Ισραήλ: Τι είναι τα κιμπούτς και γιατί έγιναν στόχος της Χαμάς

Εβραίοι άποικοι οραματίστηκαν τα κιμπούτς ως ένα μέρος όπου ο Σιωνισμός συναντούσε τον μαρξισμό.
Avi Morag photography via Getty Images

Σε βίντεο που καταγράφηκε λίγο μετά τα ξημερώματα του Σαββάτου (7/10) και έφερε στη δημοσιότητα η Washington Post βλέπουμε μαχητές της Χαμάς να αποκτούν πρόσβαση στο Κιμπούτς Μπε’ερί. Λίγο αργότερα σε αυτή τη μικρή κοινότητα - με πληθυσμό 1.047 κατοίκους - έχασαν τη ζωή τους περίπου 100 άνθρωποι.

Το Μπε’ερί είναι ένα κιμπούτς στο νότιο Ισραήλ. Βρίσκεται στη βορειοδυτική έρημο Νεγκάβ κοντά στα ανατολικά σύνορα με τη Λωρίδα της Γάζας, και υπάγεται στη δικαιοδοσία του Περιφερειακού Συμβουλίου Εσκόλ.

Τι είναι όμως τα Κιμπούτς; Τα Κιμπούτς αποτελούν ιδιόμορφες και αυτοπροσδιοριζόμενες κοινότητες με περισσότερο από 110 χρόνια ζωντανής ιστορίας.

Όταν δημιουργήθηκαν λειτουργούσαν με τα σοσιαλιστικά πρότυπα: τα μέλη τους έκαναν διάφορες εργασίες και όλες οι ανάγκες τους καλύπτονταν από την κοινότητα δωρεάν. Επίσης η οικονομία των κιμπούτς στηρίζονταν κυρίως στη γεωργία.

Πλέον ο τρόπος λειτουργίας και η φιλοσοφία των Κιμπούτς έχει αλλάξει. Πολλά κιμπούτς έχουν ιδιωτικοποιηθεί και τα μέλη τους πληρώνουν για διάφορες υπηρεσίες που παλιά ήταν δωρεάν.

Επίσης η οικονομία πολλών από αυτά δεν στηρίζεται πλέον στη γεωργία αλλά στη βιομηχανική παραγωγή και τις επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας. Το 2010 υπήρχαν στο Ισραήλ 270 κιμπούτς.

«Κανένα άλλο κίνημα δεν είχε 270 κοινότητες που να ακολουθούσαν μια τόσο παρόμοια φιλοσοφία, για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα», είπε ο David Leach, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βικτώριας στον Καναδά και συγγραφέας του «Chasing Utopia: The Future of the Kibbutz in a Divided Israel

Ο Ran Abramitzky, καθηγητής στο Στάνφορντ και συγγραφέας του «The Mystery of the Kibbutz: Egalitarian Principles in a Capitalist World», παρομοίασε ένα τυπικό κιμπούτς με ένα «γραφικό χωριό στην ύπαιθρο», με μικρά διαμερίσματα, καταπράσινα μονοπάτια και ανέσεις. ένα είδος χώρου όπου τα παιδιά περιφέρονται ελεύθερα.

Το πρώτο κιμπούτς ήταν το Ντεγκάνια και ιδρύθηκε το 1909 στο βόρειο Ισραήλ. Εβραίοι άποικοι πίσω από το κίνημα οραματίστηκαν τα κιμπούτς ως ένα μέρος όπου ο Σιωνισμός συναντούσε τον μαρξισμό.

Μετά την ίδρυση της Ντεγκάνια, ιδρύθηκαν πολλά άλλα κιμπούτς. Πολλά από αυτά επικεντρώνονται γύρω από τη Θάλασσα της Γαλιλαίας και στην κοιλάδα Ιεζρέελ.

Κατά τη διάρκεια των χρόνων πριν από την ίδρυση του Κράτους του Ισραήλ, αλλά και μετά τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, δημιουργήθηκαν ακόμα περισσότερα κιμπούτς.

Τα πρώτα κιμπούτς ήταν αρχικά σχεδόν καθολικά γεωργικοί οικισμοί. Χωρίς οικονομικά κίνητρα, οι κάτοικοι των κοινοτήτων μοιράζονταν τα πάντα και εργάζονταν ως μέλη μιας συλλογικότητας. Τις πρώτες ημέρες, οι καιροί ήταν δύσκολοι, τα πάντα μοιράζονταν και η ζωή ήταν δύσκολη. Όλα τα μέλη είχαν διαφορετικές εργασίες στην κοινότητα, κυρίως στη γεωργία.

Ωστόσο, κάποιοι εργάζονταν στην κουζίνα, στον παιδικό σταθμό ή εργάζονταν στο σπίτι των παιδιών, καθορισμένα περιβάλλοντα όπου τα παιδιά περνούσαν τις περισσότερες ώρες της καθημερινότητάς τους. Όλα τα γεύματα καταναλώνονταν στην τραπεζαρία και η αίσθηση της κοινότητας ήταν μεγάλη.

«Συχνά περιγράφεται ως η πιο αγνή μορφή κομμουνισμού στον δυτικό κόσμο», είπε ο Leach. «Δεν είναι κρατικός σοσιαλισμός. Ήταν σαν μια ριζοσπαστική δημοκρατία στην οποία όλοι, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών, είχαν ψήφο».

Πολλά Κιμπούτς τελικά βιομηχανοποιήθηκαν για να βρουν νέους τρόπους για να βγάλουν χρήματα. Το Κιμπούτς HaGoshrim στο βόρειο Ισραήλ δυσκολευόταν οικονομικά μέχρι που η κοινότητα επένδυσε στην παραγωγή ενός εργαλείου για την αποτρίχωση των γυναικών τη δεκαετία του 1980.

Το Μπε’ερί, ένα από τα κιμπούτζ που δέχτηκε επίθεση το Σαββατοκύριακο, βασίζεται στην επιτυχημένη τυπογραφική εταιρεία του η οποία ιδρύθηκε το 1950.

Ενώ τα Κιμπούτς άκμασαν στα μέσα του αιώνα, η ισχύς και η επικράτηση τους μειώθηκε τη δεκαετία του 1970, ιδιαίτερα μετά την εκλογή μιας δεξιάς κυβέρνησης στο Ισραήλ το 1977 και με την οικονομική κρίση της δεκαετίας του 1980.

Δημοφιλή