Σχέδιο «λίφτινγκ» της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο Επίτροπος Γεωργίας Κριστόφ Χάνσεν, με στόχο —όπως ανακοινώθηκε— την απλοποίηση της ΚΑΠ και τη μείωση του διοικητικού φόρτου κατά 1,5 δισ. ευρώ ετησίως. Κεντρικό σημείο του πακέτου αποτελεί η αύξηση της ετήσιας κατ’ αποκοπή ενίσχυσης για τους μικροκαλλιεργητές από 1.250 ευρώ σε 2.500 ευρώ. Παράλληλα, θεσπίζεται η δυνατότητα εφάπαξ επιχορήγησης έως 50.000 ευρώ για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
Επίσης υπάρχει πρόβλεψη για νέες αποζημιώσεις για τους αγρότες που πλήττονται από φυσικές καταστροφές ή ζωονόσους, ενώ παράλληλα απλουστεύονται οι διαδικασίες ελέγχου, με χρήση δορυφορικών δεδομένων και περιορισμό σε έναν επιτόπιο έλεγχο ετησίως ανά εκμετάλλευση.
Ωστόσο, το σχέδιο σύμφωνα με περιβαλλοντικές οργανώσεις αποδυναμώνει την πράσινη αγροτική πολιτική της ΕΕ με τη WWF να κάνει λόγο για συγκαλυμμένη προσπάθεια αποδυνάμωσης των ελάχιστων περιβαλλοντικών εγγυήσεων που έχουν απομείνει στην ΚΑΠ – κάτι που όπως τονίζει ενέχει σοβαρές συνέπειες τόσο για τους αγρότες όσο και για τη φύση.
Από την πλευρά της η Κομισιόν υποστηρίζει ότι το σχέδιο αυτό εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας απλούστευσης που ευθυγραμμίζεται με τον «Πυξίδα για την ανταγωνιστικότητα» της ΕΕ και υποστηρίζει την ανταγωνιστικότητα, την ανθεκτικότητα και την ψηφιοποίηση του γεωργικού τομέα, καθώς και τους νέους γεωργούς συμπεριλαμβανομένων όσων ασχολούνται με τη βιολογική γεωργία.
Αντιδράσεις
Από την πλευρά τους περιβαλλοντικές οργανώσεις, και κυρίως το WWF, εκφράζουν έντονη ανησυχία για το περιεχόμενο του σχεδίου. Όπως σημειώνει η Giulia Riedo, υπεύθυνη πολιτικής για βιώσιμη διατροφή στο WWF Ευρώπης:
«Το να βαφτίζουμε την αποδυνάμωση των περιβαλλοντικών όρων ως «απλοποίηση» είναι παραπλανητικό. Είναι ένα χαστούκι στους ευάλωτους αγρότες και πλήγμα για τη φύση.»
Η WWF εστιάζει κυρίως:
στην αύξηση του ορίου μετατροπής μόνιμων βοσκότοπων (GAEC 1) από 5% σε 10%,
Advertisementστη μεταβίβαση της ευθύνης προστασίας υγροτόπων στα κράτη-μέλη (GAEC 2),
και στην ασάφεια σχετικά με τον ορισμό των υδατορευμάτων (GAEC 4), που μπορεί να οδηγήσει σε αθέμιτες εξαιρέσεις.
η κατάργηση των άρθρων 120 και 159 του κανονισμού για τα στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ σημαίνει ότι τα κράτη μέλη δεν θα υποχρεούνται πλέον να συμμορφώνονται με νεότερη περιβαλλοντική νομοθεσία, κάτι που –κατά το WWF– υπονομεύει τη νομιμοποίηση της ΚΑΠ στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.
AdvertisementΗ εξαίρεση μικρών αγροτών από τις υποχρεώσεις προστασίας φυσικών πόρων δημιουργεί άνιση μεταχείριση και κίνδυνο καταστρατηγήσεων.
Η πρόβλεψη για νέες “πληρωμές κρίσης” αποδυναμώνει τις πολιτικές πρόληψης φυσικών καταστροφών και υπονομεύει τα κονδύλια των οικολογικών σχεδίων.
Τι προβλέπει η νέα απλοποιημένη ΚΑΠ για τους αγρότες
Απλοποιημένο καθεστώς πληρωμών για τους μικροκαλλιεργητές
Σύμφωνα με το νέο σχέδιο η εφάπαξ ετήσια καταβολή – για τους μικροκαλλιεργητές θα αυξηθεί από 1.250 ευρώ σε 2.500 ευρώ. Σκοπός αυτών των πληρωμών προς τους μικροκαλλιεργητές είναι να προωθηθεί μια πιο ισορροπημένη κατανομή της στήριξης, να ενισχυθεί η ζωτικότητα των αγροτικών περιοχών όπου οι μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις διαδραματίζουν βασικό οικονομικό ρόλο και να μειωθούν οι διοικητικές επιβαρύνσεις τόσο για γεωργών και των αρχών. Οι γεωργοί αυτοί θα εξαιρούνται επίσης από ορισμένους περιβαλλοντικούς κανόνες ενώ θα μπορούν να επωφεληθούν από πληρωμές που ανταμείβουν την οικολογική γεωργία (οικολογικά συστήματα).
Με αυτή τη ρύθμιση η Κομισιόν προσπαθεί να κάμψει τις αντιδράσεις των αγροτών, που πρόσφατα διαμαρτύρονταν τόσο στις Βρυξέλλες όσο και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, παρέχοντας κίνητρα αντί ποινών για την πράσινη μετάβαση.
Απλούστερες περιβαλλοντικές απαιτήσεις και έλεγχοι
Σε αυτό το πλαίσιο ακολουθεί το πακέτο απλούστευσης καθώς αποσκοπεί στην καλύτερη προσαρμογή στις διαφορετικές γεωργικές πρακτικές και τις τοπικές συνθήκες, μειώνοντας παράλληλα την αλληλεπικάλυψη με τους υφιστάμενους εθνικούς κανόνες.
Για παράδειγμα, οι πιστοποιημένες βιολογικές εκμεταλλεύσεις θα θεωρούνται αυτομάτως ότι πληρούν ορισμένες από τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις της ΕΕ περιβαλλοντικές απαιτήσεις της ΕΕ για χρηματοδότηση.
Για ορισμένες από τις πιο απαιτητικές απαιτήσεις, οι γεωργοί μπορούν να επωφεληθούν από κίνητρα για την προστασία των τυρφώνων και των υγροτόπων, όπως ορίζεται στην GAEC 2 ( πρότυπα καλών γεωργικών και περιβαλλοντικών συνθηκών).
Η στήριξη αυτή θα τους βοηθήσει επίσης να συμμορφωθούν με εθνικούς κανόνες που υπερβαίνουν τα πρότυπα της ΕΕ, εξασφαλίζοντας δίκαιη αποζημίωση για τις προσπάθειές τους.
Προκειμένου να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος των ελέγχων, οι έλεγχοι θα απλουστευθούν μέσω της χρήσης δορυφόρων και της τεχνολογίας. Επιπλέον, θα εισαχθεί μια νέα αρχή: μόνο ένας επιτόπιος έλεγχος ετησίως ανά γεωργική εκμετάλλευση.
Ενισχυμένη διαχείριση κρίσεων και απλούστερες διαδικασίες για τις εθνικές διοικήσεις
Οι γεωργοί της ΕΕ που πλήττονται από φυσικές καταστροφές ή ζωονόσους θα λάβουν καλύτερη στήριξη χάρη στις νέες πληρωμές για την αντιμετώπιση κρίσεων που προβλέπονται στα στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ και χάρη σε πιο ευέλικτα και προσβάσιμα εργαλεία διαχείρισης κινδύνου.
Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ψηφιοποίησης
Οι μικροκαλλιεργητές θα έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε χρηματοδοτική στήριξη μέσω μιας νέας απλής δυνατότητας χρηματοδότησης που θα προσφέρει έως 50.000 ευρώ ως εφάπαξ ποσό για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεών τους.
Οι εθνικές διοικήσεις θα ενθαρρυνθούν περαιτέρω να αναπτύξουν διαλειτουργικά ψηφιακά συστήματα. Σύμφωνα με την αρχή «μία υποβολή, πολλαπλή χρήση», στόχος είναι οι γεωργοί να υποβάλλουν τα δεδομένα τους μία μόνο φορά, μέσω ενός ενιαίου συστήματος, εξοικονομώντας χρόνο, μειώνοντας το διοικητικό κόστος και βελτιώνοντας τη διαχείριση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
Επόμενα βήματα
Η νομοθετική πρόταση θα υποβληθεί τώρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο προς έγκριση. Παράλληλα με τις αλλαγές στους βασικούς κανόνες της ΚΑΠ, η Επιτροπή θα προτείνει επίσης, αργότερα εντός του έτους, περαιτέρω απλουστευτικά μέτρα, μεταξύ άλλων και σε τομείς εκτός της γεωργίας, με στόχο τη μείωση του φόρτου υποβολής εκθέσεων και ελέγχου και τη διευκόλυνση της αξιοποίησης των νέων ευελιξιών που προσφέρει η συνολική απλούστευση της
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις καλούν τα κράτη-μέλη να διασφαλίσουν ότι οι αλλαγές δεν θα οδηγήσουν σε οπισθοδρόμηση της πράσινης πολιτικής της ΕΕ.
Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν η νέα αυτή ισορροπία μεταξύ παραγωγικότητας και οικολογικής ευθύνης μπορεί να διατηρηθεί.
