Επιστρέφοντας από το ταξίδι του στον Κόλπο την περασμένη εβδομάδα, και τις συνομιλίες του με τους ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας, Κατάρ και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων ο Πρόεδρος Τραμπ χαρακτήρισε τις επαφές του «ιστορικές».

Όπως σχολιάζει χαρακτηριστικά το BBC «o Τραμπ με την χαρακτηριστική του αλαζονεία δήλωσε πως οι θέσεις εργασίας και τα χρήματα που θα εισέλθουν στις ΗΠΑ, δεν θα έχουν προηγούμενο».

Ο Αμερικανός πρόεδρος αναφερόταν στη συμφωνία άνω των 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, που όπως ανακοίνωσε, υπέγραψε με τους εμίρηδες σε μια επίσκεψη υπερπαραγωγή με μαχητικά αεροσκάφη, πολυτελείς τελετές υποδοχής με 21 κανονιοβολισμούς, βασιλικές καμήλες, αραβικά άλογα και χορευτές σπαθιών.

Και μέσα σε όλα αυτά τα ΗΑΕ απένειμαν στον Τραμπ την ύψιστη πολιτική τιμή της χώρας, το Τάγμα του Ζαγέντ.

Ο Τραμπ έζησε ένα τετραήμερο απόλυτης χλιδής αντάξια της φήμης των πλουσιότερων Αραβικών κρατών που αφήνουν πίσω τις δύσκολες διπλωματικές σχέσεις με τις ΗΠΑ και επενδύουν σε νέους πολιτικούς και οικονομικούς στόχους.

Και ο Τραμπ το αξιοποίησε αυτό στο έπακρο με τις πρώτες εκτιμήσεις να είναι θετικές.

Σαουδική Αραβία

Ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν επανέλαβε τη δέσμευσή του να επενδύσει 600 δισεκατομμύρια δολάρια σε συνεργασίες με τις ΗΠΑ στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας, της τεχνητής νοημοσύνης, της υγείας και των υποδομών.

Μόνο για την άμυνα οι Σαουδάραβες υποσχέθηκαν 142 δισεκατομμύρια  δολάρια καθώς είναι η μεγαλύτερη συμφωνία όπλων που έχει γίνει ποτέ.

Κι ενώ ο Λευκός Οίκος έκανε λόγο για ιστορικές οικονομικές συμφωνίες, αρκετοί οικονομικοί αναλυτές εμφανίζονται δύσπιστοι ως προς το πραγματικό ύψος των επενδύσεων.

Στην πρώτη του θητεία, από το 2017 έως το 2021, ο Τραμπ είχε ανακοινώσει ότι είχε εξασφαλίσει συμφωνίες 450 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τη Σαουδική Αραβία.

Ωστόσο, οι πραγματικές εμπορικές και επενδυτικές ροές δεν ξεπέρασαν τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια το διάστημα αυτό, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Ινστιτούτο Αραβικών Κρατών του Κόλπου.

Η έκθεση συντάχθηκε από τον Τιμ Κάλεν, πρώην επικεφαλής της αποστολής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στη Σαουδική Αραβία και νυν επισκέπτη ερευνητή στο Ινστιτούτο Αραβικών Κρατών του Κόλπου.

«Η απόδειξη με όλες αυτές τις [νέες] συμφωνίες θα είναι στα χαρτιά», λέει ο κ. Κάλεν.

Οι συμφωνίες με το Κατάρ

Στο Κατάρ, ο Τραμπ ανακοίνωσε μια «οικονομική ανταλλαγή» αξίας τουλάχιστον 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, στο επίσημο ενημερωτικό δελτίο που δημοσίευσε ο Λευκός Οίκος αναφέρθηκαν συμφωνίες αξίας μόλις 243,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ των δύο χωρών.

Μία από τις συμφωνίες του Κατάρ που επιβεβαιώθηκαν ήταν η αγορά 210 επιβατικών αεροσκαφών από την Qatar Airways έναντι 96 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την αμερικανική εταιρεία κατασκευής αεροσκαφών Boeing.

Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι η συμφωνία θα δημιουργήσει 154.000 νέες θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ κάθε χρόνο, όσο θα διαρκούν οι κατασκευές, γεγονός που αποτιμάται σε 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας συνολικά.

Επίσης, τα ΗΑΕ υπέγραψαν συμφωνία για την κατασκευή της μεγαλύτερης πανεπιστημιούπολης τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο εκτός ΗΠΑ, με τις ΗΠΑ να τους παρέχουν πρόσβαση σε 500.000 μικροτσίπ αιχμής από τον αμερικανικό γίγαντα Nvidia, από το επόμενο έτος.

Αυτό το έργο εντάσσεται στην ευρύτερη δέσμευση των ΗΑΕ να επενδύσουν 1,4 τρισεκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ την επόμενη δεκαετία.

Όμως όλες αυτές οι συμφωνίες συνδέονται άμεσα με το πετρέλαιο και τις τιμές του στις παγκόσμιες αγορές.

Όπως υπογραμμίζει το BBC, οι τιμές του πετρελαίου έπεσαν σε χαμηλό τετραετίας τον Απρίλιο εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών ότι οι δασμοί του Τραμπ θα μπορούσαν να μειώσουν την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη.

Για τη Σαουδική Αραβία, η πτώση των τιμών του πετρελαίου από την αρχή του 2025, έχει προκαλέσει μεγάλες πιέσεις στα δημοσιονομικά της αυξάνοντας κατακόρυφα το χρέος (σε μια χώρα που πριν 2-3 χρόνια δεν ήξερε τη λέξη χρέος) αναγκάζοντας τον διάδοχο να μειώσει τις δαπάνες για να διατηρήσει τους αναπτυξιακούς του στόχους.

Τον περασμένο μήνα, το ΔΝΤ μείωσε την πρόβλεψη για την αύξηση του ΑΕΠ του μεγαλύτερου εξαγωγέα πετρελαίου στον κόσμο το 2025 στο 3% από 3,3%.

«Θα είναι πολύ δύσκολο για τη Σαουδική Αραβία να βρει τα 600 δισεκατομμύρια δολάρια που ανακοινώθηκαν, στο σημερινό περιβάλλον τιμών πετρελαίου», προσθέτει ο Κάλεν.

Άλλοι αναλυτές σημειώνουν ότι πολλές από τις συμφωνίες που υπογράφηκαν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ήταν μη δεσμευτικά μνημόνια συνεννόησης, τα οποία είναι λιγότερο επίσημα από τις συμβάσεις και δεν μεταφράζονται πάντα σε πραγματικές συναλλαγές. 

Η σαουδαραβική πετρελαϊκή εταιρεία Aramco, για παράδειγμα, ανακοίνωσε 34 συμφωνίες με αμερικανικές εταιρείες αξίας έως και 90 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, οι περισσότερες ήταν μη δεσμευτικά μνημόνια συμφωνίας χωρίς συγκεκριμένες χρηματικές δεσμεύσεις.

Ανάμεσα σε αυτές είναι και η συμφωνία για την αγορά 1,2 εκατομμυρίων τόνων υγροποιημένου φυσικού αερίου κάθε χρόνο για τα επόμενα 20 χρόνια από την αμερικανική εταιρεία NextDecade.

Οι μεγάλες αυτές εμπορικές συμφωνίες σηματοδοτούν ωστόσο και μια νέα εποχή στις διπλωματικές σχέσεις των ΗΠΑ με τις χώρες του Κόλπου, μετά τις εχθρικές σχέσεις των τελευταίων ετών.

Ο Bader Al Saif, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κουβέιτ και αναπληρωτής συνεργάτης στο think tank Chatham House, υποστηρίζει ότι οι συμφωνίες δείχνουν ότι οι ΗΠΑ και τα κράτη του Κόλπου «σχεδιάζουν από κοινού το μέλλον τους γεγονός που δείχνει μια σημαντική αλλαγή στις σχέσεις τους».

Τι κέρδισαν οι χώρες του Κόλπου

Και το μέλλον αυτό περνά από την τεχνητή νοημοσύνη και τις εξαγωγές προηγμένων αμερικανικών ημιαγωγών που απαιτούνται για την καλύτερη λειτουργία των συστημάτων.

Τόσο η Σαουδική Αραβία όσο και τα ΗΑΕ αγωνίζονται να κατασκευάσουν μια μεγάλης κλίμακας κέντρων δεδομένων Τεχνητής Νοημοσύνης, ενώ το Άμπου Ντάμπι, η πρωτεύουσα των ΗΑΕ, στοχεύει να γίνει παγκόσμιος κόμβος Τεχνητής Νοημοσύνης.

Τα ΗΑΕ έχουν καταβάλει ορατές προσπάθειες για να καθησυχάσουν την Ουάσινγκτον – εμβαθύνοντας τις συνεργασίες με τις αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, περιορίζοντας τους δεσμούς με τις κινεζικές εταιρείες και ευθυγραμμιζόμενα στενότερα με τα αμερικανικά συμφέροντα εθνικής ασφάλειας.

Ο κ. Αλ-Σάιφ λέει ότι τα ΗΑΕ «ποντάρουν στους Αμερικανούς όσον αφορά την Τεχνητή Νοημοσύνη». «Έχουμε δει ότι η τεχνολογική στροφή της δεκαετίας του ’90 προήλθε ούτως ή άλλως από τις ΗΠΑ».