«Στην περίπτωση του Στεφάνου, ισχύει ξεκάθαρα η φράση του Ηράκλειτου, ότι ο χρόνος στη ζωή του ανθρώπου είναι ένα παιδί, που πεισματικά ρίχνει τα ζάρια. Ο ζωγράφος Στεφάνου είναι πάντα ένα παιδί, που δεν χόρτασε το παιχνίδι», έχει γράψει ο εικαστικός καλλιτέχνης Αλέξης Βερούκας, για τον Νίκο Στεφάνου, τον σπουδαίο ζωγράφο, σκηνογράφο, κεραμίστα, γλύπτη, χαράκτη αλλά και αντιγραφέα – διασώστη εικόνων και ψηφιδωτών από τη Μονή Δαφνίου και το Αγιον Ορος, Νίκου Στεφάνου, που έφυγε από τη ζωή χθες, Τετάρτη, σε ηλικία 92 ετών.
«Πότε δεν κοιμάται πολύ. Ακόμα και σήμερα δίνει τις νύχτες την μάχη με τον χαμένο χρόνο που αφιέρωσε στην διαδρομή του για τον βιοπορισμό», αναφέρει ο Αλέξης Βερούκας για τον Στεφάνου με αφορμή τα εγκαίνια της έκθεσης «Τα Παιχνίδια της Ζωής μας. Το Μυστικό Εργαστήρι του Νίκου Στεφάνου» στην αγαπημένη τους Υδρα που είχε γίνει το 2019. Και συνεχίζει:
Αλέξης Βερούκας: Η δουλειά του Στεφάνου αποπνέει την ίδια ατμόσφαιρα που μπορεί να βρει κανείς μόνον στη μελαγχολική μεταφυσική του Ντε Κίρικο ή τη στιλπνή ευγένεια του Τανγκί, αποκαλύπτοντας τον τόσο πραγματικό ονειρικό τόπο όπου παίζεται το δικό του έργο. Πάντα κρατάει ανοιχτή στο θεατή την πόρτα της μυστικής αυλής με τα παιχνίδια του
«Και όταν σηκώνεται πια – πάντα αξημέρωτα – προσδοκά από την δημιουργική περιπέτεια στο εργαστήρι να του φανερώσει το έργο εκείνο που θα δικαιώσει όλες τις μέρες, όλα τα βάσανα, που περάσανε από τη ζωή του. Το ‘’Αξιον Εστί’’ των χαμένων ονείρων του. Δουλεύει ατελείωτες ώρες στο καταφύγιο του, στους πρόποδες του Υμηττού, υλοποιώντας σχέδια και πολύπλοκους υπολογισμούς που έχει κάνει με τον πρωινό καφέ και σβήνει το φως το βράδυ αφήνοντας πίσω σκαριά πλοίων, θεατρικές σκηνές και έργα, που τα αστραφτερά τους ντουκοχρώματα μισοφέγγουν ανεξίτηλα στο σκοτάδι. Η δουλειά του Στεφάνου αποπνέει την ίδια ατμόσφαιρα που μπορεί να βρει κανείς μόνον στη μελαγχολική μεταφυσική του Ντε Κίρικο ή τη στιλπνή ευγένεια του Τανγκί, αποκαλύπτοντας τον τόσο πραγματικό ονειρικό τόπο όπου παίζεται το δικό του έργο. Πάντα κρατάει ανοιχτή στο θεατή την πόρτα της μυστικής αυλής με τα παιχνίδια του».
Ποιος ήταν ο Νίκος Στεφάνου
Ο Νίκος Στεφάνου γεννήθηκε το 1933 στον Πειραιά. Σε ηλικία μόλις 17 ετών ξεκίνησε να φτιάχνει σκηνικά για το θέατρο, μαθητεύοντας έτσι και στην τέχνη του χρωστήρα, στο πλάι πολλών σπουδαίων Ελλήνων ζωγράφων και σκηνογράφων. Μελέτησε την αγιογραφία, αντιγράφοντας εικόνες και ψηφιδωτά από την Μονή Δαφνίου και το Αγιο Ορος. Σπούδασε, με υποτροφία, λιθογραφία και σκηνογραφία στο Παρίσι, μετεκπαιδεύτηκε στην Βιέννη. Συνεργάστηκε αδιάλειπτα με τους μεγαλύτερους θιάσους, ξεκινώντας από την Εθνική Λυρική Σκηνή και το Εθνικό Θέατρο μέχρι το ΚΘΒΕ, τα ΔΗΠΕΘΕ και ιδιωτικούς θιάσους. Υπήρξε δραστήριος και στο εξωτερικό ως σκηνογράφος στο Λονδίνο, το Παρίσι και τη Βιέννη. Συνολικά επωμίστηκε την σκηνογραφία σε περισσότερες από 100 παραστάσεις εντός και εκτός συνόρων.Παράλληλα, τις δεκαετίες ’60 και ’70, ο Στεφάνου έδωσε την τελική μορφή στην διαμόρφωση κοινόχρηστων χώρων και την διακόσμηση προσόψεων με ανάγλυφες συνθέσεις στις περισσότερες μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες στην Κρήτη, την Ρόδο και την Κέρκυρα.
Στην ζωγραφική του κεντρικό ρόλο έπαιξε η συστέγαση με τους συνομήλικους ζωγράφους, Αλέκο Φασιανό και Βασίλη Σπεράντζα στο περίφημο «Ατελιέ της Καλλιθέας». Στην συνέχεια εργάστηκε και εξέθεσε την δουλειά του στο Παρίσι όπου έζησε με την σύντροφό του και μετέπειτα σύζυγό του Ναταλία Στεφάνου. ΄Εργα του υπάρχουν σε ιδιωτικές και κρατικές συλλογές στην Ελλάδα και την Γαλλία. Η τελευταία μεγάλη αναδρομική του έκθεση οργανώθηκε το 2010 στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς.
Πληροφορούμενη την απώλεια του Νίκου Στεφάνου, η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα
Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση:
Με οδύνη πληροφορήθηκα την απώλεια του Νίκου Στεφάνου, ενός από τους επιδραστικότερους και πιο πολυσχιδείς σύγχρονους εικαστικούς μας. Εικαστικός -η ιδιότητα αυτή προσέγγιζε καλύτερα από κάθε άλλη τη μεγάλη κληρονομιά που μας καταλείπει. Γιατί ο Νίκος Στεφάνου, στην πολύχρονη τριβή του στην Τέχνη, υπήρξε σπουδαίος ζωγράφος, σκηνογράφος, κεραμίστας, γλύπτης, χαράκτης, αλλά και αντιγραφέας έργων, διασώζοντας εικόνες και ψηφιδωτά από τον Άθω και τη Μονή Δαφνίου. Με στέρεες σπουδές στο Παρίσι και τη Βιέννη, ο Νίκος Στεφάνου διέγραψε μια γονιμότατη πορεία δεκαετιών ιδιαίτερα στη σκηνογραφία, συνεργαζόμενος με το Εθνικό Θέατρο, την Εθνική Λυρική Σκηνή, αλλά και πάμπολλες ακόμη σκηνές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Κομβική υπήρξε η συμβολή του στη δημιουργία του «Ατελιέ της Καλλιθέας», ενός πρωτοποριακού εργαστηρίου, που εξελίχθηκε σε κύκλο καλλιτεχνών και διανοουμένων, αλλά και βήμα μαθητείας για νεότερες γενιές εικαστικών και μήτρα νέων τάσεων στην Τέχνη. Το να αποτιμήσει κανείς την προσφορά του Νίκου Στεφάνου στη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία είναι έργο πραγματικά δυσχερές, καθώς επηρέασε και συνδιαμόρφωσε, με το ανεξίτηλο στίγμα του, πλείστα πεδία της.
Είχα την τύχη και τη χαρά να γνωρίσω τον Νίκο, το 1983, στην αγαπημένη του Τζια. Ήταν η παρέα της Βουρκαριανής, αλλά και της Χώρας, ο Στεφάνου, ο Φασιανός, ο Χάρος, ενίοτε ο Τααρούχης που μαζί με το Νίκο Δαλαρέττο έφεραν νέο πνεύμα στις Κυκλαδες. Σε προσωπικό επίπεδο, δεν αποχαιρετώ μόνο τον εικαστικό-στοχαστή, αλλά και τον πολύτιμο φίλο, με τον οποίο μας συνέδεε πολύχρονη σχέση φιλίας και εκτίμησης, από την οποία άντλησα, όπως κάθε άνθρωπος που είχε την τύχη να τον γνωρίσει περισσότερο, σημαντικότατες εμπειρίες. Στους οικείους του, τους μαθητές του και τους πάρα πολλούς φίλους του απευθύνω ειλικρινέστατα συλλυπητήρια.
