Εγκρίθηκε σήμερα από το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών της ΕΕ (ECOFIN) η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης για την Ελλάδα και ακόμη 14 κράτη-μέλη, με σκοπό τη διευκόλυνση της αύξησης των αμυντικών δαπανών στο πλαίσιο της ενίσχυσης των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων.
«Η σημερινή απόφαση του ECOFIN για την υιοθέτηση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες αποτελεί μια στρατηγική νίκη για την Ελλάδα και μια στιγμή θεσμικής ωρίμανσης για την Ευρώπη. Η Ελλάδα, εκτός από την κυριαρχία της, υπερασπίζεται και τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χρειάζεται τα εργαλεία για να το πράττει αποτελεσματικά», δήλωσε από τις Βρυξέλλες ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, όπου συμμετείχε στις συνεδριάσεις του Eurogroup και του ECOFIN.
«Η χώρα μας ήταν ένα από τα κράτη-μέλη που πήραν την πρωτοβουλία για την εξαίρεση μέρους των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς κανόνες. Ήμασταν από τους πρώτους που υποβάλαμε το σχετικό αίτημα και πλέον έχουμε στη διάθεσή μας επιπλέον 500 εκατομμύρια ευρώ για να ενισχύσουμε την άμυνα το 2026 και να στηρίξουμε τους Έλληνες πολίτες, αφού έτσι ανοίγει δημοσιονομικός χώρος. Η εθνική κυριαρχία δεν χτίζεται με συνθήματα, αλλά με πρωτοβουλίες και αποφάσεις. Και σήμερα, αποδείξαμε ότι η Ελλάδα μπορεί να διεκδικεί και να πετυχαίνει», υπογράμμισε ο κ. Πιερρακάκης.
Η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής επιτρέπει στα 15 κράτη-μέλη, Βέλγιο, Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβακία και Σλοβενία, να αποκλίνουν από την εγκεκριμένη πορεία καθαρών δημοσίων δαπανών έως και 1,5% του ΑΕΠ ετησίως, για την περίοδο 2025-2028, εφόσον η υπέρβαση αυτή οφείλεται σε αυξημένες αμυντικές δαπάνες.
Στην πράξη, η ενεργοποίηση της ρήτρας σημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο ενδέχεται να μην κινήσουν διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για τα εν λόγω κράτη-μέλη, υπό την προϋπόθεση ότι η δημοσιονομική απόκλιση αφορά αποκλειστικά τον τομέα της άμυνας. Για κάθε άλλη κατηγορία δαπανών, τα κράτη-μέλη παραμένουν δεσμευμένα από τους κανόνες του αναθεωρημένου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης.
Η σχετική πρόβλεψη εντάσσεται στο νέο ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο, το οποίο επιτρέπει ευελιξία υπό εξαιρετικές περιστάσεις, όπως ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η απειλή που αυτός συνιστά για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Η Δανή υπουργός Οικονομικών Στέφανι Λόσε σχολίασε σχετικά:
«Σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, η επένδυση στις αμυντικές μας δυνατότητες πρέπει να παραμείνει κορυφαία προτεραιότητα. Η σημερινή ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής θα επιτρέψει στα κράτη-μέλη να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες διατηρώντας ταυτόχρονα βιώσιμα δημόσια οικονομικά».
Το Συμβούλιο δηλώνει έτοιμο να εξετάσει επιπλέον αιτήματα κρατών-μελών για ενεργοποίηση της ρήτρας. Το αίτημα της Γερμανίας θα αξιολογηθεί μόλις οριστικοποιηθεί το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό-διαρθρωτικό της σχέδιο.
