Το 1991 όταν γυρίστηκε η ταινία Θέλμα και Λουίζ κριτικοί και δημοσιογράφοι ισχυρίζονταν ότι η υπόθεση του έργου θα πυροδοτήσει ένα γυναικείο κύμα απελευθέρωσης που θα εκδηλώνεται με οργανωμένα ταξίδια από γυναίκες για γυναίκες. Η ταινία, αρκετά πρωτοποριακή για εκείνη την εποχή, σημείωσε αδιανόητες εισπράξεις και θορύβησε το αντρικό φύλο. Η Σούζαν Σάραντον στον ρόλο της Λουίζ και η Τζίνα Ντέιβις στον ρόλο της Θέλμα ως ανεξάρτητες, απενοχοποιημένες και θαρραλέες γυναίκες, περνούσαν ένα ακραίο Σαββατοκύριακο, υμνώντας τη φιλία τους και διεκδικώντας μια ανείπωτη ελευθερία. Μια ελευθερία που στο τέλος τους κόστισε τη ζωή, αλλά τουλάχιστον την απόλαυσαν μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο. Η ατάκα της Λουίζ «Ήσουν πάντα τρελή, τώρα είναι η πρώτη σου ευκαιρία να εκφραστείς ελεύθερα» μένει στην ιστορία του κινηματογράφου σαν μια από τις πιο δυνατές φράσεις. Γιατί η Θέλμα για πρώτη φορά μπορούσε να εκφραστεί ελεύθερα; Γιατί η φιλία τους στηριζόταν σε μια σχέση αλληλοϋποστήριξης, σε ένα ασφαλές περιβάλλον εμπιστοσύνης, άνευ κριτικής και περιορισμού.
Αν και η γυναικεία φιλία δεν έχει απασχολήσει πολύ τον κινηματογράφο, μια και τα σενάρια γράφονται κυρίως από άντρες που θέλουν τις γυναίκες να έχουν ανταγωνιστικές σχέσεις, οι μελέτες έχουν δείξει ότι στη ζωή οι γυναίκες δημιουργούν πολύ δυνατούς δεσμούς αγνής αγάπης και εκτίμησης. Καθώς ωριμάζουν δένονται περισσότερο, μια και αισθάνονται ότι υπάρχει αλληλοκατανόηση μεταξύ τους στα θέματα που τις απασχολούν. Αναζητούν φίλες με κοινά ενδιαφέροντα και εκτιμούν τις αυθεντικές και ουσιαστικές σχέσεις.
Μιλήσαμε με την ψυχολόγο κα Έλενα Ανθή, η οποία μας εξήγησε γιατί το φαινόμενο των ισχυρών γυναικείων φιλικών σχέσεων παρουσιάζεται αυξημένο σε μεγαλύτερες ηλικίες. Σύμφωνα με την ίδια, οι γυναίκες έχουμε περισσότερη ανάγκη από ένα προστατευμένο περιβάλλον που να μας χαρίζει συναισθηματική στήριξη, ώστε να εκφράζουμε ελεύθερα όλες τις σκέψεις και τις ανησυχίες μας. Θέματα οικογενειακά, γυναικολογικά ζητήματα, συζητιούνται καλύτερα σε ένα φιλικό πλαίσιο που απαρτίζεται από γυναίκες ίδιας ηλικίας.
Το να ανήκουμε σε έναν ασφαλές κύκλο και να μοιραζόμαστε τις ίδιες ανησυχίες, τα ίδια άγχη, παρόμοιες ζωές, μας εμψυχώνει, μας κάνει πιο δυνατές και ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή μας.
Γιατί όμως οι φιλίες γίνονται πιο ισχυρές καθώς οι γυναίκες μεγαλώνουν;
Όπως εξηγεί η κα Ανθή οι γυναίκες συνήθως έχουν πολλά μέτωπα ανοιχτά στη ζωή τους. Σπίτι, παιδιά, εργασία… οι υποχρεώσεις τους και η φροντίδα που πρέπει να δώσουν σε όλα τους «κλέβουν» τον ελεύθερο χρόνο τους με αποτέλεσμα να μην προλαβαίνουν να χτίσουν ουσιαστικές φιλίες ή να μη θέλουν να εμπλέκονται με άλλα άτομα παρά μόνο με τον σύζυγο ή την οικογένειά τους.
Καθώς όμως τα παιδιά τους μεγαλώνουν, γίνονται πιο ανεξάρτητα και ενδεχομένως απομακρύνονται από το σπίτι, οι επαγγελματικές υποχρεώσεις μειώνονται ή μηδενίζονται λόγω συνταξιοδότησης, δημιουργείται ένα κενό που θέλουν να το καλύψουν. Το κενό αυτό γεμίζει μέσα από την ενίσχυση των φιλικών σχέσεων.
Άλλοι παράγοντες -συνεχίζει η κα Ανθή- μπορεί να είναι πιθανές προκλήσεις όπως απώλεια αγαπημένων προσώπων, θέματα υγείας ή συναισθηματική ανασφάλεια. Όλα αυτά καλύπτονται σε ικανοποιητικό βαθμό από τη συναισθηματική υποστήριξη και την αίσθηση συντροφικότητας που προσφέρουν οι καλές φίλες.
Ένας άλλος παράγοντας, συνεχίζει η κα Ανθή, είναι ότι καθώς οι γυναίκες φτάνουν σε μια ώριμη ηλικία αναθεωρούν τις προτεραιότητες τους και αναζητούν σχέσεις που ενισχύουν την ποιότητα της ζωής τους. Σχέσεις όπου θα μπορούν να μιλήσουν ελεύθερα, να είναι λιγότερο απαιτητικές, αλλά πιο ειλικρινείς. Συχνά, τονίζει η ψυχολόγος, οι γυναικείες φιλίες προβάλλονται ως πιο συναισθηματικές και ευάλωτες, όμως αυτό δεν ισχύει, τουλάχιστον όχι πάντα. Οι γυναικείες φιλίες μπορεί να είναι εξαιρετικά ισχυρές και γεμάτες από αμοιβαία εκτίμηση και σεβασμό. Καθώς ωριμάζουν οι γυναίκες αρχίζουν και δίνουν όλο και λιγότερη σημασία στη γνώμη των άλλων και στα κακόβουλα σχόλια. Γίνονται λιγότερο ανταγωνιστικές και η ηλικιακή τους ταυτότητα τους χαρίζει ένα προβάδισμα σε εμπειρίες, γνώση και σοφία.
Χρειαζόμαστε μία ή πολλές φίλες καθώς μεγαλώνουμε;
Υπάρχουν γυναίκες που έχουν μόνο μία στενή φίλη, στην οποία εκμυστηρεύονται τα πάντα κι άλλες που τους αρέσει να συζητούν τα θέματα τους σε μεγαλύτερο φιλικό κύκλο. Υπάρχει σωστό και λάθος;
Σύμφωνα με την ψυχολόγο, σωστό και λάθος δεν υπάρχει, αλλά όταν υπάρχουν περισσότερες φιλικές «επιλογές», τότε διευρύνονται και οι απόψεις μας. Η κάθε φίλη μπορεί να μας προσφέρει μια διαφορετική στήριξη, μια διαφορετική γνώμη ή συμβουλή, ανάλογα με τη δική της εμπειρία και τη δική της οπτική για τα πράγματα. Οι συζητήσεις που κάνουμε διαφέρουν ανάλογα με το άτομο που έχουμε απέναντι μας, οπότε και κάθε φίλη μπορεί να μας καλύπτει άλλες ανάγκες σε διαφορετικά επίπεδα.
Φυσικά υπάρχουν και οι άνθρωποι που αγαπούν την απλότητα μιας μόνο φιλικής σχέσης γιατί οι πολλές σχέσεις μπορεί να τους φαίνονται περίπλοκες και να μη θέλουν να μπαίνουν σε αυτή τη διαδικασία. Δεν είναι λάθος, αρκεί να υπάρχει καθαρότητα στη σχέση, ώστε να μην εξελιχθεί σε σχέση εξάρτησης και να κουράσει τη μια από τις δύο πλευρές.
Related…
Η γυναικεία φιλία ενισχύει τη μακροζωία
Είναι εντυπωσιακό και απρόσμενο, αλλά έρευνες έδειξαν ότι οι γυναίκες στο σύνολο τους ζουν περισσότερο από τους άντρες και σε αυτό μεγάλο ρόλο παίζουν οι ισχυροί δεσμοί που δημιουργούν μεταξύ τους.
Σύμφωνα με τα διεθνή στοιχεία το 57% όλων των ατόμων άνω των 65 ετών είναι γυναίκες, ενώ μέχρι την ηλικία των 85 ετών το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 65%.
Advertisement
Έπειτα από μακρόχρονη έρευνα, ο διευθυντής Mark Cullen MD του Center for Population Health Sciences στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, διαπίστωσε ότι οι γυναίκες ζουν περισσότερο γιατί είναι πιο ενωμένες μέχρι τα βαθιά γεράματα. Οι γυναίκες είναι από τη φύση τους προγραμματισμένες ώστε να δημιουργούν δυνατές σχέσεις, είτε πρόκειται για οικογενειακές, είτε για φιλικές. Αλληλοβοηθιούνται κι αυτό τις δυναμώνει. Δίνει ελπίδα η μια στην άλλη. Επενδύουν πολλά στην οικογένεια και τη φροντίδα των μελών τους, αλλά έχουν έννοια και τις φίλες τους. Τις πονάνε, τις στηρίζουν, τις ενθαρρύνουν και τις νοιάζονται. Το δίκτυο υποστήριξης που δημιουργούν τους χαρίζει χρόνια.
Η σύνδεση που δημιουργούν μεταξύ τους γίνεται με έναν διαφορετικό τρόπο από την επαφή που δημιουργούν οι άντρες. Αυτό το δέσιμο τις βοηθά να αντιμετωπίζουν το άγχος και τα προβλήματα της ζωής. Τέλος, η έρευνα έδειξε ότι ο ποιοτικός χρόνος που περνούν μεταξύ τους προκαλεί την παραγωγή περισσότερης σεροτονίνης του νευροδιαβιβαστή, μια ουσία που καταπολεμά τη θλίψη και δημιουργεί το αίσθημα της ευεξίας.
