Υπάρχουν πάμπολλες τουρκικές παροιμίες για τους Έλληνες . Αντιστοίχως και Ελληνικές. Επίσης πάρα πολλές κοινές παροιμίες.
Φυσικά περιέχουν στερεότυπα μιας εποχής που θα έπρεπε καλόπιστα να έχουν εξαλειφθεί και να υπάρχουν αμοιβαία μέτρα εμπιστοσύνης. Είναι όμως έτσι, ή πάλι φαντασιωνόμαστε καταστάσεις που δεν ισχύουν; βαπτίζοντας το ”κρέας ψάρι”, πηγαίνοντας εκόντες άκοντες σε επίλυση διαφορών τύπου ”σφάξε με αγά μου ν′ αγιάσω”, χρυσώνουμε το χάπι και κάνουμε τα πικρά γλυκά;
Πόσοι από τους αναλυτές των Ελληνοτουρκικών γνωρίζουν, την ιστορία, τη γλώσσα, τα ήθη, τα έθιμα και τελικά τον αξιακό κώδικα της γείτονος, για να ερμηνεύσουν ορθά τις ενέργειές της και να πιθανολογήσουν τα μελλούμενα;
Παρακάτω, παραθέτω μερικές ενδεικτικά, που έλκουν οθωμανική καταγωγή και περιγράφουν την τότε πρόσληψη του Ελληνα / Ρωμιού, Gâvur/ γκιαούρη/απίστου, όπως τις αλίευσα από βιβλία των Χιδίρογλου, Μήλα, Κοροβίνη κ.ά.
Türk Atasözleri / Τούρκικες παροιμίες (για Ρωμιούς /Ελληνες):
- Acemi nalbant gâvur eşeğinde dener kendini
-Ο ατζαμής (αρχάριος ) πεταλωτής, μαθαίνει στον γάιδαρο του γκιαούρη ( άπιστου Ρωμιού)
- Ayıdan post düşmandan dost olmaz
-Τομάρι από αρκούδα και φίλος με τον γκιαούρη ( άπιστο Ρωμιό ) δεν γίνεται
- Besle kargayı oysun gözünü
-Τάισε την Κάργια , να σου βγάλει το μάτι
- Deyyusun adına Yunan koymuşlar
-Έλληνα ονόμασαν τον κερατά
- Dört gâvur beş kaptan yapar
-Τέσσερις γκιαούρηδες , πέντε καπεταναίοι
- Eski düşman dost olmaz
-Παλιός εχθρός, δεν γίνεται φίλος
- Gâvura itimat etme
-Μην εμπιστεύεσαι τον γκιαούρη
- Gâvura iyilik yaramaz
-Στον γκιαούρη δεν αξίζει καλοσύνη
- Gâvurdan vefa zehirden şifa
-Το να περιμένεις σταθερή αγάπη από γκιαούρη, είναι σαν να ζητάς γιατρειά από δηλητήριο
- Gâvurun aklı sonradan gelir; ya kaçarken, ya sıçarken
-Η γνώση στον γκιαούρη έρχεται έπειτα, ή όταν δραπετεύει ή όταν αφοδεύει ( δηλ αφού τα κάνει όλα χάλια)
- Hayırsız kilisenin papazina lanet
-Α-νάθεμα στον παπά της άχρηστης εκκλησίας
- Su uyur, düşman uyumaz
-Το νερό κοιμάται, όχι ο εχθρός.
Καταλήγοντας διερωτώμαι αρκεί η ανάλυση της Τουρκίας με τα εγχειρίδια δυτικής σκέψης και νοοτροπίας, ή χρειάζεται μία ειδική γνώση ιστορικο-κοινωνιολογικο-ψυχολογική σε αυτή την ιδιότυπη / sui generis χώρα, ούτως ώστε να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα σε συνδυασμό με γεωπολιτικές, στρατιωτικές και διεθνολογικές αναλύσεις;
Πιστεύω πως απαιτείται (όχι απλά χρειάζεται) και η προσέγγιση του αξιακού κώδικα του άλλου, για να καταλήξουμε στην σωστή αντιμετώπιση των θεμάτων. Δεν το κάνουμε ακόμα.