Με ενθουσιασμό και τόλμη το Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης Ρόδου μας προσκαλεί σε μία περιδιάβαση στην ιστορία της νεότερης ελληνικής ζωγραφικής, αναψηλαφώντας το «πρόσωπό» της. Η βιογραφία, όπως τιτλοφορείται η έκθεση που φιλοξενείται στο Νεστορίδειο Μέλαθρο, συγκεντρώνει κυρίως προσωπογραφίες που φιλοτεχνήθηκαν κατά τη διάρκεια δύο αιώνων, από τον Θεόφιλο έως τον Θεοφυλακτόπουλο. Πιάνοντας το νήμα από την ζωγραφική που διέσωσαν τα ξωκλήσια μας και φτάνοντας στην αναζήτηση της μορφής, η έκθεση παρουσιάζει κομβικές στιγμές της νεοελληνικής τέχνης και φέρνει μαζί το παλιό και το νέο, το ακαδημαϊκό με το σύγχρονο, σε μία ολοζώντανη συνομιλία. Στον ισόγειο χώρο του επιβλητικού μεγάρου, μας υποδέχονται με τα έργα τους ο Κόντογλου παρέα με τον Παπαδημητρίου, ο Μπουζιάνης δίπλα στον Μπότσογλου, ο Εγγονόπουλος κι ο Κατζουράκης, μαζί με άλλους σημαντικούς δασκάλους από το μακρινό παρελθόν ως τις μέρες μας.
Η αναφορά στο πρόσωπο του ανθρώπου είναι κεντρική επιλογή των υπευθύνων του μουσείου, καθώς ήθελαν να απηχεί το εύρος και την ποικιλία μιας σπάνιας συλλογής που είχε την τύχη να συνδεθεί με προσωπικότητες, όπως ο Ανδρέας Ιωάννου στο ξεκίνημα, ο Χάρης Καμπουρίδης, ο Παναγιώτης Γράββαλος, και η Μαίρη Μιχαηλίδου σήμερα, όλοι τους με αναγνωρίσιμη προσφορά στον εικαστικό χώρο.
Η ιστορία της προσωπογραφίας στη νεότερη ελληνική τέχνη – πέρα από τη σημασία που κατέχει στην ιστορία της τέχνης διαχρονικά -, προσλαμβάνει στις μέρες μας μια παράδοξη επικαιρότητα καθώς το πρόσωπο πλήττεται όσο ποτέ.
Η παρούσα συνθήκη της πανδημίας επέβαλε ένα νέο τρόπο θέασης του έργου τέχνης. Οι άνθρωποι του μουσείου, προκειμένου να ανταποκριθούν στον εκπαιδευτικό του ρόλο, μετέφεραν εικονικά την έκθεση σε μία πλατφόρμα (https://exhibitions.mgamuseum.gr/2020-biographies/el/eikoniki-periigisi/ ) όπου ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στο χώρο μέσα από το τάμπλετ ή το κινητό του. Με τη χρήση της τεχνολογίας, καθένας στην Ελλάδα και το εξωτερικό μπορεί να μεταφερθεί στη Ρόδο και να προσεγγίσει το έργο με μία εγγύτητα που δεν θα μπορούσε διά της φυσικής παρουσίας.
Επιπλέον, κάθε έργο συνοδεύεται από ένα ευσύνοπτο σημείωμα όπου το πρόσωπο του δημιουργού «αποκαλύπτεται» πέρα και πίσω από την εικονιζόμενη μορφή. Τα σχόλια θέλουν να λειτουργούν ως ένας πλοηγός, στα ελληνικά κι αγγλικά, ως «σπινθήρας» για περαιτέρω γνωριμία με τον καλλιτέχνη και το έργο του.
Χωρίς αμφιβολία, ζούμε μια επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο παρακολουθούμε το έργο τέχνης και βιώνουμε μία έκθεση. Ήδη, από το περίφημο κείμενο του Βάλτερ Μπένγιαμιν για την τέχνη στην εποχή της μηχανικής αναπαραγωγής, έχουμε περάσει στην υψηλής ευκρίνειας θέαση του έργου στον εικονικό χώρο. Από τις μαυρόασπρες και κακοτυπωμένες εικόνες ζούμε την ψηφιακή τοποθέτηση μέρους ή ολόκληρου του έργου σε υπαρκτό ή δημιουργημένο σκηνικό.
Το Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης Ρόδου μέσω της βιογραφίας ξεχωρίζει, λοιπόν, σε δύο επίπεδα: αφενός επιχειρεί να «ξαναγνωριστεί» με το κοινό, ιδίως το νεανικό, μέσα από μία αντισυμβατική «συγκατοίκηση» των έργων κι αφετέρου παίρνει το βάπτισμα στην παραγωγή των virtual εκθέσεων.
Πώς να μιλήσεις για ένα έργο τέχνης, όταν το βλέπεις ψηφιακά; Η πλατφόρμα επιχειρεί να ανοίξει το βλέμμα μας σε αυτό που νιώθουμε μπροστά στο έργο. Αδιαφορώντας πια για τη σειρά παράθεσης των έργων, η κάμερα σε καλεί να σταθείς μπροστά σ΄ αυτό που άκουσες πολύ αχνά τη φωνή του να σε καλεί. Να σταθείς εμπρός του, να δεις αν υπάρχει πραγματικά συνομιλία μαζί του, και τι πράγματι, ποιάν αλήθεια σου αφηγείται. Κι έπειτα στο άλλο, κι έπειτα πάλι όπου τα βήματά σου και η αντοχή σου.
Μπείτε στο χώρο της έκθεσης και γνωρίστε τα «πρόσωπα» του Μουσείου Νεοελληνικής Τέχνης στην ειδική πλατφόρμα του ανανεωμένου site
https://exhibitions.mgamuseum.gr/2020-biographies/el/eikoniki-periigisi/