Γράφει ο Αντώνιος Ντακανάλης Καθηγητής Ψυχιατρικής και Ψυχοθεραπείας
*
Πρώτα απ’ όλα, ως Κρητικός, θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι: Η Κρήτη δεν είναι τα Βορίζια – κι ούτε τα Βορίζια είναι όλη η Κρήτη.
Υπάρχουν συγκεκριμένα ορεινά χωριά, γνωστά σε πολίτες και πολιτικούς δεξιούς, κεντρώους και αριστερούς, που έχουν γίνει άβατα.
Χωριά όπου κάποιοι θεωρούν την οπλοκατοχή «παράδοση» και την εκδίκηση «δικαίωση».
Χωριά που κουβαλούν πόνο χρόνων, παλιά, ανεπούλωτα τραύματα.
Κι όταν αυτά τα τραύματα δεν γιατρεύονται, δηλητηριάζουν γενιές.
Κρατώ σοβαρές επιφυλάξεις για το αν το μακελειό στα Βορίζια είναι πράξη «βεντέτας» δηλαδή αυτή η πεποίθηση ότι το αίμα που χύθηκε στο παρελθόν ξεπλένεται μόνο με αίμα, στο όνομα της τιμής.
Μπορεί πίσω να κρύβονται παρεξηγήσεις, μικροσυμφέροντα, αίσθημα αδικίας, διαφορές για βοσκοτόπια ή κτήματα και βέβαια ψευτοτσαμπουκάδες, ψευτολεβέντες που νομίζουν ότι επιβάλλονται με τον φόβο και τα όπλα.
Το έχω ζήσει κι εγώ στο χωριό μου, στην Κρήτη, το 2012, όταν χάσαμε έναν αθώο άνθρωπο – έναν γείτονα – απλώς γιατί βρέθηκε στο λάθος μέρος, τη λάθος στιγμή.
Ό,τι κι αν κρύβεται πίσω από τα Βορίζια, η ουσία είναι μία: Μιλάμε για μια βαθιά κοινωνική και ψυχολογική παθολογία. Μια κουλτούρα που ποτίζει γενιές με δηλητήριο.
Τα σχολεία ξανάνοιξαν, αλλά τα παιδιά των εμπλεκόμενων οικογενειών δεν πάνε.
Τα φραστικά επεισόδια συνεχίζονται, με τις λέξεις να γίνονται σφαίρες.
Ακούσαμε όλοι τη μάνα, πάνω από τη σορό του παιδιού της, να ορκίζεται εκδίκηση.
Αυτοί που κρατούν σήμερα καλάσνικοφ δεν γεννήθηκαν με όπλα και μίσος στην ψυχή.
Τα ποτίσαμε εμείς.
Όταν ένα παιδί μεγαλώνει ακούγοντας «μην αφήσεις να σε ντροπιάσουν», όταν βλέπει πως οι διαφορές λύνονται όχι με λόγια αλλά με σφαίρες κι αυτό θεωρείται “αντριλίκι”, τότε ποτίζουμε την ψυχή του με θυμό και οργή.
Η βία δεν γεννιέται από το πουθενά. Τη μαθαίνουμε. Τη βλέπουμε. Την κληρονομούμε.
Κι όταν υπάρχει εύκολη, παράνομη οπλοκατοχή, γίνεται καθημερινότητα.
Αυτό είναι διαγενεακό τραύμα.
Μια δηλητηριασμένη νοοτροπία που έγινε ταυτότητα. Που περνά από πατέρα σε γιο, από μάνα σε κόρη χωρίς ποτέ να γιατρεύεται. Και αυτό δεν λύνεται μόνο με αστυνομία ή μέτρα, που έπρεπε βέβαια να είχαν παρθεί νωρίτερα.
Θέλει παιδεία, εκπαίδευση, αλλαγή νοοτροπίας.
Δουλειά μέσα στα σχολεία και μέσα στις οικογένειες που ζουν εγκλωβισμένες σε κλειστά, θυμωμένα σχήματα. Να μιλήσουμε για τη βία όχι ως “παράδοση” ή “ανδρισμό”, αλλά ως σύμπτωμα.
Γιατί η πραγματική δύναμη δεν είναι να εκδικείσαι, είναι να θεραπεύεις.
Η αληθινή τιμή, ανδρεία, η λεβεντιά, δεν βρίσκεται στο να κρατάς όπλο αλλά στο να συγχωρείς και να προστατεύεις τη ζωή.
Η Κρήτη έχει ψυχή δυνατή, περηφάνια. Ας τη δείξουμε μαθαίνοντας στα παιδιά μας να γιατρεύουν όχι να δηλητηριάζουν τις ψυχές τους.
