Με τη βοήθεια εθελοντών από όλο τον κόσμο, που συμμετέχουν στην κοινότητα των λεγόμενων πολιτών–επιστημόνων, οι αστρονόμοι εντόπισαν τον ισχυρότερο και πιο εντυπωσιακό «περίεργο ραδιοκύκλο» (Odd Radio Circle – ORC) που έχει καταγραφεί ποτέ. Η ανακάλυψη αυτή ανοίγει νέους δρόμους για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο σχηματίζονται αυτά τα σπάνια και μυστηριώδη κοσμικά φαινόμενα, καθώς και οι γαλαξίες που τα περιβάλλουν.
«Οι ORC είναι από τις πιο παράξενες και όμορφες κοσμικές δομές που έχουμε δει ποτέ και ενδέχεται να κρύβουν ζωτικά στοιχεία για το πώς οι γαλαξίες και οι μαύρες τρύπες συν-εξελίσσονται», δήλωσε ο Ανάντα Χότα, ιδρυτής του RAD@home Astronomy Collaboratory και συν-συγγραφέας της νέας μελέτης που παρουσιάζει τα ευρήματα.
Οι ORC περιγράφηκαν για πρώτη φορά το 2019 από μια ομάδα που χρησιμοποίησε τη συστοιχία τηλεσκοπίων Australian Square Kilometer Array Pathfinder. Πρόκειται για τεράστιους, αμυδρούς δακτυλίους πλάσματος που φαίνεται να περιβάλλουν ορισμένους γαλαξίες και να εκπέμπουν ραδιοκύματα.
Μέχρι σήμερα έχουν εντοπιστεί μόλις περίπου δώδεκα τέτοια αντικείμενα, τα περισσότερα από τα οποία είναι 10 έως 20 φορές μεγαλύτερα από τον δικό μας Γαλαξία. Οι επιστήμονες ωστόσο θεωρούν ότι ο πρόσφατα ανακαλυφθείς ORC θα μπορούσε να ρίξει νέο φως στον μηχανισμό δημιουργίας αυτών των κοσμικών γιγάντων.
Αυτός ο ORC ξεχωρίζει για δύο λόγους: αποτελείται από δύο αλληλοσυνδεόμενους δακτυλίους —όπως ένα διάγραμμα Venn— κάτι που έχει παρατηρηθεί μόλις μία ακόμη φορά, και είναι ο πιο απομακρυσμένος και ισχυρός ORC που έχει εντοπιστεί έως σήμερα. Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
Οι νέοι δακτύλιοι εντοπίστηκαν αρχικά από πολίτες–επιστήμονες που συμμετείχαν στο RAD@home Astronomy Collaboratory, μια διεθνή πλατφόρμα με έδρα την Ινδία. Η ύπαρξή τους επιβεβαιώθηκε αργότερα από επαγγελματίες αστρονόμους με τη βοήθεια του ευρωπαϊκού δικτύου ραδιοτηλεσκοπίων LOFAR, και το αντικείμενο ονομάστηκε RAD J131346.9+500320.
«Το γεγονός ότι η ανακάλυψη έγινε από πολίτες–επιστήμονες υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη αξία της ανθρώπινης ικανότητας αναγνώρισης προτύπων, ακόμη και στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης», τόνισε ο Πράτικ Νταμπχάντε, αστρονόμος στο Εθνικό Κέντρο Πυρηνικής Έρευνας της Πολωνίας και συν-συγγραφέας της μελέτης.
Προηγούμενες έρευνες είχαν υποθέσει ότι οι ORC μπορεί να σχηματίζονται όταν υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες συγκρούονται, δημιουργώντας κύματα κρούσης στο διάστημα. Ωστόσο, οι δίδυμοι δακτύλιοι του RAD J131346.9+500320 φαίνεται να περικλείουν ένα ρεύμα αερίου που μοιάζει με πίδακα.
Με βάση αυτή τη μορφή, οι ερευνητές προτείνουν ότι ίσως προέρχονται από «υπερ-ανέμους» που εκτοξεύονται από τους σπειροειδείς γαλαξίες στο εσωτερικό του ORC — μια θεωρία που, αν επιβεβαιωθεί, θα μπορούσε να εξηγήσει και τη γένεση άλλων παρόμοιων δομών.
Εκτός από το RAD J131346.9+500320, η μελέτη παρουσιάζει και δύο ακόμη αντικείμενα που εντοπίστηκαν μέσω του RAD@home:
– έναν γαλαξία διαμέτρου 3 εκατομμυρίων ετών φωτός, περιβαλλόμενο από ραδιοφωνικό δακτύλιο, και
– έναν ακόμη γαλαξία με δακτύλιο που περιβάλλει έναν από τους τεράστιους πίδακές του.
Η μελλοντική παρατήρηση με το LOFAR και άλλα ισχυρά τηλεσκόπια, όπως το Παρατηρητήριο Vera C. Rubin στη Χιλή, αναμένεται να αποκαλύψει περισσότερα για τη φύση και την εξέλιξη αυτών των εντυπωσιακών κοσμικών φαινομένων.
Πηγή: Livescience
