώρες τις καλές τους σχέσεις.
Όμως η εισβολή στην Ουκρανία άλλαξε τους συσχετισμούς. Το Βελιγράδι δεν... πέταξε την σκούφια του όταν ο Πρόεδρος Πούτιν αναφέρθηκε στη μονομερή διακήρυξη ανεξαρτησίας του Κοσόβου ως δικαιολογία για την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των περιοχών της κατεχόμενης ανατολικής Ουκρανίας.
Εν τω μεταξύ, οι Βρυξέλλες συνειδητοποίησαν καθυστερημένα ότι η απροθυμία τους απέναντι στα Δυτικά Βαλκάνια άφηνε περιθώρια στη Μόσχα να παρέμβει. Οι ενταξιακές συνομιλίες για την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία ξεμπλοκαρίστηκαν γρήγορα - και η Βοσνία έλαβε καθεστώς υποψήφιας χώρας.
Οπότε, αν ο πρόεδρος της Σερβίας περίμενε μια στιγμή για να στραφεί αποφασιστικά προς τη Δύση, ίσως μόλις να έχει φτάσει.
Έχει προειδοποιήσει για ”πολύ δύσκολες” συνομιλίες με ειδικούς απεσταλμένους της ΕΕ και των ΗΠΑ - και λέει ότι θα απευθυνθεί στους Σέρβους το Σαββατοκύριακο για να τους πει ”τι απαιτείται και τι αναμένεται από τη Σερβία σχετικά με το Κόσοβο και τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας”.
Ο κ. Βούτσιτς έχει κάνει παρόμοια σχόλια στο παρελθόν - χωρίς ποτέ να δεσμευτεί για μια σημαντική αλλαγή πολιτικής. Αλλά αυτή την εβδομάδα επανέλαβε για άλλη μια φορά ότι η τροχιά της Σερβίας στρέφεται πλέον προς τη Δύση.
«Ξέρω ότι η ΕΕ είναι ο δρόμος μας», είπε στο Bloomberg. «Δεν υπάρχουν άλλα μονοπάτια».
Πηγή: BBC