Οι πιο δυνατές «φωνές» στο κίνημα της μακροζωίας τείνουν να είναι ανδρικές. Όμως έχει εμφανιστεί ένα νέο παρακλάδι ειδικών-influencers — η «menoposse» — με υπερ-ειδικές συστάσεις για το τι πρέπει να κάνουν οι γυναίκες ώστε να παραμείνουν υγιείς για περισσότερα χρόνια. Είναι άραγε τα ανδρικά και τα γυναικεία σώματα τόσο διαφορετικά ώστε να χρειαζόμαστε προσαρμοσμένες οδηγίες για άσκηση, διατροφή και ύπνο;
Είναι αλήθεια ότι οι ορμόνες παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία. Και ορισμένες ασθένειες, όπως η οστεοπόρωση και η άνοια, επηρεάζουν τις γυναίκες περισσότερο από τους άνδρες — μια ανισότητα που θεωρείται ότι οφείλεται (τουλάχιστον εν μέρει) στην εμμηνόπαυση.
Αλλά όσον αφορά τις βασικές συμπεριφορές που μας κρατούν υγιείς, οι ειδικοί λένε ότι υπάρχουν περισσότερες ομοιότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών παρά διαφορές.
«Έχουμε μάθει πολλά για τη μακροζωία στις γυναίκες, νομίζω», λέει η Andrea LaCroix, καθηγήτρια στη Σχολή Δημόσιας Υγείας και Επιστημών Ανθρώπινης Μακροζωίας Herbert Wertheim στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο. «Αυτό που δεν έχουμε διαπιστώσει είναι ότι διαφέρουμε θεμελιωδώς από τους άνδρες στις συμπεριφορές υγείας που προβλέπουν τη μακροζωία».
Ρωτήσαμε ειδικούς στη γυναικολογία, την επιδημιολογία, την άσκηση, τη διατροφή και τον ύπνο πώς να βελτιστοποιήσουμε τη γήρανση των γυναικών και πού ίσως χρειάζονται μια μικρή προσαρμογή οι καθιερωμένες συστάσεις.
Άσκηση
Το ζήτημα δεν είναι ότι άνδρες και γυναίκες πρέπει να γυμνάζονται διαφορετικά, λένε οι ειδικοί. Αντίθετα, θα έπρεπε να γυμνάζονται με τον ίδιο τρόπο αλλά παραδοσιακά δεν το κάνουν — ειδικά όταν μιλάμε για προπόνηση δύναμης.
Αν μια γυναίκα σήκωνε βάρη τη δεκαετία του ’80, «οι άνθρωποι θα σε κοίταζαν λες και σου είχε φυτρώσει δεύτερο κεφάλι», είπε η δρ. Jen Gunter, μαιευτήρας-γυναικολόγος στην περιοχή του Κόλπου του Σαν Φρανσίσκο και συγγραφέας του The Menopause Manifesto.
Παρότι σήμερα είναι πολύ πιο αποδεκτό οι γυναίκες να κάνουν προπόνηση δύναμης, εξακολουθεί να υπάρχει ένα φυλετικό χάσμα. Οι ειδικοί λένε ότι πρόκειται για χαμένη ευκαιρία για τις γυναίκες να βελτιώσουν την υγεία τους, ιδιαίτερα καθώς μεγαλώνουν.
Άνδρες και γυναίκες υφίστανται σταδιακή, προοδευτική απώλεια μυών ξεκινώντας από τη δεκαετία των 30. Αν κάποιος έχει εξαρχής λιγότερη μυϊκή μάζα, στα 60 ή 70 του μπορεί να διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξει σαρκοπενία — κλινικά σημαντική απώλεια μυϊκής μάζας που μπορεί να επηρεάσει τις καθημερινές δραστηριότητες. Οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες έχουν επίσης σημαντικά αυξημένο κίνδυνο για οστεοπόρωση. Η προπόνηση δύναμης είναι από τους καλύτερους τρόπους προστασίας και από τις δύο αυτές καταστάσεις.
«Δεν θα είναι η αερόβια ικανότητα που θα σας περιορίζει στη μετέπειτα ζωή, θα είναι η δύναμη και η ισχύς», είπε ο Stuart Phillips, καθηγητής κινησιολογίας στο Πανεπιστήμιο McMaster στο Οντάριο του Καναδά.
Διατροφή και αλκοόλ
Για να βοηθήσουν την ανάπτυξη των μυών, οι γυναίκες — ιδιαίτερα όσο μεγαλώνουν — χρειάζονται επαρκή πρωτεΐνη. Και η τυπική σύσταση των 0,36 γραμμαρίων σωματικού βάρους την ημέρα είναι πιθανότατα πολύ χαμηλή, είπε ο δρ. Phillips. Συμβούλεψε τους ανθρώπους, άνδρες και γυναίκες — να στοχεύουν σε 0,54 γραμμάρια πρωτεΐνης. Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι η κατανάλωση σημαντικά περισσότερης πρωτεΐνης από αυτήν προσφέρει πρόσθετο όφελος, πρόσθεσε.
Όταν σκέφτεστε το φαγητό και τη διατροφή πιο γενικά, εξετάστε το ενδεχόμενο να υιοθετήσετε μια μεσογειακή διατροφή, συμβουλεύει η δρ. Monica Christmas, διευθύντρια του Προγράμματος Εμμηνόπαυσης και του Κέντρου Ολοκληρωμένης Υγείας Γυναικών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο. Μεγάλες μελέτες τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες δείχνουν ότι είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να μειωθεί ο κίνδυνος αρκετών νόσων που σχετίζονται με τη γήρανση, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων και του διαβήτη.
Ένα πεδίο όπου οι τρέχουσες συστάσεις για άνδρες και γυναίκες διαφέρουν είναι το αλκοόλ. Οι αμερικανικές διαιτητικές οδηγίες συνιστούν έως ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και έως δύο για τους άνδρες. Αυτή η διαφορά οφείλεται στο ότι το αλκοόλ επηρεάζει αρνητικά την υγεία των γυναικών σε χαμηλότερες δόσεις.
Ύπνος
Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι οι γυναίκες χρειάζονται περισσότερο ύπνο από τους άνδρες — επτά έως εννέα ώρες τη νύχτα είναι ιδανικές και για τα δύο φύλα. Ωστόσο, οι γυναίκες τείνουν να έχουν χειρότερο ύπνο από τους άνδρες, ειδικά κατά την περιεμμηνόπαυση, είτε λόγω νυχτερινών εξάψεων είτε λόγω διαγνώσιμης διαταραχής ύπνου, λέει η Shelby Harris, κλινική αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Albert Einstein College of Medicine και συγγραφέας του The Women’s Guide to Overcoming Insomnia. Ως αποτέλεσμα, οι ώρες στο κρεβάτι μπορεί να είναι λιγότερο ξεκούραστες για τις γυναίκες.
Αν το πρόβλημα είναι οι νυχτερινές εξάψεις, υπάρχουν θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν, όπως η ορμονική θεραπεία εμμηνόπαυσης ή το μη ορμονικό φάρμακο Veozah. Για πιο γενικά προβλήματα ύπνου, εξετάστε τη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία για την αϋπνία.
Μια άλλη κατάσταση που πρέπει να προσέχουν οι γυναίκες, ειδικά μετά την εμμηνόπαυση, είναι η αποφρακτική υπνική άπνοια. Σε νεότερες ηλικίες, οι άνδρες είναι πιθανότερο να την εμφανίσουν, αλλά το χάσμα μεταξύ των φύλων μειώνεται μετά την εμμηνόπαυση. Η υπνική άπνοια «παραλείπεται συνεχώς στις γυναίκες», λέει η δρ. Harris, επειδή οι γιατροί την ταυτίζουν στερεοτυπικά με «έναν μεγαλύτερης ηλικίας άνδρα με υπερβολικό βάρος που ροχαλίζει πολύ δυνατά».
Η διάγνωση και η θεραπεία είναι ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς η υπνική άπνοια μπορεί με τον καιρό να αυξήσει τον κίνδυνο άνοιας.
Φάρμακα
Η ορμονική θεραπεία για την εμμηνόπαυση εγκρίνεται για την ανακούφιση ορισμένων συμπτωμάτων που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση — κυρίως των εξάψεων, των νυχτερινών εφιδρώσεων και της κολπικής ξηρότητας — και για τη μείωση του κινδύνου οστεοπόρωσης.
Το κατά πόσον μπορεί επίσης να βοηθήσει στην προστασία των γυναικών από άλλες ασθένειες της γήρανσης, ιδίως εκείνες που αυξάνονται μετά την εμμηνόπαυση — όπως οι καρδιακές παθήσεις και η άνοια — είναι πιο ασαφές.
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες που λαμβάνουν ορμονική θεραπεία εμμηνόπαυσης έχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης αυτών των δύο νόσων. Άλλες έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι η θεραπεία δεν έχει όφελος ή στην πραγματικότητα αυξάνει τον κίνδυνο. Η διαφορά στα αποτελέσματα μπορεί να οφείλεται στον τύπο της θεραπείας που χορηγείται και στην ηλικία έναρξης της θεραπείας, μεταξύ άλλων παραγόντων.
Κατά συνέπεια, οι ειδικοί διχάζονται ως προς το αν πρέπει περισσότερες γυναίκες να τη λαμβάνουν.
Κάποιοι ειδικοί δίνουν μεγαλύτερο βάρος στα θετικά ευρήματα. Η «προεπιλογή» θα πρέπει να είναι «ότι όταν φτάνεις σε μια συγκεκριμένη ηλικία και έχεις συμπτώματα περιεμμηνόπαυσης, πιθανότατα πρέπει να ξεκινήσεις ορμονική θεραπεία», είπε η Jennifer Garrison, μέλος ΔΕΠ στο Τμήμα Κυτταρικής και Μοριακής Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Σαν Φρανσίσκο, που ερευνά τις ωοθήκες.
Άλλοι υιοθετούν πιο επιφυλακτική στάση και λένε ότι τα δεδομένα είναι υπερβολικά ανάμεικτα για να συστηθεί η θεραπεία σε όλες. «Κάποιος θα ήθελε λογικά να κάνει το άλμα και να πει: εφόσον η γήρανση ή πολλοί από αυτούς τους καρδιαγγειακούς, οστικούς, γνωστικούς κινδύνους επιταχύνονται μετά την εμμηνόπαυση, τότε θα έπρεπε όλες να λαμβάνουν ορμονική θεραπεία», είπε η δρ. Christmas. Δυστυχώς, δεν είναι σαφές ότι η ορμονική θεραπεία μπορεί να μετριάσει αυτούς τους κινδύνους, πρόσθεσε.
Κατά τη δρ. Gunter, υπάρχει ένα ακόμη φάρμακο που κάποιες γυναίκες ίσως δεν λαμβάνουν ενώ θα μπορούσαν να ωφεληθούν: οι στατίνες για την αντιμετώπιση της υψηλής χοληστερίνης. «Υπάρχει μια ανησυχητική τάση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου κάποιοι λένε στις γυναίκες ότι οι στατίνες δεν δουλεύουν γι’ αυτές», είπε. «Και στην πραγματικότητα έχουμε καλά δεδομένα που δείχνουν ότι οι στατίνες λειτουργούν».
Επίσης, το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα μπορεί να είναι ιδιαίτερα επωφελές για τις γυναίκες. Αφενός, οι γυναίκες έχουν υψηλότερο κίνδυνο για ζωστήρα. Υπάρχουν δε πρόσφατα στοιχεία ότι το εμβόλιο μπορεί να μειώνει τον κίνδυνο για άνοια.
Στο τέλος της ημέρας, ανεξάρτητα αν είστε γυναίκα ή άνδρας, «τα βασικά είναι βασικά για κάποιο λόγο», είπε η δρ. Gunter. Τρώτε επαρκή ποσότητα πρωτεΐνης; Κινείστε μέσα στην ημέρα; Κοιμάστε καλά; «Κανένα από αυτά δεν είναι ιδιαίτερα “σέξι”», πρόσθεσε, αλλά λειτουργούν.
ΠΗΓΗ: The New York Times-Dana G.Smith
