Για πρώτη φορά, οι αστρονόμοι κατέγραψαν ραδιοσήματα από τον μυστηριώδη διαστρικό επισκέπτη 3I/ATLAS, καθώς διασχίζει το Ηλιακό μας Σύστημα με απίστευτα υψηλή ταχύτητα. Η ανίχνευση έγινε δυνατή χάρη στο ραδιοτηλεσκόπιο MeerKAT της Νότιας Αφρικής, το οποίο κατέγραψε στις 24 Οκτωβρίου γραμμές απορρόφησης από μόρια OH (υδροξυλομόρια), γύρω από το αντικείμενο.
Τα μόρια αυτά αποτελούνται από οξυγόνο και υδρογόνο και αφήνουν χαρακτηριστικό ραδιοφωνικό αποτύπωμα, επιτρέποντας την παρατήρησή τους από εξειδικευμένα τηλεσκόπια.
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, Άβι Λεμπ, που παρακολουθεί το 3I/ATLAS από το καλοκαίρι, τόνισε ότι η ανίχνευση των OH είναι κρίσιμη, καθώς παρέχει πληροφορίες για τη θερμοκρασία και τη σύνθεση της επιφάνειας του αντικειμένου χωρίς την ανάγκη οπτικών παρατηρήσεων. Προηγούμενες προσπάθειες στις 20 και 28 Σεπτεμβρίου είχαν αποτύχει, γεγονός που υπογραμμίζει τη δυσκολία παρακολούθησης τέτοιων διαστρικών σωμάτων. Η ταχύτητα των μορίων OH ως προς τη Γη εκτιμήθηκε περίπου 61 μίλια ανά δευτερόλεπτο, ενώ η θερμοκρασία της επιφάνειας υπολογίστηκε γύρω στους -43°C, τιμή τυπική για παγωμένα σώματα που εκπέμπουν ατμούς.
Η ανίχνευση των ραδιοσημάτων συνέβη λίγες ημέρες μετά τη διέλευση του 3I/ATLAS κοντά στο τροχιακό επίπεδο της Γης, γεγονός που διευκόλυνε την παρατήρηση και ενισχύει τη σημασία του αντικειμένου για τη μελέτη διαστρικών σωμάτων σε πραγματικό χρόνο. Οι παρατηρήσεις αυτές επιβεβαιώνουν τη θεωρία της σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν σε επίπεδο κίνησης διαστρικών σωμάτων και ενισχύουν το ενδιαφέρον για την προέλευσή του.
Τεράστιοι πίδακες υλικού
Οι οπτικές παρατηρήσεις, που καταγράφηκαν στις 9 Νοεμβρίου, αποκάλυψαν ότι το 3I/ATLAS εκτοξεύει τεράστιους πίδακες υλικού προς και μακριά από τον Ήλιο. Οι πίδακες αυτοί εκτείνονται περίπου 600.000 μίλια προς τον Ήλιο και 1,8 εκατομμύρια μίλια στην αντίθετη κατεύθυνση, αποστάσεις που αντιστοιχούν στη διάμετρο του Ήλιου ή του φεγγαριού όπως φαίνεται από τη Γη.
Λαμβάνοντας υπόψη την τρέχουσα απόσταση του αντικειμένου, περίπου 203 εκατομμύρια μίλια από τη Γη, αυτές οι μετρήσεις παρέχουν τις πρώτες σαφείς ενδείξεις για την τεράστια δραστηριότητα του 3I/ATLAS.
Ο Άβι Λεμπ υπογράμμισε ότι οι πίδακες της αντίθετης ουράς σταματούν μόνο σε απόσταση περίπου 620.000 μιλίων, γεγονός που υποδηλώνει ότι η δυναμική τους πίεση είναι περίπου ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη από αυτή του ηλιακού ανέμου.
Ο ηλιακός άνεμος ρέει με ταχύτητα περίπου 250 μίλια ανά δευτερόλεπτο, χίλιες φορές ταχύτερα από την αναμενόμενη ταχύτητα εκροής για έναν φυσικό κομήτη. Με βάση αυτούς τους υπολογισμούς, η ροή μάζας εκτιμάται περίπου 998 τόνοι ανά δευτερόλεπτο ανά εκατομμύριο τετραγωνικά μίλια τμήματος του πίδακα, που αντιστοιχεί σε απώλεια μάζας 50 δισεκατομμυρίων τόνων ανά μήνα.
Η συνολική εκτιμώμενη εκπεμπόμενη μάζα είναι συγκρίσιμη με τη χαμηλότερη εκτίμηση της ίδιας της μάζας του 3I/ATLAS. Αν υποθέσουμε πυκνότητα 0,5 γραμμάρια ανά κυβικό εκατοστό, το αντικείμενο θα πρέπει να έχει διάμετρο τουλάχιστον 3 μίλια, ενώ αν ο πυρήνας επιβίωσε από το περιήλιο, μπορεί να φτάνει τα 6 μίλια ή περισσότερο. Για σύγκριση, ο προηγούμενος διαστρικός επισκέπτης 1I/‘Οουμουαμούα είχε μήκος μόλις μερικές εκατοντάδες πόδια, υπογραμμίζοντας την τεράστια κλίμακα του 3I/ATLAS.
Ασυνήθιστη συμπεριφορά και επιστημονικά ερωτήματα
Η ταχύτητα και η έκταση των πίδακων εγείρουν σημαντικά ερωτήματα για τη φύση του αντικειμένου. Αν το 3I/ATLAS ήταν ένας φυσικός κομήτης, οι πίδακες θα έπρεπε να κινούνται πολύ πιο αργά και να απαιτούν μήνες για να φτάσουν στις παρατηρούμενες αποστάσεις. Η εξαιρετική μάζα, πυκνότητα και εστίαση των εκροών υποδηλώνουν ότι κάτι ασυνήθιστο συμβαίνει. Ο Λεμπ τόνισε ότι οι αριθμοί είναι δύσκολο να εξηγηθούν από έναν φυσικό κομήτη, καθώς η απαιτούμενη απώλεια μάζας, η ταχεία φωτεινότητα και το μέγεθος των πίδακων δείχνουν ανωμαλίες.
Αυτό ανοίγει το ενδεχόμενο το 3I/ATLAS να μην είναι ένας συμβατικός παγωμένος κομήτης, αλλά ίσως να τροφοδοτείται από τεχνολογικούς προωθητήρες, οι οποίοι θα μπορούσαν να παράγουν παρόμοιους πίδακες με πολύ μικρότερη απώλεια μάζας. Παρόλο που αυτή η πιθανότητα παραμένει υποθετική, οι επιστήμονες παρακολουθούν στενά το αντικείμενο για να αποκλείσουν ή να επιβεβαιώσουν ασυνήθιστες εξηγήσεις.
Μελλοντικές παρατηρήσεις και διαστημικά πειράματα
Οι φασματοσκοπικές παρατηρήσεις από τα διαστημικά τηλεσκόπια Χαμπλ και Τζέιμς Γουέμπ έχουν προγραμματιστεί για τις ημέρες που το 3I/ATLAS θα πλησιάζει στο κοντινότερο σημείο από τη Γη στις 19 Δεκεμβρίου. Αυτές οι παρατηρήσεις θα επιτρέψουν στους αστρονόμους να μετρήσουν την ταχύτητα, τη σύνθεση και τη συνολική μάζα των πιδάκων, παρέχοντας κρίσιμες πληροφορίες για τη φυσική φύση του αντικειμένου.
Επιπλέον, το διαστημόπλοιο Juno προγραμματίζεται να μελετήσει το 3I/ATLAS στις 16 Μαρτίου 2026, όταν θα περάσει σε απόσταση 33 εκατομμυρίων μιλίων από τον Δία. Η διπολική κεραία του Juno θα χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση ραδιοσημάτων χαμηλής συχνότητας, προσφέροντας νέα δεδομένα για την εκπομπή υλικού από τον διαστρικό επισκέπτη. Παρατηρητήρια σε όλο τον κόσμο παρακολουθούν επίσης το αντικείμενο, εν μέρει επειδή η τροχιά του ευθυγραμμίζεται σε απόσταση μόλις 9 μοιρών από την κατεύθυνση του μυστηριώδους σήματος «Wow!» του 1977.
Πηγή: Daily Mail
