Έντονη διπλωματική, πολιτιστική δραστηριότητα της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης της UNESCO στη Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν. Βασικό θέμα στην ατζέντα της, τα γλυπτά του Παρθενώνα. Παράλληλα απένειμε το Διεθνές Βραβείο UNESCO–Ελλάδας “Μελίνα Μερκούρη” 2025, λέγοντας: «Κάθε τοπίο δεν αποτελεί μόνον κληρονομιά του παρελθόντος, αλλά και υπόσχεση για το μέλλον».
Πιό αναλυτικά:
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη είχε συνάντηση εργασίας με τον Υπουργό Πολιτισμού του Ουζμπεκιστάν OzodbekNazarbekov. Κατά τη συνάντηση, η οποία διεξήχθη σε ιδιαίτερα θερμό κλίμα, ο Υπουργός Πολιτισμού του Ουζμπεκιστάν σημείωσε πως η χώρα του ανεπιφύλακτα στηρίζει το ελληνικό αίτημα για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα, τονίζοντας ότι οι ιστορικοί δεσμοί που συνδέουν τις δύο χώρες είναι παρακατάθηκη αλλά και έναυσμα για την περαιτέρω ανάπτυξη και εμβάθυνση των διμερών πολιτιστικών σχέσεων τους.
Συμφωνήθηκε να υπογραφεί, κατά το προσεχές διάστημα, η ανανέωση του Μνημονίου για Συνεργασία στους τομείς Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Επιστήμης, για τα έτη 2026-2028. Το νέο Μνημόνιο θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες προβλέψεις, τόσο για την πολιτιστική κληρονομιά, όσο και για τη σύγχρονη δημιουργία. Επιπλέον αυτού, η Λίνα Μενδώνη πρότεινε να υπογραφεί, σε συνέχεια και της επικείμενης επίσκεψης -εντός Δεκεμβρίου 2025- του βοηθού Γενικού Εισαγγελέα του Ουζμπεκιστάν στην Αθήνα, συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών για την προστασία των πολιτιστικών αγαθών από την παράνομη διακίνηση, ένα πρόβλημα το οποίο οι δύο χώρες έχουν υποστεί και ως εκ τούτου υποστηρίζουν κοινές θέσεις.
Ο Ozodbek Nazarbekov πρότεινε την ανταλλαγή ελληνικών και ουζμπεκικών καλλιτεχνικών σχημάτων στα φεστιβάλ των δύο χωρών, καθώς και την πραγματοποίηση ελληνικής και ουζμπεκικής πολιτιστικής εβδομάδας στην Τασκένδη ή Μπουχάρα και αντίστοιχα στην Αθήνα ή Θεσσαλονίκη. Επεσήμανε πως ο γάμος του Μεγάλου Αλεξάνδρου με τη Ρωξάννη, προερχόμενη από το σημερινό Ουζμπεκιστάν, μπορεί να αποτελέσει τη βασική έμπνευση για τη δημιουργία μιας σύγχρονης κοινής κινηματογραφικής παραγωγής.
Η Λίνα Μενδώνη πρότεινε την πραγματοποίηση κοινών αρχαιολογικών ερευνών σε θέσεις του Ουζμπεκιστάν με καταγεγραμμένη την παρουσία των Μακεδόνων, προκειμένου να αποκαλυφθούν ίχνη του κοινού παρελθόντος των δύο χωρών. Οι δύο Υπουργοί συμφώνησαν τα ανωτέρω να υπαχθούν στο πλαίσιο του νέου Μνημονίου Συνεργασίας. Η Υπουργός Πολιτισμού κάλεσε τον ομόλογό της να επισκεφθεί επισήμως την Ελλάδα κατά το προσεχές διάστημα.
Η Λίνα Μενδώνη είχε, επίσης, συνάντηση εργασίας με την Gayane Umerova, Πρόεδρο του Ιδρύματος Τέχνης και Πολιτισμού του Ουζμπεκιστάν, Επικεφαλής του Τμήματος Δημιουργικής Οικονομίας και Τουρισμού του Προέδρου του Ουζμπεκιστάν και Πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής UNESCO για τη χώρα της. Με την GayaneUmerova η συζήτηση επικεντρώθηκε στην προοπτική ανταλλαγής εκθέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Η Πρόεδρος του Ιδρύματος Τέχνης και Πολιτισμού εξέφρασε την ισχυρή βούληση της χώρας της για ενίσχυση των πολιτιστικών σχέσεων των δύο χωρών και ιδιαίτερα τη βούληση για τη διοργάνωση ελληνικών εκθέσεων στο Ουζμπεκιστάν ή την συμμετοχή ελληνικών μουσείων σε κοινές εκθεσιακές πρωτοβουλίες. Η Υπουργός Πολιτισμού πρότεινε την παρουσίαση της εξαιρετικά επιτυχημένης περιοδεύουσας έκθεσης «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» στο Ουζμπεκιστάν, καθώς και τη διοργάνωση κοινών εκθέσεων σύγχρονου πολιτισμού, εμπνεόμενες από το πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα των δύο χωρών. Συζητήθηκε, επίσης, η δημιουργία προϋποθέσεων για τη συνεργασία μεταξύ των Οργανισμών και των φορέων των δύο χωρών, που εστιάζουν στις παραδοσιακές τέχνες και την χειροτεχνία, όπως, για παράδειγμα, τα γνωστά υφαντά της Μπουχάρα.
Εκτό των διμερών συναντήσεων δτη Σαμαρκάνδη και στο περιθώριο της 43ης Γενικής Συνέλευσης της UNESCO, η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη απένειμε, στο πλαίσιο ειδικής τελετής, το Διεθνές Βραβείο UNESCO–Ελλάδας
“Μελίνα Μερκούρη” 2025, για τη Διαφύλαξη και Διαχείριση Πολιτιστικού Τοπίου, στο Συμβούλιο των Πρεσβυτέρων, Wazee wa Mazingira, σε αναγνώριση των εξαιρετικών τους προσπαθειών για τη διαφύλαξη και διαχείριση του Αποθέματος της Βιόσφαιρας του Όρους Kulal, στην Κένυα.
Το βραβείο θεσπίστηκε το 1995, χάρη στη στενή συνεργασία μεταξύ της UNESCO και της Ελλάδας και φέρει το όνομα της Μελίνα Μερκούρη, η οποία ως Υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας, υπήρξε από τους πρώτους που μίλησαν για την ολοκληρωμένη προστασία της κληρονομιάς, υπογραμμίζοντας ότι δεν πρέπει να διαχωρίζεται σε «πολιτιστική» και «φυσική». Και η Λίνα Μενδώνη, μιλώντας για το σκεπτικό της θέσπισης του Διεθνούς Βραβείου από την UNESCO και την Ελλάδα, τόνισε ότι, «η Μελίνα, πίστευε ότι η ανάπτυξη δεν αφορά μόνο την οικονομική πρόοδο, αλλά, κυρίως, την ανθρώπινη εξέλιξη σε όλες τις πολιτιστικές, κοινωνικές και πνευματικές της διαστάσεις.
Τέλος, την επομένη ημέρα της πανηγυρικής εκλογής του, στην θέση του Γενικού Διευθυντή της UNESCO, ο Χάλεντ Ελ Ενάνι συναντήθηκε με την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, στο περιθώριο της 43ης Γενικής Συνέλευσης της UNESCO, στη Σαμαρκάνδη.
Η συνάντηση διεξήχθη σε ιδιαίτερα θερμό και φιλικό κλίμα, δοθείσης της πρότερης μεταξύ τους ουσιαστικής
συνεργασίας, κατά τη διάρκεια της θητείας του ΧάλεντΕλ Ενάνι στη θέση του Υπουργού Τουρισμού και Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου. Η Λίνα Μενδώνη συνεχάρη τον εκλεγμένο Γενικό Διευθυντή για την ανάδειξή του στο ανώτατο αξίωμα του Διεθνούς Οργανισμού, σημειώνοντας την ένθερμη υποστήριξη της Ελλάδας στο πρόσωπό του από την πρώτη στιγμή της κατάθεσης της υποψηφιότητάς του. Από πλευράς του, ο Χάλεντ Ελ Ενάνι εξέφρασε τις ευχαριστίες του, αναγνωρίζοντας την αξία της ελληνικής στήριξης.
Η συζήτηση επικεντρώθηκε στις προτεραιότητες της UNESCO, κυρίως για την αναβάθμιση του ρόλου της στην Παγκόσμια Κληρονομιά , καθώς και την ανάληψη πρωτοβουλιών του Οργανισμού σε συνεργασία με την Ελλάδα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εκτενής ανταλλαγή απόψεων για την διάσωση της παγκόσμιας άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω της καινοτομίας και με την υποστήριξη της σύγχρονης τεχνολογίας.
Παρών στη συνάντηση ήταν ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην UNESCO Γιώργος Κουμουτσάκος.
