Ας το παραδεχτούμε! Είναι δύσκολο να είσαι γυναίκα. Οι ορμόνες χορεύουν μονίμως σε ένα τρελό και αδιάκοπο ρυθμό από την εφηβεία μέχρι ….. εκεί κάπου στις ηλικίες των 45-55, όπου αρχίζει ένα άλλο εσωτερικό ξέφρενο ορμονικό πάρτι που δεν έχει καμία σχέση με την κόπωση που μπορεί να αισθάνεται ο οργανισμός έπειτα από ένα ξενύχτι ή μια βαριά χειρωνακτική εργασία. Οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν στο γυναικείο σώμα επηρεάζουν άμεσα τη χημεία του εγκεφάλου, προκαλώντας μεταβολές στη διάθεση και τη συναισθηματική ευεξία. Διαταραχές ύπνου, νυχτερινή εφίδρωση, εξάψεις, νεύρα, μειωμένη ερωτική επιθυμία, σωματική δυσφορία, κούραση, είναι μερικά από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης που μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια κόπωση και μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης. Υπάρχει τρόπος να αντιμετωπιστούν όλες αυτές οι σωματικές και συναισθηματικές διακυμάνσεις;

Στην Ελλάδα το θέμα της εμμηνόπαυσης δεν συζητιέται. Θεωρείται ταμπού. Μια δυσάρεστη κατάσταση που οφείλει η κάθε γυναίκα να αντιμετωπίσει μόνη της. Κι όμως… το σκηνικό αυτό πρέπει να αλλάξει για να βελτιωθεί η καθημερινότητα των γυναικών που βρίσκονται σε μια εμμηνοπαυσιακή κατάσταση. Η σωματική άσκηση, η ισορροπημένη διατροφή και η συναισθηματική υποστήριξη είναι στοιχεία που καλυτερεύουν τη ζωή των γυναικών, αρκεί να τα υιοθετήσουν με πρόγραμμα και συνέπεια.

Μιλήσαμε με την ψυχολόγο κα Έλενα Ανθή, η οποία έχει κάνει σχετική έρευνα, υποστηριζόμενη από το Πάντειο Πανεπιστήμιο. Σε ένα δείγμα 100 γυναικών απέδειξε ότι η γυμναστική συμβάλλει σημαντικά στο να αυξηθούν τα επίπεδα ψυχικής ανθεκτικότητας και ικανοποίησης από τη ζωή. Όσες έλαβαν μέρος στο πρόγραμμα και γυμνάζονταν συστηματικά είδαν ουσιαστική μείωση στα επίπεδα του άγχους, του στρες και της κατάθλιψης. Εμφανής διαφορά υπήρχε και σε εκείνες που ασκούνταν πάνω από τρεις φορές εβδομαδιαίως, οι οποίες είχαν καλύτερη και πιο ισορροπημένη καθημερινότητα με πολύ λιγότερο άγχος και έως και μηδαμινή κατάθλιψη.

Σύμφωνα με την κα Ανθή, το θέμα της κατάθλιψης κατά την προ εμμηνοπαυσιακή περίοδο είναι πολύ πιο σύνηθες απ΄ ότι πιστεύουμε. Τα επίπεδα του άγχους μπορεί να αγγίξουν και έως το 50%, ενώ τα συμπτώματα κατάθλιψης φτάνουν το 68%. Ένα ποσοστό μεταξύ 20% – 30% των γυναικών πάσχει από σοβαρή κατάθλιψη. Τι ακριβώς συμβαίνει; Όπως η ψυχολόγος εξηγεί, η μείωση των οιστρογόνων δημιουργεί σε πολλές γυναίκες το λεγόμενο brain fog, το οποίο δεν είναι άλλο από τη θόλωση της συνείδησης, την εγκεφαλική ομίχλη, όπως αποκαλούμε στα ελληνικά. Όλη αυτή η δυσάρεστη κατάσταση αντιμετωπίζεται τονίζει η κα Ανθή όταν υπάρχει καθολική αντιμετώπιση. Τι πρέπει να γίνει;

Μέθοδοι και πρακτικές για την αντιμετώπιση της εμμηνόπαυσης

Αναγνώριση και αποδοχή: Η εμμηνόπαυση δεν είναι κατάρα, αλλά μια φυσική εξέλιξη. Οι γυναίκες οφείλουν να κατανοήσουν ότι η κατάσταση αυτή είναι απόλυτα φυσιολογική, να δεχτούν το νέο τους σώμα και να συμβαδίσουν με τις νέες τους ανάγκες. Η αναγνώριση και η αποδοχή είναι σωτήριες για τη συνέχιση της ζωής τους.

Ιατρική υποστήριξη: Οι γυναικολόγοι οφείλουν να είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένοι με το θέμα της εμμηνόπαυσης. Είναι απαραίτητο να εξηγούν στις γυναίκες τους υποστηρικτικούς τρόπους αντιμετώπισης. Μπορεί να είναι ορμονική αποκατάσταση για παραπάνω οιστρογόνα, μπορεί να είναι τοπική ορμονική θεραπεία για την ξηρότητα της περιοχής ή απλά φυσικά συμπληρώματα όπως βιταμίνη D, σίδηρο και μαγνήσιο.

Ψυχολογική υποστήριξη: Οι υποστηρικτικές ομάδες ψυχοθεραπείας επίσης βοηθούν πολύ τις γυναίκες που βιώνουν έντονες συναισθηματικές διαταραχές. Όπως η κα Ανθή τονίζει η ψυχοθεραπεία σε αυτό το επίπεδο γίνεται κυρίως για λόγους ψυχοεκπαίδευσης, ενσυνειδητότητας και αυτοφροντίδας. Οι γυναίκες μαθαίνουν να αγαπούν τον εαυτό τους, να τον φροντίζουν, να αποδέχονται το καινούριο τους σώμα.

Συμπληρωματικές θεραπείες – Άσκηση: Οι θεραπείες αυτές αναφέρονται κυρίως στις διάφορες μορφές σωματικής άσκησης, οι οποίες απογειώνουν την ορμόνη της καλής διάθεσης, τη σεροτονίνη, αλλά και τη ντοπαμίνη, το νευροδιαβιβαστή δηλαδή που συχνά αναφέρεται ως χημική ουσία της χαράς.

Διατροφή: Η σωστή διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της εμμηνόπαυσης. Μεγαλώνοντας οι γυναίκες θα πρέπει να αυξήσουν την κατανάλωση συμπλέγματος Β βιταμινών και να μειώσουν την καφεΐνη, τη ζάχαρη και το αλκοόλ.

 Ύπνος: Απαραίτητος γιατί ξεκουράζει το νευρικό σύστημα και παράλληλα βοηθάει στην καλύτερη ψυχολογική διάθεση. Κατά την εμμηνόπαυση οι διαταραχές του ύπνου σε συνδυασμό με την εφίδρωση και τις εξάψεις μειώνουν την καλή ποιότητα και τη διάρκεια του ύπνου με αποτέλεσμα οι γυναίκες να μη ξεκουράζονται επαρκώς. Είναι σημαντικό να μπαίνουν σε ένα πρόγραμμα και να παίρνουν -αν θεωρείται απαραίτητο- συμπληρώματα για την αποκατάσταση του κανονικού ωραρίου στον ύπνο.

Κοινωνικός κύκλος: Η σύνδεση με άλλες γυναίκες που να κατανοούν τη δύσκολη περίοδο της εμμηνόπαυσης είναι λυτρωτική. Οι φιλίες λειτουργούν σαν υποστηρικτικά δίκτυα και ενδυναμώνουν την ψυχολογία των γυναικών. Είναι σπουδαίο να υπάρχουν κύκλοι εμπιστοσύνης, υποστήριξης και ψυχικής ενδυνάμωσης γιατί καμία γυναίκα δεν πρέπει να περνάει αυτή την εμπειρία μόνη της. Έχει αποδειχθεί ότι η γυναικεία ενδυνάμωση και αλληλοϋποστήριξη μπορεί να μειώσει έως και 50% το άγχος. Επίσης, οι ομαδικές υποστηρικτικές «θεραπείες» αυξάνουν την ορμόνη της ωκυτοκίνης, της ορμόνης που παράγει το σώμα μας όταν υπάρχει έντονη συναισθηματική διέγερση.

Επαναπροσδιορισμός της ζωής: Μια νέα περίοδος ξεκινάει στη ζωή της κάθε γυναίκας που βιώνει την εμμηνόπαυση κι όσο πιο σύντομα το αποδεχτεί και προχωρήσει τόσο πιο ευτυχισμένη θα είναι. Πρόκειται για μια φάση μετάβασης, ανασύνταξης και αναδιοργάνωσης. Τίποτα δεν σταματάει και δεν τελειώνει, αντιθέτως το σώμα και το μυαλό εξελίσσεται και γίνεται πιο σοφό και πιο δυνατό εσωτερικά.